Η ευρωπαϊκή κεντροδεξιά στη γωνία

Η Γερμανίδα καγκελάριος Αγγέλα Μέρκελ επέρριψε τις ευθύνες για την πολύ οδυνηρή ήττα του κόμματός της στο κρατίδιο της Βάδης - Βυττεμβέργης στην πυρηνική κρίση της Ιαπωνίας. Ορισμένοι ηγέτες της κεντροδεξιάς τής ζήτησαν ωστόσο ‘να αντλήσει συμπεράσματα’ από την ήττα και να αλλάξει τον συγκεντρωτικό τρόπο διακυβέρνησής της.
Η εκλογική ήττα της Μέρκελ συνεπάγεται πως οι ηγέτες των τριών μεγαλύτερων οικονομιών της Ευρωζώνης, που μάλιστα όλοι τους προέρχονται από την κεντροδεξιά, θα βρεθούν στο εξής υπό μεγάλες πολιτικές πιέσεις. Στη Γαλλία, ο πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί αντιμετωπίζει την έντονη εσωκομματική αμφισβήτηση, καθώς ενισχύονται οι αμφιβολίες για τις δυνατότητές του να κερδίσει μια δεύτερη προεδρική θητεία μετά την μεγάλη ήττα του στις γαλλικές περιφερειακές εκλογές της περασμένης Κυριακής.
Και σε ό,τι αφορά τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι, ο ηγέτης της ιταλικής κεντροδεξιάς αντιμετωπίζει … ακόμη μεγαλύτερα ζόρια, καθώς ετοιμάζεται να ξαναβρεθεί στα δικαστήρια μετά από 8 χρόνια, αντιμετωπίζοντας κατηγορίες για φορολογικές απάτες και υπεξαίρεση.
Η Γερμανίδα καγκελάριος απέρριψε τις κριτικές σε βάρος του κόμματος και της διακυβέρνησής της και απέδωσε την ήττα της στα γεγονότα της άλλης πλευράς του κόσμου, επιμένοντας ότι «η Ιαπωνία σημαίνει ότι δεν μπορούμε να μείνουμε κολλημένοι στα προγενέστερα μοντέλα μας» .
‘Το κόστος από αυτή την εκλογική ήττα δεν πρόκειται να εκλείψει από τη μια μέρα στην άλλη’, δήλωσε η Μέρκελ σε μια σκυθρωπή συνέντευξη τύπου στο Βερολίνο.
Ο κυβερνητικός συνασπισμός των Χριστιανοδημοκρατών και των Ελεύθερων Δημοκρατών εξέφρασε την βούλησή του για σταδιακή απομάκρυνση από τη χρήση πυρηνικής ενέργειας μετά την απόρριψη των πυρηνικών πολιτικών από τους ψηφοφόρους της Βάδης - Βυττεμβέργης και τη μεγάλη νίκη του αντιπυρηνικού συνασπισμού Πρασίνων και Σοσιαλδημοκρατών.
Η Γερμανίδα καγκελάριος απέρριψε τις κριτικές των εσωκομματικών της αντιπάλων ότι και άλλες κυβερνητικές πολιτικές, πλην της πυρηνικής, συνετέλεσαν στο μέγεθος της ήττας και δήλωσε ότι δεν πρόκειται να κάνει ανασχηματισμό της κυβέρνησης της.
Όμως ο Υπουργός Εξωτερικών και επικεφαλής των Ελεύθερων Δημοκρατών Γκουίντο Βεστερβέλε υποστήριξε ότι δεν ήταν μόνο η ιαπωνική πυρηνική καταστροφή υπεύθυνη για τις φτωχές επιδόσεις του δικού του κόμματος. ‘Δεν πρέπει να αποφεύγουμε την πραγματικότητα’, δήλωσε. ‘Η πυρηνική ενέργεια έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο σε αυτές τις εκλογές, αλλά πρέπει να κάνουμε και την αυτοκριτική μας. Αν εμείς οι Φιλελεύθεροι ήμασταν σε καλύτερη κατάσταση, η καταστροφή της Ιαπωνίας δεν θα μας είχε πλήξει τόσο πολύ’.

