www.pontiki.gr

Σύρονται οι κυβερνήσεις σε διάσωση της Ελλάδας, υπό την απειλή κατάρρευσης του τραπεζικού συστήματος - Τι κρύβει το άγνωστο δράμα της γαλλο-βελγικής τράπεζας DEXIA και πώς οδηγεί σε νέο διπλό δάνειο δεκάδων δισ. στην Αθήνα - Γιατί ήταν «κούφιες» οι απειλές περί μη καταβολής της 5ης δόσης, χρεοκοπίας και επιστροφής στη δραχμή - «Όπλο» για την κυβέρνηση η... μη συναίνεση!
Έντρομοι παρακολουθούν οι τραπεζίτες και οι πολιτικοί το δράμα του τραπεζικού συστήματος της ευρωζώνης, που βρίσκεται πλέον σε ελάχιστη απόσταση από μια έκρηξη πολλών μεγατόνων με άγνωστη έκβαση. Υπό το βάρος αυτής αφόρητης πίεσης, ακόμη και οι «σκληρές» κυβερνήσεις του Βορρά είναι πλέον υποχρεωμένες με κάθε τρόπο να διασώσουν με ένα ακόμη δάνειο πολλών δεκάδων δισ. την Ελλάδα, καθώς τα δραματικά γεγονότα των τελευταίων 24ωρων απέδειξαν ότι ήταν «κούφιες» και στερούμενες οποιουδήποτε νοήματος οι προειδοποιήσεις για δήθεν εμπλοκή στην εκταμίευση της πέμπτης δόσης, χρεοκοπία της χώρας και επιστροφή στη δραχμή!
Η αλήθεια που αποκαλύπτεται σε όσους παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα είναι εξαιρετικά οδυνηρή για την ΕΚΤ και τις κυβερνήσεις-θεματοφύλακες της ευρωζώνης, που χειρίσθηκαν εντελώς εσφαλμένα τις τύχες της ευρωζώνης από τα τέλη της προηγούμενης δεκαετίας. Μια νέα Lehman «αναδύεται» στην... γαλλογερμανική καρδιά του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος, απειλώντας να τινάξει στον αέρα το οικονομικό σύστημα της ευρωζώνης, την ώρα μάλιστα που οι μπουρδολογίες Ελλήνων και Ευρωπαίων πολιτικών περί απειλούμενης κατάρρευσης της Ελλάδας και επιστροφής στη δραχμή κλονίζουν την εμπιστοσύνη των Ελλήνων καταθετών και απειλούν ευθέως με μια πρωτοφανή κρίση ρευστότητας στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα, αν δεν διαψευσθούν μέσα στα επόμενα 24ωρα οι ανοησίες που οι ίδιοι οι πολιτικοί άφησαν να δημιουργήσουν πανικό στους καταθέτες.
Από τα μέσα αυτής της εβδομάδας το τραπεζικό σύστημα της ευρωζώνης «μύριζε μπαρούτι», τουλάχιστον σε όσους παρακολουθούν τις εξελίξεις με μεγάλη προσοχή:
n Η γαλλο-βελγική τράπεζα Dexia, ήδη προβληματική και υπό διάσωση από τις κυβερνήσεις Γαλλίας και Βελγίου μετά την κρίση του φθινοπώρου 2008, που παρόλα αυτά εξακολουθεί να έχει ενεργητικό σχεδόν τριπλάσιο του βελγικού ΑΕΠ, έγινε ορατό ότι βρίσκεται στο «κόκκινο», χωρίς να είναι εντελώς σαφής η προέλευση των προβλημάτων της. Το μόνο που ήταν γνωστό και κίνησε πολλές υποψίες στις αγορές ήταν ότι η Dexia είναι εκτεθειμένη σε μεγάλο βαθμό και στα ελληνικά ομόλογα, με τοποθετήσεις ονομαστικής αξίας 3,7 δισ. ευρώ, υπερδιπλάσιες αυτών που διατηρεί, για παράδειγμα, η Deutsche Bank.
