Με τα ίδια, «βαριά» χαρτοφυλάκια ελληνικών ομολόγων που κατέχουν και σήμερα θα βρεθούν το 2013, έτος... ύποπτο για «κουρέματα» στο χρέος, οι ελληνικές τράπεζες. Την ίδια στιγμή, η Τράπεζα της Ελλάδος, υπό την πίεση της τρόικας ανεβάζει στο 10% το ελάχιστο όριο του δείκτη βασικών ίδιων κεφαλαίων των τραπεζών, ενώ αρχίζει να πιέζει πολύ πιο σοβαρά από το παρελθόν για να βγουν επιτέλους από τις... ντουλάπες οι σκελετοί των προβληματικών δανείων και να διενεργηθούν οι απαραίτητες προβλέψεις. Το θρίλερ με το νέο χρηματοδοτικό «πακέτο» διάσωσης της Ελλάδας, στο οποίο θα εμπλακούν σε βάση... εθελοντικού εξαναγκασμού και οι τράπεζες της χώρας, θα συνεχισθεί αρκετά και μετά τις άκαρπες χθεσινές διαβουλεύσεις των υπουργών Οικονομικών. Πολλά θα κριθούν στη συνάντηση Μέρκελ-Σαρκοζί την Κυριακή και στη νέα έκτακτη συνάντηση των υπουργών Οικονομικών την Κυριακή και την Δευτέρα, λίγα 24ωρα πριν τη Σύνοδο Κορυφής στις 23 και 24 Ιουνίου.
Σύμφωνα με πληροφορίες , όμως, στη χθεσινή συνάντηση των υπουργών έγινε σημαντική πρόοδος στην ακανθώδη διαπραγμάτευση για τον τρόπο εμπλοκής των τραπεζών στη νέα χρηματοδότηση της Ελλάδας:
- Η Γερμανία και αρκετές κυβερνήσεις του Βορρά επιμένουν στην ανάγκη σοβαρής εμπλοκής των ιδιωτών, με μια επταετή επιμήκυνση όλων των ομολόγων που κατέχουν, ενώ η Γαλλία και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ηγούνται του στρατοπέδου που υποστηρίζει ότι πρέπει πάση θυσία να αποφευχθεί μια λύση αυτής της μορφής, που παραπέμπει σε αναδιάρθρωση χρέους, και να επιλεγεί μια απολύτως εθελοντική διαδικασία εμπλοκής των ιδιωτών, οι οποίοι απλώς θα δεσμευθούν να αγοράσουν νέα ομόλογα της Ελλάδας στη θέση αυτών που θα λήγουν μέχρι τα μέσα του 2014.
- Παρότι προς το παρόν όλοι εμφανίζονται να επιμένουν στις θέσεις τους, χθες έγινε μια σοβαρή απόπειρα... συγχώνευσης των δύο αντίπαλων προτάσεων: να κληθούν, δηλαδή, οι ιδιώτες επενδυτές που το επιθυμούν να ανταλλάξουν ομόλογα που θα λήξουν μέχρι τα μέσα του 2014 με νέα ελληνικά ομόλογα επταετούς διάρκειας, με κουπόνια ελαφρώς αυξημένα, σε σχέση με τα προηγούμενα (για παράδειγμα, κατά μισή μονάδα).
- Μια τέτοια ανταλλαγή χρέους, που περιλαμβάνει το «δέλεαρ» του αυξημένου επιτοκίου δεν θα μπορεί εύκολα να χαρακτηρισθεί ως «χρεοστάσιο» από τους οίκους αξιολόγησης. Ακόμη και αν η Ελλάδα τοποθετηθεί στη διαβάθμιση του “Selective Default”, αυτό θα είναι προσωρινό και λίγο αργότερα θα επανέλθει σε υψηλότερη βαθμολογία, όπως εκτιμούν οι υπουργοί Οικονομικών. Επιπλέον, με την αύξηση του κουπονιού θα αυξηθεί όσο χρειάζεται η παρούσα αξία των ομολόγων, ώστε να μην υπάρξει κίνδυνος «κουρέματος» για τις τράπεζες, όπως θα υπήρχε στην περίπτωση της απλής ανταλλαγής ομολόγων με νέα, μεγαλύτερης διάρκειας και με τα ίδια επιτόκια, την οποία προτείνει η Γερμανία.
