Το χρηματοδοτικό «πακέτο διάσωσης» για την Ελλάδα μπορεί να απέτυχε κραυγαλέα να σώσει την ελληνική οικονομία, πέτυχε όμως έναν άλλο στόχο, όπως αποδεικνύεται από τα αποκαλυπτικά στοιχεία των τελευταίων τεστ αντοχής: έσωσε τις τράπεζες του πυρήνα της ευρωζώνης από την έκθεσή τους στα ελληνικά «τοξικά» ομόλογα, άφησε τον... μουτζούρη στις ελληνικές τράπεζες και τώρα παίρνουν αυτές την πρώτη θέση στη σειρά του... Γερμανού κουρέα, που επιμένει σε ένα «ψαλίδισμα» του χρέους κατά 30%! Μέσα από τα πλούσια στοιχεία που περιλαμβάνουν αυτή την φορά τα αποτελέσματα των τεστ της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής (ΕΒΑ) για την έκθεση των ευρωπαϊκών τραπεζών στα ελληνικά ομόλογα φαίνεται καθαρά σε τι ακριβώς αποσκοπούσε η «διάσωση» της Ελλάδας από τους καλούς φίλους και εταίρους μας στην ευρωζώνη: να δοθεί χρόνος και τα απαραίτητα κεφάλαια και εργαλεία, ώστε να ξεφορτωθούν οι τράπεζες του πυρήνα της ευρωζώνης τα επικίνδυνα ελληνικά «χαρτιά» και να περιοριστεί η «πυρκαγιά» στα ελληνικά τραπεζικά σύνορα. Το ίδιο, όπως φαίνεται από τα στοιχεία της ΕΒΑ, γίνεται και με τα ομόλογα της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας, των άλλων δύο χωρών που «διασώθηκαν» από τους Ευρωπαίους και το ΔΝΤ.
Εν ολίγοις, δηλαδή, ένα χρόνο μετά την πρώτη «διάσωση» ευρωπαϊκής οικονομίας, οι κεντροευρωπαίοι τραπεζίτες, που έχουν τη μεγαλύτερη ευθύνη για τις «φούσκες» χρεών στην περιφέρεια της ευρωζώνης, κατάφεραν, χάρη στην υποστήριξη των κυβερνήσεών τους, να ξεφορτωθούν τον κύριο όγκο των πιθανών ζημιών, λέγοντας «καλό κουράγιο», για να θυμηθούμε μια χαρακτηριστική ευχή του Όλι Ρεν, στους Έλληνες συναδέλφους τους και στους Ευρωπαίους φορολογούμενους.
Κάπως έτσι, ακόμη και προβληματικές γερμανικές τράπεζες, όπως η Commerzbank, που κάποτε είχε μεγάλη έκθεση στην Ελλάδα και διασώθηκε χάρη στη γενναιοδωρία του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών, όχι απλώς κάθονται με άνεση στο τραπέζι των συζητήσεων για την εμπλοκή ιδιωτών στη νέα χρηματοδότηση της Ελλάδας, αλλά έχουν την ακόμη μεγαλύτερη άνεση να προτείνουν «κούρεμα» του χρέους που κατέχουν οι ιδιώτες σε ποσοστό 30%, μέσα από μια ανταλλαγή χρέους. Μάλιστα, την πρόταση αυτή υιοθετεί πλήρως και η γερμανική κυβέρνηση, γνωρίζοντας καλά ότι το... ψαλίδι του κουρέα μόνο ξώφαλτσα θα περάσει από τις γερμανικές τράπεζες, την ώρα που οι ελληνικές θα απολαμβάνουν ένα... στρατιωτικό κούρεμα!
Ποιοι κράτησαν τον... μουτζούρη
Ας δούμε, όμως, τι αποκαλύπτουν τα σχετικά στοιχεία της EBA, όπως παρουσιάσθηκαν συνοπτικά σε ειδική παρουσίαση για τους αναλυτές των χρηματοοικονομικών οίκων:
- Η συνολική έκθεση σε ελληνικό δημόσιο χρέος των 90 μεγάλων τραπεζών της Ευρώπης που μετείχαν στα τεστ αντοχής ήταν 98 δισ. ευρώ, με βάση στοιχεία Δεκεμβρίου 2010.
- Από αυτό το χρέος, όμως, η EBA σημειώνει ότι το 67% βρισκόταν στα χαρτοφυλάκια των ελληνικών τραπεζών. Τονίζει δε ότι κάτι ανάλογο συμβαίνει και με τα κρατικά ομόλογα της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας, όπου περισσότερο από το 60% των τίτλων που κατέχονται από τράπεζες βρίσκονται στα χαρτοφυλάκια των τοπικών τραπεζών.