n Την Τετάρτη έγινε γνωστό ότι ο κορυφαίος επενδυτικός οίκος BlackRock και η βρετανική Barclay’s έσπευσαν να εξαργυρώσουν πρόωρα ομόλογα της DEXIA αξίας σχεδόν 3 δισ. ευρώ, ανοίγοντας μια τεράστια «τρύπα» στη ρευστότητα της τράπεζας, που σύμφωνα με πληροφορίες καλύφθηκε από την ΕΚΤ. Όλοι στη διατραπεζική αγορά της Ευρώπης προσπαθούσαν έκτοτε να κατανοήσουν τι ήταν αυτό που γνώριζαν παραπάνω από τους υπόλοιπους οι δύο οίκοι, που έσπευσαν να αποσυρθούν από τη χρηματοδότηση της DEXIA. Οι φόβοι για την Ελλάδα και την DEXIA, πάντως, προκαλούσαν ήδη μια προληπτική, μαζική έξοδο κεφαλαίων από το ευρώ προς την Ελβετία, με το ελβετικό φράγκο να καταρρίπτει ιστορικό ρεκόρ στην ισοτιμία του με το ευρώ.
n Χθες, η εικόνα με το δράμα της DEXIA, που από πολλούς αποκαλείται ήδη «εκκολαπτόμενη Lehman» της ευρωζώνης, άρχισε να ξεκαθαρίζει. Η διαπραγμάτευση της μετοχής της τράπεζας ανεστάλη προσωρινά κατόπιν δικού της αιτήματος και ανακοινώθηκε ότι η τράπεζα υπέστη ζημιά ύψους 3,6 δισ. ευρώ από το «τοξικές» τοποθετήσεις σε προϊόντα που συνδέονται με την αμερικανική αγορά ακινήτων και ρευστοποιήσεις ομολόγων πριν τη λήξη τους. Οι ζημιές αυτές μειώνουν το δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας της τράπεζας από το 13,4% στο 11% μέσα σε μια νύχτα! Επιπλέον, όμως, η DEXIA «κάθεται πάνω» σε μια εν δυνάμει «τοξική» βόμβα τοποθετήσεων στην Ελλάδα, που σε οποιοδήποτε «πιστωτικό γεγονός» θα εξανεμίσει τα κεφάλαιά της σε τέτοιο βαθμό, που θα απαιτηθεί να ξεφύγει το πρόβλημα από το πεδίο της ΕΚΤ και να περάσει στις κυβερνήσεις της Γαλλίας και του Βελγίου. Αυτές θα κληθούν να «πληρώσουν το μάρμαρο» της νέας διάσωσης της DEXIA, κάτι που θα προκαλέσει πολιτικές θύελλες, καθώς η κοινή γνώμη αντιδρά έντονα σε κάθε νέα επιβάρυνση για διάσωση τραπεζών που ανέλαβαν αλόγιστα κινδύνους.

Το παράλληλο ελληνικό δράμα

Παράλληλα με αυτές τις δραματικές εξελίξεις στην «καρδιά» του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος, βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη το ελληνικό δράμα, που φωτίζεται πλέον από μια νέα οπτική γωνία, μετά την αποκάλυψη του κινδύνου κατάρρευσης του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος. «Η Ελλάδα στέκεται σήμερα ανάμεσα στη διάσωση και την κατάρρευση των ευρωπαϊκών τραπεζών: αν κάτι δεν πάει καλά τις επόμενες ημέρες και αφεθεί να χρεοκοπήσει η χώρα, οι ζημιές που θα προκαλέσει αυτό το γεγονός στην DEXIA θα είναι αρκετές για να δημιουργήσουν ένα ανεξέλεγκτο ντόμινο», εκτιμούν καλά ενημερωμένοι παράγοντες της αγοράς.
Οι πολιτικοί ηγέτες της χώρας, που συνεδρίαζαν για ώρες υπό την προεδρία του Κάρολου Παπούλια, κατέληξαν στο αναμενόμενο αποτέλεσμα: η κυβέρνηση δεν έχει τη συναίνεση του πολιτικού συστήματος και θα πρέπει να εφαρμόσει μόνη, με τη στήριξη μόνο των δικών της βουλευτών, το νέο μνημόνιο. Το πρόγραμμα νέας σκληρής φορολογικής επιδρομής, συρρίκνωσης του Δημοσίου και μαζικών αποκρατικοποιήσεων δεν είναι δυνατό, όπως άλλωστε αναμενόταν, να εγκριθεί από την αξιωματική αντιπολίτευση, που παραμένει προσηλωμένη στο αίτημά της για επαναδιαπραγμάτευση του μνημονίου, ενώ ούτε συζήτηση θα μπορούσε να γίνει για ανοχή από τα κόμματα της Αριστεράς. Έτσι, μόνο τα μικρά κόμματα του Γ. Καρατζαφέρη και της Ντ. Μπακογιάννη εμφανίζονται έτοιμα να προσφέρουν υπό όρους πολιτική στήριξη.
