Οι επενδυτικοί φόβοι για νέα ύφεση, οι άτολμες πολιτικές από πλευράς κυβέρνησης και οι εφιάλτης του χρέους είναι το τρίπτυχο που πληγώνει το γόητρο των ΗΠΑ. Τη στιγμή που τα χρονικά περιθώρια στενεύουν για τη διακομματική συμφωνία στο Κογκρέσο όσον αφορά το δημόσιο έλλειμμα και το χρέος, επανέρχονται τα σενάρια για υποβάθμιση της ισχυρότερης οικονομίας του πλανήτη. Μια δεύτερη υποβάθμιση, είτε από την Moody’s είτε από τη Fitch, θα έρθει μετά από την αρχική της Standard & Poor’s τον Αύγουστο εν τω μέσω ανησυχιών για το έλλειμμα του προϋπολογισμού της κυβέρνησης και την αύξηση του φορτίου χρέους. Πριν λίγες εβδομάδες η Merrill Lynch προέβλεψε πως οι Ηνωμένες Πολιτείες πιθανότατα θα χάσουν την αξιολόγηση ΑΑΑ και από έναν άλλο οίκο αξιολόγησης μέχρι το τέλος του έτους.
Επανέρχονται οι φήμες για υποβάθμιση
Η αναζωπύρωση των φημών περί υποβάθμισης φέρνουν εκ νέου στο προσκήνιο μια από τις πλέον γνωστές θεωρίες συνωμοσίας. Κάποιοι αναλυτές και οικονομολόγοι δεν θεωρούν καθόλου τυχαία αυτά που συμβαίνουν στις ΗΠΑ και τα συνδέουν με την κόντρα που υπάρχει μεταξύ Αμερικής και Κίνας. Είναι γνωστό πως οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών βρίσκονται στην κόψη του ξυραφιού, καθώς οι Κινέζοι δεν υποκύπτουν στις πιέσεις της αμερικανικής κυβέρνησης για ανατίμηση του γουάν. Πολλές φορές στο παρελθόν οι ΗΠΑ έχουν κατηγορήσει την Κίνα ότι προχωρά με αργούς ρυθμούς στην ανατίμηση της ισοτιμίας του γουάν. Ωστόσο, το Πεκίνο αρνείται σθεναρά να πράξει κάτι τέτοιο, επισημαίνοντας πως η ισχυροποίηση του γουάν θα προκαλούσε παγκόσμια αστάθεια. Πριν δύο ημέρες ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα κάλεσε την Κίνα να επιτρέψει την ταχύτερη ανατίμηση του νομίσματός της και πρόσθεσε ότι η κυβέρνησή του θα πιέσει το Πεκίνο να τηρήσει τις υποχρεώσεις της σε ό,τι αφορά το διμερές και διεθνές εμπόριο.
Το ζήτημα όμως της χειραγώγησης των ισοτιμιών, τείνει να καταστεί άκρως σοβαρό. Και αυτό που μπορεί να οδηγήσει σε γενικευμένο νομισματικό πόλεμο είναι η τρέχουσα κόντρα Αμερικής – Κίνας.Εδώ και χρόνια, η Κίνα διατηρεί την αξία του νομίσματός της τεχνητά χαμηλή. Το νόμισμά της μάλιστα παραμένει σε έναν μεγάλο βαθμό στενά συνδεδεμένο με το αμερικανικό δολάριο. Υπολογίζεται πως η κυβέρνηση της Κίνας κρατάει την αξία του νομίσματος περίπου 40% χαμηλότερη από ότι θα έπρεπε να είναι.Και αυτό είναι στην ουσία μια επιδότηση προς τους Κινέζους εξαγωγείς. Με αυτό τον τρόπο η Κίνα έχει γεμίσει τις ΗΠΑ με φτηνά προϊόντα, εξολοθρεύοντας όμως ολόκληρες αμερικανικές βιομηχανίες.
Μέχρι που μπορεί να φτάσει η κόντρα; Είναι έτοιμη η Αμερική να ξεκινήσεις ένα νομισματικό πόλεμο με τους Κινέζους;
Αν θυμηθούμε πως η Κίνα κρατά σχεδόν ένα τρισεκατομμύριο δολάρια χρεών των ΗΠΑ, η προοπτική ενός πολέμου δεν ακούγεται καλή. Ακόμη και αν η Κίνα βιάζει κυριολεκτικά την αμερικανική οικονομία, συνεχίζει πάντα να έχει το επάνω χέρι. Για παράδειγμα, η Κίνα έχει το απόλυτο μονοπώλιο σε σπάνια μεταλλεύματα που σημαίνει ότι αν θέλει να περιορίσει την προμήθεια αυτών των στοιχείων, η Αμερική θα μείνει χωρίς μπαταρίες υβριδικών οχημάτων, τηλεοράσεις flat screen, κινητά, και iPods.
Η Αμερική δαπανά περίπου $3.90 για κινεζικά προϊόντα για κάθε $1 που δαπανά η Κίνα για τα αμερικανικά προϊόντα. Ο πλούτος της Αμερικής που περνά σε κινέζικα χέρια είναι απίστευτος. Κάθε μήνας που περνά φτωχαίνει την αμερικανική και ενισχύει την κινεζική οικονομία. Η Κίνα ακμάζει και οι ΗΠΑ παρακμάζουν.
Λέγεται δε, πως έως το 2040, η οικονομία της Κίνας θα είναι τρεις φορές μεγαλύτερη αυτής των ΗΠΑ. Αυτό δεν θα συνέβαινε αν η Αμερική είχε προσπαθήσει έγκαιρα να αντιμετωπίσει τις χειραγωγήσεις της ισοτιμίας από πλευράς των Κινέζων.
Σήμερα, η όποια προσπάθεια άμυνας, θα κοστίσει ακριβά στην αμερικανική οικονομία σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο. Θα δούμε λοιπόν κάποιον νομισματικό πόλεμο να ξεσπά;
Όπως όλα δείχνουν, πολλά κράτη θα συνεχίσουν τις πρακτικές τους έτσι ώστε να έχουν το εξαγωγικό πλεονέκτημα, αν όμως περιμένουμε από την Αμερική του Ομπάμα να κοιτάξει κατάματα τη Κίνα αντιδρώντας, τότε θα περιμένουμε για πολύ ακόμη…
Το αγκάθι του χρέους
Εκτός όμως από τον νομισματικό πόλεμο, «αγκάθι» στη σχέση των δύο χωρών αποτελεί η σημαντική αύξηση του αμερικανικού χρέους. Η Κίνα, η οποία είναι ο μεγαλύτερος πιστωτής των ΗΠΑ (τον Μάιο κατείχε κατείχε αμερικανικά ομόλογα ύψους 1,160 τρισ. δολ.), κατηγορεί την αμερικανική κυβέρνηση για λανθασμένους χειρισμούς στο δημοσιονομικό επίπεδο. Ο επικεφαλής της κινεζικής κεντρικής τράπεζας, Ζου Ξιαοτσουάν, έχει καλέσει την Ουάσιγκτον να δράσει με υπευθυνότητα όσον αφορά την αντιμετώπιση των προβλημάτων χρέους, ενώ ο υπουργός Εξωτερικών της Κίνας Γιανγκ έχει τονίσει ότι αυξάνονται οι κίνδυνοι από την κρίση χρέους στις ΗΠΑ και κάλεσε την Ουάσιγκτον να υιοθετήσει μια «υπεύθυνη» νομισματική πολιτική και να προστατεύσει τις επενδύσεις σε δολάρια από άλλες χώρες.