"Γεια σου Γιώργη Παπανδρέουπου σαν Όλυμπος κρατάς
φίλε του φτωχού εργάτη
και παιδί της αγροτιάς...."
(δημοφιλές πολιτικό τραγουδάκι του '60)
Μερικές φορές, προκειμένου να υπηρετηθεί ο πολιτικός στόχος, να στηθεί το σχεδιασμένο σκηνικό της "επόμενης ημέρας" όπως το φαντάζεται ή το επιθυμεί εκείνος ή εκείνοι που μπορούν να το διαμορφώσουν, οι διαδικασίες που επιλέγονται προκειμένου να γίνει πράξη αυτός ο σχεδιασμός φαντάζουν στον απλό παρατηρητή από άσχετες, κωμικές (αν δεν είναι τραγικές) μέχρι και επικίνδυνες.
Ε, μια τέτοια κατάσταση βιώνουμε και σήμερα.
Ο κ. Παπανδρέου - και πριν προλάβει να στεγνώσει το πληκτρολόγιό μας σχετικά με την εκτίμησή μας περί εκλογών κοντά στην 4η Δεκεμβρίου - με τη δική του πολιτική ορολογία ουσιαστικά μας κοινοποιεί τη δική του αντίληψη περί των πολιτικών εξελίξεων. Και η δική του αντίληψη, εφόσον περιβάλλεται με τις εξουσίες που του επιφυλάσσει το αξίωμα του Πρωθυπουργού, είναι καθοριστική.
Τι μας λέει λοιπόν ο κ. Παπανδρέου;
Πρώτον, ότι η κοινοβουλευτική ομάδα της πλειοψηφίας πρέπει να επαναβεβαιώσει την εμπιστοσύνη της προς την Κυβέρνηση. Ο Πρωθυπουργός θέτει ένα ερώτημα και αναμένει μια απάντηση από τους Βουλευτές.
Δεύτερον, ότι ακόμη και μετά από ενδεχόμενη παροχή ψήφου εμπιστοσύνης - όπου θεωρητικά η Κυβέρνηση έπρεπε να αισθάνεται αναβαπτισμένη στην Κοινοβουλευτική εμπιστοσύνη και οι σχετικές εξελίξεις έπρεπε να σταματούν εδώ - αισθάνεται την ανάγκη να θέσει ερώτημα και στο εκλογικό σώμα. Δεύτερη ερώτηση και δεύτερη αναμενόμενη απάντηση.
Αθροιστικά λοιπόν, ο Πρωθυπουργός εμφανίζεται να τελεί εν αμφιβολία και μάλιστα έντονη σε σχέση με την πολιτική του και χρειάζεται απαντήσεις. Πράγματι, λοιπόν ο πυρήνας της σκέψης του διακατέχεται μόνο από ερωτηματικά, ή κάτι άλλο θέλει να μας πει;
Αυτό που πραγματικά θέλει να μας πει ο κ. Παπανδρέου είναι ότι τα ερωτηματικά του πλέον είναι αναπάντητα, γιατί αφού δεν είναι σε θέση ο ίδιος να αντλήσει απαντήσεις από το πολιτικό του πρόγραμμα, να τις εφαρμόσει και στη συνέχεια να θέσει αυτές στην κρίση του λαού δια των εκλογών για το ορθό ή τα μη ορθό των επιλογών και των πολιτικών του, τότε δυστυχώς δεν έχει τίποτα να παρουσιάσει ως πολιτική διέξοδο.
Στην παρούσα φάση λοιπόν, ο κ. Παπανδρέου μας λέει με τους πιο δραματικούς τόνους πως τέλειωσαν οι απαντήσεις του άρα και οι πολιτικές του. Το εκλογικό σώμα είναι αρμόδιο να επιλέξει ένα καινούριο "κατάλογο" απαντήσεων, μια καινούρια Κυβέρνηση. Μεσολαβεί όμως ένα θεσμικό κενό μεταξύ της Παπανδρεϊκής δήλωσης αδυναμίας και του εκλογικού σώματος, αφού το εκλογικό σώμα πρέπει να κληθεί να αποφασίσει δια των εκλογών, αφού Συνταγματικά δεν είναι όργανο που μπορεί να κινηθεί "αυτεπαγγέλτως". Αυτό το θεσμικό κενό αναμένεται να καλυφθεί κατά το επόμενο διάστημα, με τρόπο που δεν μπορεί να προβλεφθεί. Θα προκληθούν εκλογές αλλά πως; Το μόνο που όρισε ο κ. Παπανδρέου είναι ο περίπου χρονικός ορίζοντας μέχρι του οποίου "κάποιος" πρέπει να προκαλέσει εκλογές. Μέχρι του δημοψηφίσματος δηλαδή.