Το συμπέρασμα για τις ελληνικές τράπεζες έχει δύο πλευρές: από τη μια αποφεύγουν το χειρότερο, που θα ήταν η αποδοχή της γερμανικής πρότασης. Από την άλλη, όμως, επειδή το βάρος της «εθελοντικής επιμήκυνσης» θα πέσει κυρίως στις ελληνικές τράπεζες, με τις ευρωπαϊκές να έχουν μόνο συμβολική συμμετοχή, οι τράπεζες της χώρας μας θα μείνουν «εγκλωβισμένες» με τα ίδια χαρτοφυλάκια ελληνικών ομολόγων που έχουν σήμερα. Αντίθετα, αν δεν υπήρχε αυτή η εμπλοκή τους στη νέα χρηματοδότηση, θα μπορούσαν να περιμένουν ότι στη διάρκεια του σημερινού μνημονίου, δηλαδή μέχρι τα μέσα του 2013, θα κατάφερναν να «ξεφορτωθούν» αρκετά ομόλογα, που θα αποπληρώνονταν με τις δόσεις του δανείου των 110 δισ. ευρώ, μειώνοντας και τον κίνδυνο να χάσουν κεφάλαια από ένα «κούρεμα». Για παράδειγμα, η Εθνική Τράπεζα, που έχει το μεγαλύτερο χαρτοφυλάκιο ελληνικού χρέους, υπολόγιζε ότι θα μείωνε μέχρι τα μέσα του 2013 τα ομόλογα από τα 12,4 δισ. ευρώ στα 9,6.
Με τη συμφωνία που συζητείται, οι ελληνικές τράπεζες θα υποχρεωθούν το 2013, όταν θα λειτουργήσει ο μόνιμος Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας και θα επιτραπούν οι ελεγχόμενες αναδιαρθρώσεις χρεών στην ευρωζώνη, να εκτεθούν στον κίνδυνο ενός σημαντικού «κουρέματος» του ελληνικού χρέους.
Τι θα συμβεί, όμως, στην περίπτωση που η Ελλάδα τοποθετηθεί στη βαθμίδα της «επιλεκτικής στάσης πληρωμών» (“selective default”) από τους οίκους αξιολόγησης; Σε αυτή την περίπτωση, η ΕΚΤ θα πάψει για ένα διάστημα να δέχεται ελληνικά ομόλογα ως εγγύηση χρηματοδότησης των τραπεζών. Για την περίοδο αυτή, οι ελληνικές τράπεζες θα χρειασθεί να καλύψουν τα κενά της ρευστότητάς τους με χορηγήσεις μόνο από την Τράπεζα της Ελλάδος, με εγγύηση από την κυβέρνηση, στο πλαίσιο του μηχανισμού Έκτακτης Ενίσχυσης Ρευστότητας, που θα λειτουργήσει και στην Ελλάδα, όπως έγινε και στην Ιρλανδία, όχι με τα καλύτερα αποτελέσματα για τους φορολογούμενους.
Την ίδια στιγμή, η Τράπεζα της Ελλάδος δίνει, με οδηγίες της τρόικας, ιδιαίτερη έμφαση στη διατήρηση υψηλών δεικτών βασικών ιδίων κεφαλαίων (tier 1) από τις ελληνικές τράπεζες, ανεβάζοντας και επίσημα τον πήχη στο 10% από τις αρχές του 2012 και μετά. Σύμφωνα με το σχέδιο που ανακοινώθηκε χθες στους τραπεζίτες από τον κ. Γ. Προβόπουλο, οι ελληνικές τράπεζες θα πρέπει να διατηρήσουν αυτό τον υψηλό δείκτη επάρκειας κεφαλαίων, ενώ παράλληλα θα «σβήνουν» με μεγαλύτερη ταχύτητα προβληματικά δάνεια από τα χαρτοφυλάκιά τους.
Πολλοί αναλυτές έχουν την υποψία ότι οι ελληνικές τράπεζες «μασκαρεύουν», λιγότερο ή περισσότερο, τα προβληματικά δάνεια των χαρτοφυλακίων τους, προκειμένου να αποφύγουν τις εγγραφές υψηλών προβλέψεων για επισφάλειες. Πολύ σύντομα, όμως, ανεξάρτητος οίκος θα ελέγξει για λογαριασμό της ΤτΕ τα χαρτοφυλάκια των τραπεζών, ώστε να υπάρχει καλύτερη εικόνα για τα καθυστερούμενα δάνεια και για τις προβλέψεις που θα πρέπει να σχηματίζουν οι τράπεζες.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις αναλυτών, όλες οι μεγάλες ελληνικές τράπεζες θα βρεθούν στο τέλος του 2011 με βασικούς δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας χαμηλότερους από το 10%, αν σχηματίσουν προβλέψεις για προβληματικά δάνεια σύμφωνα με το «κακό» σενάριο των ευρωπαϊκών τεστ αντοχής. Αυτό σημαίνει ότι οι μεγαλύτερες ελληνικές τράπεζες θα χρειασθεί να εξασφαλίσουν πρόσθετα κεφάλαια μέχρι το τέλος του έτους, σε μια αγορά που δεν αναμένεται ότι θα υποδεχθεί με τον καλύτερο τρόπο τα σχέδια άντλησης κεφαλαίων από ελληνικές τράπεζες. Αν κάτι πάει στραβά σε αυτές τις ασκήσεις κεφαλαιακής ενίσχυσης, το λόγο θα έχει το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας...