Τα τελευταία χρόνια το φάσμα των πέντε κλασικών αφροδισίων νοσημάτων ή σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων (ΣΜΝ) έχει διευρυνθεί αρκετά με …διάφορα νοσήματα, στα οποία η σεξουαλική επαφή παίζει σημαντικό ρόλο, όχι όμως και αποκλειστικό. Αυτά είναι:
Σύφιλη: Εμφανίζεται σπανιότερα στις μέρες μας. Οι πληγές στα γεννητικά όργανα είναι σαφώς περιγεγραμμένες, ανώδυνες και συνήθως επουλώνονται πλήρως. Πληγές μπορούν να εμφανιστούν και στον τράχηλο της μήτρας, στο στόμα, στο περίνεο, στον πρωκτό και στον μαστό. Θεραπεύεται πλήρως.
Βλεννόρροια: Προσβάλλει τον βλεννογόνο της ουρήθρας οφείλεται στο γονόκοκκο (Naisseria). Στους άνδρες χαρακτηρίζεται από παχύρρευστη έκκριση από το στόμιο της ουρήθρας. Στη γυναίκα δεν προκαλεί έκδηλα συμπτώματα.
Μη γονοκοκκική ουρηθρίτιδα: Άτυπη ουρηθρίτιδα – λευκόρροια με συμπτώματα παρόμοια της βλεννόρροιας.
Οξυτενή κονδυλώματα: Οφείλονται στον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV). Η βλάβη είναι ένα είδος θηλώματος (κρεατοελιάς) που εμφανίζεται τόσο στα γεννητικά όργανα όσο και στο στόμα ή στην περιπρωκτική περιοχή. Οι τύποι του HPV είναι πάρα πολλοί. Η μόλυνση είναι πολύ συχνή στις γυναίκες 18 – 25 ετών και στην πλειονότητα θα παραμείνει λανθάνουσα ή με ελαφρές αλλοιώσεις για λίγα χρόνια και μετά θα υποχωρήσει. Μπορεί να μεταδοθούν με άμεση ή έμμεση επαφή και με αυτομόλυνση. Η θεραπεία είναι απαραίτητη και ο έλεγχος ανά τρίμηνο, εξάμηνο και στο χρόνο από την εμφάνισή τους γίνεται παρακολούθηση από δερματολόγο και από γυναικολόγο.
Έρπης γεννητικών οργάνων: Ο HSV διακρίνεται σε δύο τύπους: Ι & ΙΙ. Ανεξάρτητα από το εάν η ερπητική λοίμωξη οφείλεται στον ιό HSV -I ή τον ιό HSV -II, η κλινική εικόνα είναι περίπου ίδια. Αποτελεί την πιο συχνή αιτία ελκώσεων των γεννητικών οργάνων στις μέρες μας. Οφείλεται στον ιό τύπου – ΙΙ και η κλινική εκδήλωση της μόλυνσης αρχίζει με αίσθημα γαργαλισμού που ακολουθείται συχνά από πόνο. Τα συμπτώματα της πρώτης προσβολής του έρπητα των γεννητικών οργάνων είναι συνήθως πιο βαριά και μπορεί να συνοδεύονται και από συστηματικά συμπτώματα, πολλαπλές εκδηλώσεις στα γεννητικά όργανα ή και εκτός αυτών καθώς και από παρατεταμένη διάρκεια των βλαβών.
Ασθενείς με κλινική ή εργαστηριακή ένδειξη προϋπάρχουσας λοίμωξης από τον ιό του απλού έρπητα (HSV) έχουν συνήθως περισσότερο ήπια προσβολή. Οι υποτροπές συνήθως περιορίζονται στην αρχική θέση, είναι ήπιες και οι βλάβες είναι μονόπλευρες. Συνήθως η προσβολή διαρκεί 3 – 4 εβδομάδες. Σε περίπτωση υποτροπιάζοντα έρπητα, το περίπου 50% των ασθενών βιώνουν ένα πρόδρομο στάδιο, με ήπιο αίσθημα κνησμού 48 ώρες πριν από το εξάνθημα μέχρι την εμφάνιση δυνατών πόνων στους γλουτούς, στα πόδια ή στη λαγόνια περιοχή (1 – 5 ώρες πριν το εξάνθημα).