Όλα αυτά θα είχαν σημασία, αν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ήταν σε θέση να κρατήσουν μέχρι τέλους τη σκληρή στάση τους προς την Ελλάδα και, ενδεχομένως, να πραγματοποιήσουν την απειλή για αναστολή εκταμίευσης της πέμπτης δόσης του δανείου, κάτι που θα οδηγούσε τη χώρα σε χρεοκοπία μέσα στον Ιούλιο, όπως έχει τονίσει ο υπουργός Οικονομικών, Γ. Παπακωνσταντίνου.
Όμως, υπό το πρίσμα των δραματικών εξελίξεων στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα, τέτοιες απειλές και προειδοποιήσεις δεν έχουν θέση στην πολιτική ακόμη και των πιο σκληρών κυβερνήσεων. Δεν είναι τυχαίο ότι μέσα στην εβδομάδα, προφανώς αφού είχε πάρει τα... μαντάτα για τη δραματική θέση της DEXIA, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών ξεκαθάρισε ότι δεν υπάρχει περίπτωση να υποχρεωθεί η Ελλάδα σε αναδιάρθρωση χρέους οποιασδήποτε μορφής.
Ακόμη πιο διάπλατα άνοιξε το δρόμο για τη συνέχιση χρηματοδότησης της Ελλάδας χθες ο «σκληρός» Ολλανδός κεντρικός τραπεζίτης, Νουτ Βέλινγκ, τονίζοντας ότι η χώρα μας θα πάρει την πέμπτη δόση. Επιπλέον, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις προωθούν στο παρασκήνιο με όλες τις δυνάμεις τους την υποψηφιότητα της Κριστίν Λαγκάρντ για τη θέση που άφησε κενή ο Ντομινίκ Στρος Καν στο ΔΝΤ. Η Γαλλίδα υπουργός Οικονομικών είναι σχεδόν εξίσου απόλυτη στη θέση της, ότι δεν πρέπει να επιτραπεί οποιαδήποτε μορφή αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους, με τον Γάλλο επικεφαλής της ΕΚΤ, Ζαν Κλωντ Τρισέ (προφανώς και οι δύο γνωρίζουν καλά τι επιπτώσεις θα είχε στο «σάπιο» τραπεζικό σύστημα της ευρωζώνης μια κατάρρευση της Ελλάδας πριν το 2013...).
Σε αυτό το πολιτικό κλίμα, η κυβέρνηση εκτιμάται ότι δεν θα έχει δυσκολία να κλείσει μια συμφωνία για τη συνέχιση της χρηματοδότησης της χώρας, ακόμη και αν οι προτάσεις της για το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα («νέο μνημόνιο») και τις ιδιωτικοποιήσεις δεν έχουν πείσει 100% τους «σκληρούς» της τρόικας. Η Ευρώπη δεν έχει πλέον το παραμικρό περιθώριο να πάει κάτι στραβά με την Ελλάδα, καθώς μάλιστα η ανασφάλεια που καλλιεργήθηκε τις τελευταίες ημέρες στους Έλληνες καταθέτες από τις ανεύθυνες, «τρομολαγνικές» δηλώσεις πολιτικών, έχει εκκινήσει και πάλι μια άλλη αντίστροφη μέτρηση, που παρακολουθεί με αγωνία το τραπεζικό «ιερατείο» της Φραγκφούρτης: ο ρυθμός εξόδου καταθετών από το ελληνικό σύστημα έχει επιταχυνθεί επικίνδυνα τις τελευταίες ημέρες και αν δεν διαψευσθούν το συντομότερο τα σενάρια χρεοκοπίας και επιστροφής στη δραχμή η ΕΚΤ θα έχει να διαχειρισθεί, εκτός από το δράμα της DEXIA, μια κρίση ρευστότητας ιρλανδικού τύπου στις ελληνικές τράπεζες.
