Πάει το σχέδιο της υποχρεωτικής ανακεφαλαίωσης των ευρωπαϊκών τραπεζών, μπορούμε να το θεωρούμε τελειωμένη υπόθεση πριν καλά - καλά τεθεί σε εφαρμογή… Ο λόγος βρίσκεται στην ολοκληρωτική εξέγερση που σάλπισαν χτες εναντίον του οι μεγαλύτερες ευρωπαϊκές τράπεζες και προσωπικά ο Τζόζεφ Άκερμαν, πρόεδρος της Deutsche Bank και επικεφαλής του Διεθνούς Ινστιτούτου Χρηματοοικονομικής, δείχνοντας στις πολιτικές ηγεσίες πως αν προσπαθήσουν να υποχρεώσουν τις τράπεζες της Ευρωζώνης να λάβουν κρατικά κεφάλαια χωρίς τη θέλησή τους, μπορούν να τους ξεγλιστρήσουν προχωρώντας σε εκτεταμένη απομόχλευση – που βεβαίως θα προκαλέσει πιστωτικό κραχ και ύφεση, δηλαδή ό,τι συνιστά τον χειρότερο εφιάλτη των πολιτικών. Μόλις λίγες ώρες πριν, το απόγευμα της Τετάρτης, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Χοσέ Μανουέλ Μπαρόζο είχε δώσει στη δημοσιότητα τις βασικές γραμμές των όρων του ευρωπαϊκού σχεδίου υποχρεωτικής ανακεφαλαίωσης των τραπεζών με στόχο την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στο σύστημα. Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις Μπαρόζο, η διαδικασία σχεδιάζεται να ξεκινήσει με τον ορισμό ενός ‘προσωρινού υψηλού’ δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας Tier 1 στα παρόντα τεστ αντοχής των τραπεζών καθώς και με την παράλληλη επιβολή περιορισμών στη διανομή μερισμάτων και μπόνους των τραπεζικών στελεχών έτσι ώστε να επιταχυνθεί η συσσώρευση κεφαλαίων από τις τράπεζες. Ο πρόεδρος της Επιτροπής δεν προσδιόρισε τον δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας που θα ζητηθεί αλλά καλόν είναι να θυμόμαστε ότι στα τελευταία τεστ αντοχής των ευρωπαϊκών τραπεζών που έγιναν το περασμένο καλοκαίρι η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή είχε θέσει ελάχιστο όριο Tier 1 στο 5%, την περασμένη βδομάδα είδαν το φως της δημοσιότητας πληροφορίες που έλεγαν ότι στα νέα τεστ θα ζητηθεί όριο 7% ενώ αυτή την εβδομάδα διέρρευσαν πληροφορίες περί ενός πολύ υψηλού ορίου 9% - εκ του οποίου παρά πολύ απέχουν οι περισσότερες ευρωπαϊκές τράπεζες. Αφού ολοκληρωθεί η επεξεργασία των στοιχείων, είπε ο Μπαρόζο προχτές, θα τεθεί ένα χρονοδιάγραμμα 6-9 μηνών όπου οι τράπεζες θα πρέπει να αναζητήσουν ιδιωτικά κεφάλαια και αν δεν τα καταφέρουν, θα ακολουθήσει η υποχρεωτική ανακεφαλαίωση τους με κρατικά κονδύλια – που βεβαίως συνεπάγεται κάποιου βαθμού κρατικοποίηση.
