Οι κακώσεις της ποδοκνημικής άρθρωσης (αστράγαλος), αποτελούν συχνό ορθοπεδικό πρόβλημα, το οποίο εμφανίζεται τόσο κατά τη διάρκεια αθλητικών δραστηριοτήτων, όσο και στην καθημερινότητά μας. Ιδιαίτερα τώρα που μπαίνουμε στο χειμώνα και θα υπάρχουν παγετοί, το πρόβλημα θα εμφανίζεται πιο συχνά.Περιγράφεται από τον ασθενή ως γύρισμα του ποδιού και μπορεί να προέλθει από ένα στραβοπάτημα ή σε αθλητικές δραστηριότητες με πολλές αλλαγές κατεύθυνσης και άλματα. Άμεση επίπτωση της κάκωσης είναι ο πόνος γύρω από την άρθρωση, πρήξιμο, οίδημα ή αιμάτωμα, αδυναμία του μέλους και αδυναμία φόρτισής του. Ανάλογα με τη σοβαρότητα του διαστρέμματος ποικίλουν και τα συμπτώματα (πλειονότητα αθλητικών κακώσεων ποδοκνημικής είναι η συνδεσμική κάκωση των έξω πλάγιων συνδέσμων του άκρου πόδα).
Η μακρά σε χρόνο ακινητοποίηση με γύψο ή σκληρό νάρθηκα συνήθως είναι αντένδειξη, κυρίως σε διαστρέμματα πρώτου και δεύτερου βαθμού, που είναι και τα συνηθέστερα. Ακτινολογική εξέταση θεωρείται απαραίτητη σε βαριά διαστρέμματα, λόγω πιθανότητας ρογμώδους ή αποσπαστικού κατάγματος. Η εφαρμογή περίδεσης πάγου και θέση ανάρροπης (θέση όπου το πόδι να αναπαύεται στο ύψος της καρδιάς και κυκλοφορεί καλύτερα το αίμα και αποκρίνει το οίδημα), κατά την πρώτη εβδομάδα θεωρούνται απαραίτητα.
Μετά τις πρώτες ημέρες του τραυματισμού είναι απαραίτητη η άσκηση του ποδιού με απλές και ελεύθερες κινήσεις της ποδοκνημικής (κίνηση άνω κάτω, κύκλοι, καθώς και διατάσεις όλων των μυών που βρίσκονται γύρω από την άρθρωση). Το κύριο μέλημα σε κάθε διάστρεμμα είναι η αποφυγή εκ νέου τραυματισμού της άρθρωσης και η εμφάνιση λειτουργικής αστάθειας, δηλαδή ο ασθενής να μην αισθάνεται ότι πατάει ή ελέγχει σωστά το πέλμα του. Μέσω της άσκησης προλαμβάνεται ο φόβος χρόνιας αστάθειας και δυσλειτουργίας του πέλματος. Ο μόνος τρόπος αποφυγής τέτοιων συμπτωμάτων είναι με την επανεκπαίδευση του ποδιού σε κινήσεις και ασκήσεις ισορροπίας με τη βοήθεια του φυσικοθεραπευτή και κατάλληλων μέσων (δίσκοι ισορροπίας, λάστιχα, power plate).
Σε πολλές περιπτώσεις, ένα απλό διάστρεμμα έχει ως αποτέλεσμα να δημιουργηθεί λάθος πρότυπο βάδισης, με συνέπεια αυξανόμενα φορτία στους μυς και τένοντες τις περιοχής και τη δημιουργία τενοντίτιδων, με συνέπεια το χρόνιο πόνο, κυρίως κατά τις ώρες ανάπαυσης.
Η συχνότερη κάκωση γίνεται στην έξω πλευρά του ποδιού (στους συνδέσμους), καθώς είναι η πιο ασταθής περιοχή και μπορεί εύκολα το πόδι να γυρίσει, και ειδικά στις γυναίκες που φορούν τακούνια. Σε όλους τους μυς και συνδέσμους της περιοχής υπάρχουν υποδοχείς που πληροφορούν τον εγκέφαλο για τα φορτία, τη γωνία, καθώς και τον πιθανό κίνδυνο στον οποίο υποβάλλεται η άρθρωση. Σε περίπτωση διαστρέμματος έχει βρεθεί ότι χάνεται μέρος των υποδοχέων, με αποτέλεσμα την πιο αργή χρονικά ενημέρωση του εγκεφάλου για πιθανούς κινδύνους, με συνέπεια τον επανατραυματισμό της περιοχής.
Όπως αναφέρθηκε, μετά από κάθε κάκωση – έστω και πρώτου βαθμού – δημιουργείται:
-χαλαρότητα στους συνδέσμους της περιοχής
-μυϊκή αδυναμία, ειδικά των περονιαίων μυών (βρίσκονται στην έξω μεριά του ποδιού και ελέγχουν τη στροφική κίνησή του)
-αίσθημα έλλειψης ελέγχου του άκρου πόδα
-διαταραχές βάδισης και ισορροπίας
Στη φυσικοθεραπευτική αποκατάσταση ενός διαστρέμματος είναι σημαντική :
-ενδυνάμωση όλων των μυών του πέλματος και της γάμπας, και κυρίως των περονιαίων μυών
-διάταση των μυών της περιοχής που έχουν τραυματιστεί μέχρι το σημείο του πόνου
-ασκήσεις ισορροπίας – ιδιοδεκτικότητας και επανεκπαίδευσης των μυών που είναι απαραίτητη για το στατικό και -δυναμικό έλεγχο της ποδοκνημικής και του ποδιού.