Έτσι, το αν θα υπάρξει συναίνεση στην Ελλάδα, ή αν η χώρα θα δεσμευθεί για ένα σοβαρό ή λιγότερο σοβαρό πρόγραμμα σταθεροποίησης, αποτελούν πλέον ερωτήματα δευτερεύουσας σημασίας για τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις του Βορρά, που θα σπεύσουν τις επόμενες ημέρες να κλείσουν το ελληνικό «μέτωπο», με νέες δεσμεύσεις για χρηματοδότηση της χώρας, ώστε να αποφύγει μια καταστροφική για τις ευρωπαϊκές τράπεζες χρεοκοπία. Ένα δάνειο προς τους «τεμπέληδες» Έλληνες αναμφίβολα θα έχει πολιτικό κόστος για την Άνγκελα Μέρκελ, για παράδειγμα, αλλά πολύ μεγαλύτερο θα ήταν το πολιτικό κόστος, αν οι ισχυρές κυβερνήσεις του Βορρά καλούνταν σήμερα να στηρίξουν με νέα κεφάλαια από τους φορολογούμενους τους κερδοσκόπους του τραπεζικού συστήματος, που είναι πολύ λιγότερο δημοφιλής στη βόρεια Ευρώπη από και από τους «τεμπέληδες» του Νότου.
Όσο για το αν είναι επιζήμια για τη χώρα η μη εξασφάλιση της συναίνεσης, αποδεικνύεται πλέον ότι ισχύει ακριβώς το αντίθετο από αυτό που υποστήριζαν οι θιασώτες των συναινετικών λύσεων: για τον πρωθυπουργό θα αποτελέσει σοβαρό διπλωματικό πλεονέκτημα η αποδοκιμασία της αντιπολίτευσης στην πολιτική του νέου μνημονίου, καθώς με αυτό το «χαρτί» θα μπορεί να ισχυρισθεί έναντι των Ευρωπαίων ηγετών ότι έχει ελάχιστα περιθώρια να προσφέρει περισσότερες δεσμεύσεις για το νέο δάνειο. Έτσι, θα είναι και πιο εύκολο να αποκρουσθούν οι πιέσεις για εθνικά ταπεινωτικές λύσεις, όπως η προτεινόμενη από πολλές κυβερνήσεις του Βορρά εκχώρηση του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων σε ανεξάρτητο οργανισμό, που θα βρίσκεται υπό τον έλεγχο της τρόικας.

Θέμα ημερών το διπλό δάνειο

Έτσι, θέμα ημερών είναι πλέον το «κλείδωμα» μιας συμφωνίας για διπλό νέο δάνειο στην Ελλάδα, που θα αποτρέψει τη χρεοκοπία τουλάχιστον μέχρι τα μέσα του 2013. Αυτό που προσπαθούν εναγωνίως να πετύχουν οι κυβερνήσεις του Βορρά, ώστε να έχουν ένα ελάχιστο πολιτικό επιχείρημα για να δικαιολογήσουν στο εσωτερικό των χωρών τους τα νέα δάνεια στην Ελλάδα, είναι να υπάρξει κάποιας μορφής εμπλοκή και πιστωτών από τον ιδιωτικό τομέα, ώστε το νέο δάνειο να είναι διπλό και μοιρασμένο ισορροπημένα μεταξύ κυβερνήσεων και ιδιωτικών πιστωτικών ιδρυμάτων και επενδυτικών οίκων.
Ήδη έχει ανατεθεί σε στελέχη της Ευρωπαϊκής Τράπεζας για την Ανασυγκρότηση και Ανάπτυξη, που «έστησαν» και τη λεγόμενη «Πρωτοβουλία της Βιέννης», με την οποία δεσμεύθηκαν οι ευρωπαϊκές τράπεζες να συνεχίσουν να στηρίζουν τις θυγατρικές τους στην Ανατολική Ευρώπη, να εξασφαλίσουν δεσμεύσεις από ελληνικές και ευρωπαϊκές τράπεζες ότι θα δεχθούν τουλάχιστον για την κρίσιμη διετία 2012-2013 να αγοράσουν νέα ομόλογα από την Ελλάδα σε αντικατάσταση ομολόγων που θα λήγουν.
Ουσιαστικά, στόχος είναι από το συνολικό «πακέτο» των 60 δισ. ευρώ τουλάχιστον, που θα χρειασθεί η Ελλάδα για να αποφύγει τη χρεοκοπία μέχρι να λειτουργήσει ο μόνιμος Μηχανισμός Σταθερότητας, να προσφέρουν τα μισά οι ιδιώτες πιστωτές. Οι ελληνικές τράπεζες είναι έτοιμες να πουν το «ναι» για το σκέλος που τους αναλογεί, βάζοντας στο τραπέζι περί τα 15 δισ. ευρώ, ενώ το ίδιο θα κάνουν και αρκετές μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες, που θέλουν να προστατέψουν τα χαρτοφυλάκια ομολόγων άλλων χωρών της περιφέρειας της ευρωζώνης από τον κίνδυνο μετάδοσης του «ελληνικού ιού» σε άλλες αγορές.