Όλη η ενέργεια που ξοδεύτηκε από την άνοιξη του 2010, για να βγει η Ελλάδα από το αδιέξοδο και να αποτραπεί η μεγαλύτερη ήττα της ιστορίας της στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ευρωζώνη, όλες αυτές οι προσπάθειες δεν ζυγίζουν πολύ, σε σχέση με εκείνα που θα χρειαστεί να γίνουν και να υπομείνουμε, ώστε η Ιταλία να μην οδηγηθεί στον ίδιο δρόμο. Κατά κάποιον τρόπο, η Ιρλανδία η Πορτογαλία και η ελληνική κρίση, με τα 350 δις ευρώ ασήκωτου χρέους της, δεν φαίνονται παρά σαν ορεκτικά σε σχέση με τον κατακλυσμό που μπορεί να προκαλέσει η Ιταλία, με άνω των 1.900 δις. χρέους. Σε τι η περίπτωση παρουσιάζει ομοιότητες αλλά είναι και τελείως διαφορετική;1. Από την κρίση των και την πτώχευση της Lehman Brothers, του Σεπτέμβρη του 2008, η κρίση, που ήταν καθαρά τραπεζική, μετατράπηκε σε χρηματοοικονομική και συστημική επειδή τράνταξε ολόκληρο το όλο και πιο περίπλοκο οικοδόμημα, που συνόδεψε την παγκοσμιοποίηση και την οικονομία, στο τέλος του ΧΧ αιώνα.
2. Ο χρηματοοικονομικός τομέας και κυρίως οι τράπεζες αναγκάστηκαν να αλλάξουν τον τρόπο λειτουργίας τους και να αυξήσουν τα ιδία κεφάλαια τους, στο ύψος των δεσμεύσεων τους και αντίστροφα.(..)
3. Σε αυτό το περιβάλλον, οι τράπεζες που επιβίωσαν μετά από τη Lehman Brothers, έγιναν πολύ πιο προσεκτικές σε σχέση με τις πιστώσεις τους. Τότε, ένα πρωτόγνωρο συμβάν παρουσιάστηκε: ο κίνδυνος του εθνικού χρέους. Οι κρατικές εγγυήσεις, οι οποίες μέχρι τότε, ήταν υπεράνω κάθε υποψίας, έγιναν αντικείμενο δυσπιστίας όταν φάνηκε ότι το ισοζύγιο της Ελλάδας ήταν όχι μόνο λανθασμένο αλλά κυρίως νοθευμένο.
4. Η χρηματοοικονομική κρίση μετατρέπεται σε πολιτική, στο μέτρο που ολόκληρη η βάση της χρηματοοικονομικής λειτουργίας της Ευρώπης έμπαινε σε αμφισβήτηση: σε 12 χρόνια ζωής, η Ευρωζώνη άρχιζε την πρώτη μεγάλη αναπτυξιακή της κρίση. Η κρίση αυτή την οδήγησε να κάνει μία διεργασία ενδοσκόπησης και να εξετάσει τις βαθιές αιτίες της απορρύθμισής της: η μη τήρηση των κριτηρίων του Μάαστριχτ, η έλλειψη οικονομικής διακυβέρνησης και η γενικευμένη δημοσιονομική χαλαρότητα, οξύτατη σε ορισμένες περιπτώσεις.
5. Η Ιταλία εγγράφεται σε αυτό το πλαίσιο. Η Ελλάδα αποτέλεσε περιπτωσιολογική μελέτη, που προκάλεσε, σε λίγους μήνες, περισσότερη δημιουργικότητα από ότι στα υπόλοιπα 12 χρόνια της Ευρωζώνης. Οι συνδυασμένες δράσεις της Επιτροπής, της ΕΚΤ, αναβαθμισμένη στο ρόλο της, η δημιουργία του Ταμείου Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας... Όλα αυτά ενίσχυσαν διαρθρωτικά την Ευρώπη. Αλλά εάν τα εργαλεία υπάρχουν,η εφαρμογή τους παραμένει μία συζήτηση που φέρνει στο προσκήνιο την άλλη μεγάλη πρόκληση που καλείται η Ευρώπη να διαχειριστεί: μπορεί να δείξει αλληλεγγύη, χωρίς την πολιτική φερεγγυότητα των συνεταίρων της, που βρίσκονται σε δύσκολη θέση;
6. Αυτό είναι όλο το ζήτημα που θέτει ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι και ο περίγυρος του. 1900 δις χρέος αντιστοιχούν όσο 6 φορές το ελληνικό πρόβλημα. Πάνω από 300 δις ευρώ πρέπει να εισπραχθούν από την αγορά, το 2012: είναι περίπου όσο το σύνολο του ελληνικού χρέους. Επιτόκια που ξεπερνούν το 7% ενώ διαμορφώθηκαν γύρω στο 4% μέχρι το περασμένο καλοκαίρι. Είναι σαν το βάρος του επιτοκίου να είχε αυξηθεί κατά 75%! Είναι αφόρητο.
7. Η ιταλική κρίση, που προστίθεται σε αυτήν της Ευρωζώνης, μετατράπηκε λοιπόν σε κρίση εμπιστοσύνης, η οποία θα μπορούσε να αποβεί μοιραία στην Ευρωζώνη. (..) Εμπιστοσύνη στην ικανότητα της Ευρώπης να διαχειριστεί την κρίση ενός ιδρυτικού μέλους της Ευρώπης και τρίτης οικονομικής δύναμης στην Ευρώπη, πίσω από τη Γαλλία και το Γερμανό leader.