Η εμφάνιση φυσαλίδων είναι η συνήθης εκδήλωση που στη συνέχεια σπάνε και εμφανίζεται η έλκωση η οποία είναι επιφανειακή. Όσο γρηγορότερα αρχίζει η θεραπεία τόσο καλύτερα είναι τα αποτελέσματα. Είναι σημαντικό ο ασθενής να μην έρθει σε σεξουαλική επαφή εφόσον υπάρχουν βλάβες, έστω και αν λαμβάνει θεραπεία. Ο ιός μπορεί να μεταδοθεί κατά τη διάρκεια των ασυμπτωματικών περιόδων, αλλά ο κίνδυνος μετάδοσης είναι μικρότερος από αυτόν που υπάρχει στη φάση της ενεργού νόσου. Η χρήση προφυλακτικού ελαχιστοποιεί τον κίνδυνο μετάδοσης.
Μολυσματική τέρμινθος: Οφείλεται σε ιό της ομάδας Poxvirus και χαρακτηρίζεται από πολλαπλά, λεία ομφαλωτά επάρματα (βλατίδες) που έχουν το χρώμα του δέρματος. Ο αυτοενοφθαλμισμός είναι συνήθης. Αν αφεθεί χωρίς θεραπεία η ασθένεια μπορεί να επιμείνει και να προκληθούν μεγάλες βλάβες. Η θεραπεία είναι η αφαίρεσή τους από το δερματολόγο. Παλαιότερα η νόσος εμφανιζόταν κυρίως σε παιδιά στα χέρια, στον κορμό και στο πρόσωπο.
AIDS: Η λοίμωξη οφείλεται στον ιό HIV (Human Immunodeficieny Virus), που από πλευράς μολυσματικών νοσημάτων αποτελεί το σημαντικότερο πρόβλημα της εποχής μας. Ο ιός HIV προσβάλλει τους μηχανισμούς άμυνας του οργανισμού με επιπτώσεις σε όλα τα όργανα και τα συστήματα. Η νόσος προχωρεί με γοργούς ρυθμούς παρά τις θεραπευτικές παρεμβάσεις, γι’ αυτό απαιτείται ενημέρωση, συστηματική προφύλαξη αλλά και επαγρύπνηση. Το προφυλακτικό είναι απλή και αποτελεσματική μέθοδος αποφυγής για τη μετάδοση της νόσου.
Ηπατίτιδα – Β: Μεταδίδεται από το αίμα και από τα βιολογικά υγρά του σώματος.
Ψώρα: Είναι σπάνια νόσος, οφείλεται σε ένα πολύ μικρό άκαρι (το scarcoptes scabiei). Η κύρια ενόχληση είναι η νυχτερινή φαγούρα σε όλο το σώμα και κυρίως στις μασχάλες, στα γεννητικά όργανα, στους γλουτούς, στους μαστούς κ.λπ. Οι τυπικές κλινικές εκδηλώσεις περιλαμβάνουν κόκκινα, οιδηματώδη επάρματα (βλατίδες) στο δέρμα μεταξύ των δακτύλων, στους αγκώνες, στους γλουτούς, στο πέος και στο δέρμα των όρχεων. Συχνά συνυπάρχει με άλλα ΣΜΝ, αλλά μπορεί να μεταδοθεί μεταξύ των μελών μιας οικογένειας χωρίς σεξουαλική επαφή. Χρειάζεται απαραίτητα θεραπεία γιατί είναι εξαιρετικά μεταδοτικό.
Φθειρίαση εφηβαίου: Οφείλεται στην φθείρα (ψείρα) του εφηβαίου. Μεταδίδεται κατά τη σεξουαλική επαφή αλλά και έμμεσα από τα ρούχα. Παρουσιάζεται έντονος κνησμός και μικρές φυσαλίδες ή επάρματα που μπορεί να αιμορραγούν.
Μαλακό έλκος και Αφροδίσιο ή βουβωνικό κοκκίωμα: Τα τελευταία δύο νοσήματα είναι σπανιότατα και μεταδίδονται με τη σεξουαλική επαφή. Περισσότερες λεπτομέρειες γι’ αυτά ξεφεύγουν της σημασίας του παρόντος άρθρου.
Η ενημέρωση των ζευγαριών είναι υψίστης σημασίας, διότι τα τρία ΣΜΝ, δηλαδή AIDS, HPV (κονδυλώματα) και HSV (έρπης) έχουν προσλάβει διαστάσεις επιδημίας. Τονίζουμε συνεχώς ότι η χρήση προφυλακτικού και η αποφυγή πολλαπλών σεξουαλικών συντρόφων σε εφήμερες σχέσεις, ιδιαίτερα με άτομα αμφισεξουαλικά, που κάνουν χρήση ναρκωτικών, θα περιορίσει την εξάπλωση αυτών των νοσημάτων.