Χτες λοιπόν οι τραπεζίτες έσπευσαν να απαντήσουν στην Επιτροπή και τους πολιτικούς – όχι ψευδώς – πως αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει περίπτωση να μπορέσουν να αντλήσουν ιδιωτικά κεφάλαια, καθώς οι τραπεζικές μετοχές είναι πολύ πιεσμένες και διαπραγματεύονται κατά μέσο όρο στο 60% της λογιστικής τους αξίας. Επίσης, πως καμιά τράπεζα δεν έχει σήμερα πρόσβαση στις αγορές και πως οι επενδυτές απλά δεν θέλουν να δεσμεύσουν νέα κεφάλαια στις τράπεζες γιατί γνωρίζουν πολύ καλά ότι το νέο χρήμα απλά θα απορροφηθεί από τις διαγραφές των ζημιών των κρατικών τίτλων. Για να καταλήξουν στο εξής ‘δια ταύτα’: από τη στιγμή που λείπουν τα ιδιωτικά κεφάλαια, είπαν, αν είναι να υποχρεωθούν σε ανακεφαλαίωση με λεφτά του κράτους, θα προτιμήσουν να αντιπαρέλθουν τον … κρατικό σκόπελο επιλέγοντας να πιάσουν τους στόχους του υψηλότερου δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας που θα τους ζητηθεί με πώληση περιουσιακών στοιχείων και ισχυρή απομόχλευση. Πλην όμως μια τέτοια στρατηγική συρρίκνωσης των τραπεζών δημιουργεί ισχυρότατους πονοκεφάλους στους Ευρωπαίους πολιτικούς και τις εποπτικές αρχές, γιατί θα περιορίσει δραστικά τον δανεισμό θέτοντας σε κίνδυνο την εύθραυστη ανάκαμψη της Ευρωζώνης. Διότι δυστυχώς για την Ευρώπη, οι επιχειρήσεις της βασίζονται στις τράπεζες για το 80% της χρηματοδότησης τους σε αντίθεση με το μόλις 30% των αμερικανικών επιχειρήσεων.
Η εξέγερση των τραπεζιτών είχε σχετικά καθολικό χαρακτήρα, με τα ιδρύματα της Γαλλίας και της Γερμανίας βεβαίως να πρωτοστατούν. Στη Γαλλία επικεφαλής των τραπεζών που δήλωσαν ότι δεν θα δεχτούν ανακεφαλαίωση με κρατικά κονδύλια τέθηκαν η BNP Paribas και η Societe Generale. Πηγές των δύο γαλλικών τραπεζών δήλωσαν στους Financial Times ότι τον ίδιο δρόμο θα ακολουθήσουν κι άλλες τράπεζες της Ιταλίας και της Ισπανίας, καθώς, όπως είπαν, «είναι απολύτως λανθασμένη η αύξηση των κεφαλαίων στην παρούσα φάση, χρειαζόμαστε απομόχλευση στην πραγματικότητα».
Στη δε Γερμανία τη σημαία της απόρριψης του σχεδίου των πολιτικών σήκωσε ο ίδιος ο Ζόζεφ Άκερμαν. Ο Άκερμαν, διευθύνων σύμβουλος της Deutsche Bank, που αποτελεί τη μεγαλύτερη γερμανική τράπεζα, αλλά και επικεφαλής του Ινστιτούτου Διεθνούς Χρηματοοικονομικής, του πανίσχυρου οργάνου συντονισμού των παγκόσμιων τραπεζών, όχι μόνο δήλωσε κατηγορηματικά αντίθετος στο ευρωπαϊκό σχέδιο ανακεφαλαίωσης των τραπεζών αλλά και χαρακτήρισε τη σχετική συζήτηση ως ‘αντιπαραγωγική’, επειδή, όπως είπε με γλώσσα που έσταζε φαρμάκι, δεν αντιμετωπίζει το πραγματικό πρόβλημα, που είναι το πρόβλημα των κρατικών ομολόγων τα οποία έχουν χάσει τον απαλλαγμένο κίνδυνο χαρακτήρα τους.
«Από τη μια πλευρά αυτή η συζήτηση στέλνει το μήνυμα ότι ένα κούρεμα του χρέους είναι πολύ πιο πιθανό και από την άλλη καθώς οι πόροι για την ανακεφαλαίωση των τραπεζών δεν πρόκειται να προέλθουν από τους ιδιώτες πιστωτές αλλά από τα κράτη, θα αυξήσει στο τέλος τα ελλείμματα επιβαρύνοντας το κρατικό χρέος», τόνισε ο Άκερμαν. «Η λύση στο πρόβλημα είναι επομένως να αποκαταστήσουν οι κυβερνήσεις την εμπιστοσύνη στη σταθερότητα των δημοσίων οικονομικών τους». Και το τελεσίγραφο με το οποίο κατέληξε ήταν: Η Deutsche Bank ‘θα κάνει τα πάντα’ προκειμένου να αποφύγει μια υποχρεωτική ανακεφαλαίωση.
Επομένως, πάμε για άλλα…