- Σε γράφημα που ενσωματώνεται στην παρουσίαση βλέπουμε ότι οι γερμανικές τράπεζες έχουν μόνο το 9% του ελληνικού χρέους, οι γαλλικές μόλις το 8% και οι ολλανδικές και βρετανικές από 2%. Οι ασύγκριτα μικρότερες κυπριακές τράπεζες είναι στην τέταρτη θέση, μετά τις γερμανικές και τις γαλλικές, με 6% των ομολόγων. Αθροίζοντας τα ποσοστά των «αδελφών» ελληνικών και κυπριακών τραπεζών βλέπουμε, δηλαδή, ότι συγκεντρώνουν σχεδόν τα 3/4 από το ελληνικό χρέος που κατέχουν τράπεζες της Ευρώπης.
Πώς έγινε αυτό το «θαύμα» και «καθάρισαν» οι ευρωπαϊκές τράπεζες τα χαρτοφυλάκιά τους σε τέτοιο βαθμό, που να μην τις ενοχλεί ιδιαίτερα ένα «κούρεμα» του ελληνικού χρέους (προσοχή: αναφερόμαστε στενά στο γεγονός του «κουρέματος» και όχι στις δευτερογενείς επιπτώσεις του). Με τα δανεικά από το «πακέτο» των 110 δισ. ευρώ, η Ελλάδα εξοφλεί εδώ και ένα χρόνο κανονικά τόκους και χρεολύσια και οι ευρωπαϊκές τράπεζες παίρνουν πίσω ένα μέρος των κεφαλαίων που είχαν επενδύσει σε ελληνικό χρέος.
Παράλληλα, όμως, οι τράπεζες του πυρήνα της ευρωζώνης έχουν καταφέρει, στο διάστημα που η ΕΚΤ είχε ενεργοποιήσει το μηχανισμό αγοράς ελληνικών ομολόγων από τη δευτερογενή αγορά, να «ξεφορτώσουν» στα... υπόγεια της κεντρικής τράπεζας ομόλογα ονομαστικής αξίας της τάξεως των 50 δισ. ευρώ, ενώ οι ελληνικές δεν μπόρεσαν να κάνουν το ίδιο, αφού αν το έκαναν θα έδιναν «σήμα» δυσπιστίας στις προοπτικές της χώρας. Έτσι, οι ελληνικές τράπεζες μείωσαν την έκθεσή τους με πολύ βραδύτερους ρυθμούς από τις ευρωπαϊκές και ουσιαστικά έχουν... μείνει με το μουτζούρη.
Πού καταλήγει αυτό το μεγάλο τραπεζικό παιχνίδι; Αναμφίβολα οδηγεί στο αναπόφευκτο για τις υπερχρεωμένες χώρες της ευρωζώνης, το οποίο όλοι στις αγορές γνώριζαν ότι αργά ή γρήγορα θα συνέβαινε, παρά τις πομπώδεις διαβεβαιώσεις των πολιτικών περί του αντιθέτου: οι χώρες της περιφέρειας φυσικά και δεν πρόκειται να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τα καλπάζοντα χρέη τους με περισσότερα δάνεια και σκληρότερη λιτότητα, γι’ αυτό και, αρχής γενομένης από την Ελλάδα, θα δούμε κάποιας μορφής «κουρέματα» χρεών, με τις διαδικασίες που θα αποφασίσουν οι πολιτικοί ηγέτες στη Σύνοδο Κορυφής της Πέμπτης.
Από αυτά τα «κουρέματα» οι μεγάλοι χαμένοι θα είναι οι τοπικές τράπεζες των υπερχρεωμένων χωρών. Στην περίπτωση της Ελλάδας, αν περάσει τελικά η γερμανική ιδέα για «κούρεμα» κατά 30% μέσω ανταλλαγής ομολόγων, οι απώλειες κεφαλαίων των ελληνικών τραπεζών θα φθάσουν τα 15 δισ. ευρώ, ή κάτι παραπάνω από 16 δισ., αν αθροίσουμε και τις δύο μεγάλες κυπριακές.
Τι θα γίνει σε αυτή την περίπτωση; Στην... τραπεζοκρατία δεν υπάρχουν αδιέξοδα! Όπως τονίζει η ΕΒΑ, οι τράπεζες των τριών χωρών που «διασώθηκαν», δηλαδή της Ελλάδας, της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας, θα έχουν τη δυνατότητα σε έσχατη ανάγκη να προσφύγουν σε μηχανισμούς ενίσχυσης των κεφαλαίων τους, οι οποίοι ήδη έχουν ενταχθεί στα «πακέτα» του ΔΝΤ και της Ε.Ε. (στην περίπτωση της Ελλάδας, πρόκειται για το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, που -όλως τυχαίως...- θα πάρει άλλα 10 δισ. ευρώ με το νέο δάνειο που θα εγκριθεί, ώστε να διαθέτει πλέον 20 δισ. ευρώ για να καλύψει τις «τρύπες» στις ελληνικές τράπεζες).