Νέες δυσκολίες για τη Μέρκελ

Δυο βδομάδες μετά τον μεγάλο σεισμό και την πυρηνική καταστροφή της Ιαπωνίας, οι πολιτικές αντανακλάσεις διέτρεξαν το μισό πλανήτη και χτύπησαν σε ένα ομόσπονδο γερμανικό κρατίδιο, γνωστό για την παραγωγή αυτοκινήτων, κέικ και ρολογιών κούκων. Οι Χριστιανοδημοκράτες της Γερμανίδας καγκελάριου Αγγέλα Μέρκελ έχασαν την εξουσία στη Βάδη - Βυττεμβέργη μετά από μια εκλογική αναμέτρηση η οποία κρίθηκε από τον φόβο και την αποστροφή του κόσμου προς την πυρηνική ενέργεια. Παρά την ισχυρή οικονομική ανάπτυξη και την εξαιρετικά χαμηλή – χαμηλότερη του εθνικού μέσου όρου – ανεργία, παρά το ότι η Βάδη - Βυττεμβέργη είναι παραδοσιακό λίκνο των Χριστιανοδημοκρατών και κυβερνάται από αυτούς τα τελευταία 58 χρόνια, το κόμμα της Μέρκελ υπέστη δεινή ήττα. Μεγάλος νικητής αναδείχτηκαν οι Πράσινοι, ένα κόμμα που είναι συνδεδεμένο με το γερμανικό αντιπυρηνικό κίνημα από την ίδρυσή του, το 1980, και που για πρώτη φορά σε αυτά τα 30 χρόνια ζωής του, παίρνει εκλογική πρωτιά και πρωθυπουργία.
Σε εθνικό επίπεδο οι συνέπειες αυτής της ήττας για την κεντροδεξιά κυβέρνηση συνασπισμού της Μέρκελ είναι σοβαρές αλλά όχι μοιραίες. Οι Χριστιανοδημοκράτες και οι Ελεύθεροι Δημοκράτες που αποτελούν τον κυβερνητικό συνασπισμό έχουν πλειοψηφία στην Κάτω Βουλή, έτσι μπορούν να τα βγάλουν πέρα ως την επόμενη εκλογική αναμέτρηση, που είναι προγραμματισμένη για το Σεπτέμβριο του 2013. Σε ό,τι αφορά την ίδια τη Μέρκελ δεν απειλείται πια από σημαντικούς αντίπαλους στο εσωκομματικό πεδίο που να διεκδικούν την ηγεσία των Χριστιανοδημοκρατών. Από την άλλη μεριά όμως, τα αποτελέσματα των εκλογών της Βάδης - Βυττεμβέργης ενισχύουν την εξάρτηση του κυβερνητικού συνασπισμού από τα κόμματα της αντιπολίτευσης στην Άνω Βουλή και κάνουν ακόμη πιο επιτακτική την ανάγκη του για συνεργασίες προκειμένου να επιτυγχάνει την έγκριση της νομοθεσίας. Επιπλέον, η ήττα αυτή μπορεί να οδηγήσει σε ενίσχυση των εντάσεων στο εσωτερικό του συνασπισμού, εξαιτίας της κατάρρευσης των εκλογικών αποτελεσμάτων των Ελεύθερων Δημοκρατών σε σχέση με τα αποτελέσματα του 2009.
Τα προβλήματα της Μέρκελ οφείλονται στο συνδυασμό ορισμένων σφαλμάτων τακτικής με την αρνητική συγκυρία. Τώρα θα έχει μεγάλη σημασία για εκείνη να καταφέρει να αναλάβει και να διατηρήσει την πρωτοβουλία και να αποφύγει τους κινδύνους μιας πολιτικής παράλυσης στο εσωτερικό μιας χώρας που αποτελεί και τον κύριο παίκτη της κρίσης χρέους της Ευρωζώνης. Ευτυχώς για την Ευρώπη, τα πακέτα διάσωσης και οι ευρωπαϊκοί μηχανισμοί μακροπρόθεσμης σταθερότητας επί των οποίων επιτεύχθηκε συναίνεση στο πρόσφατο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο χαίρουν διακομματικής υποστήριξης στο γερμανικό Κοινοβούλιο. Μόνο που τα μέτρα αυτά δεν πρόκειται να οδηγήσουν από μόνα τους στην επίλυση της τρέχουσας κρίσης στην Ευρωζώνη και οι Γερμανοί πολιτικοί έχουν σημαντικό μέρος της ευθύνης για αυτό. Διαγράφοντας την απάντηση της Ευρώπης στην αναταραχή των τελευταίων 15 μηνών, η γερμανική πολιτική ελίτ επέρριπτε πεισματικά το σύνολο της ευθύνης για την κρίση στις ασθενέστερες οικονομίες της ευρωπαϊκής περιφέρειας και αρνήθηκε να αναγνωρίσει τη μεγάλη συμβολή των γερμανικών τραπεζών στην καταστροφή με τις επικίνδυνες επενδύσεις τους σε αυτές τις οικονομίες.
Για να δοθεί λύση στα προβλήματα της Ευρωζώνης θα πρέπει οι Γερμανοί πολιτικοί, και καταρχήν η ίδια η καγκελάριος Αγγέλα Μέρκελ, να πουν στο λαό τους την αλήθεια για το τραπεζικό σύστημα της χώρας τους. Η Μέρκελ έχει ακόμη το χρόνο για να διαμορφώσει μια δεύτερη επιτυχή θητεία στην γερμανική πρωθυπουργία αλλά δεν πρέπει να αποφύγει τις ηγετικές πρωτοβουλίες.