Με απλά λόγια, κι επειδή επ' ουδενί δεν αναμένεται να υλοποιηθεί το συγκεκριμένο δημοψήφισμα, επειδή ούτε δανειακές συμβάσεις ούτε διλήμματα περί του νομίσματος τίθενται στην κρίση του λαού, μόνο πολιτικές τίθενται, ο κ. Παπανδρέου οριοθέτησε το χρόνο μέσα στον οποίο αναμένει την πρόκληση εκλογών. Και το έκανε ξεκάθαρα. Από υποβολής πρότασης για ψήφο εμπιστοσύνης μέχρι και τα μέσα Ιανουαρίου. Μέσα σε αυτό το διάστημα ο κ. Παπανδρέου προκαλεί την όποια διαθέσιμη θεσμική δυνατότητα υπάρχει ώστε να προχωρήσει η χώρα σε εκλογές. Και προς τα εκεί οδεύουμε.
Γιατί όμως ο Πρωθυπουργός πολύ απλά δεν παραιτείται;
Εκεί έρχεται το τραγουδάκι στον πρόλογο του άρθρου.
Ο κ. Παπανδρέου δεν βλέπει τον εαυτό του σε μια παραίτηση. Δεν θεωρεί ότι θα παραιτηθεί ο ίδιος μόνο αλλά μια ολόκληρη πολιτική γενιά από την προοπτική της εξουσίας. Είναι βαθιά πεπεισμένος ότι αν παραιτηθεί θα έχει προκαλέσει την πολιτική εξαφάνιση της παπανδρεϊκής κληρονομιάς, θα έχει καταναλώσει την πολιτική υποθήκη των προκατόχων και προγόνων του Πρωθυπουργών, θα έχει αναλώσει και απολέσει σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα το βαρύ πολιτικό κεφάλαιο που τον συνοδεύει.
Αντίθετα αν τον "ρίξουν", θα έχει διατηρήσει την πολιτική νομιμοποίηση που θα του επιτρέπει να επικαλείται την απώλεια της μάχης αλλά όχι του πολέμου. Θα μπορεί να ερμηνεύσει την ήττα του ως αποτέλεσμα μιας πολιτικής διαμάχης με τους πολιτικούς του αντιπάλους ή οποία ήταν προβλέψιμη υπό τις παρούσες συνθήκες και άρα θεμιτή στο πλαίσιο ενός πολιτικού παιγνίου, και όχι ως πλήρη αποδοχή από μέρους του δια της παραιτήσεως της δικής του πολιτικής αδυναμίας, δια παντός εγγραφείσα στην ιστορική μνήμη. Έγγραφη παραίτηση του κ. Παπανδρέου, ως ντοκουμέντο, θα προσυπέγραφε και θα σημειοδοτούσε την πολιτική εξαφάνιση των "Παπανδρέου" από την ελληνική πολιτική σκηνή. Και βέβαια, για να αναφερθούμε και σε πιο πρακτικά θέματα, μια παραίτηση θα απομείωνε και το διαθέσιμο διεθνές κύρος που πρέπει να διαφυλαχθεί ώστε να λειτουργήσουν τα σενάρια της "επόμενης ημέρας" που έχουμε περιγράψει από εδώ.
Εκλογές λοιπόν. Μένει να δούμε πως. Κι όταν δούμε το πως θα ξέρουμε - και θα πούμε - για τον "αόρατο παράγοντα" το σκηνοθέτη, που κρύβεται πίσω από αυτό το εκ πρώτης όψης κωμικοτραγικό σκηνικό.