Όταν μια χώρα μπαίνει ενέχυρο… στην ΕΚΤ!

Κι όμως, υπάρχει μία εισηγμένη στο Χρηματιστήριο εταιρεία, που μέσα σε δύο χρόνια έχει τριπλασιάσει τον ισολογισμό της! Όμως, μην βιαστείτε να πανηγυρίσετε, δεν είναι για καλό: αυτή η εισηγμένη στο ΧΑ εταιρεία είναι η Τράπεζα της Ελλάδος και ο τριπλασιασμός του ισολογισμού της (για την ακρίβεια: αύξηση 2,91 φορές) απλώς αντανακλά την απίστευτη υπερχρέωση της χώρας και την… ενεχυρίασή της στους τραπεζίτες της Φραγκφούρτης.

Στη θητεία του στην ΤτΕ, ο Γ. Προβόπουλος είχε το σπάνιο «προνόμιο» για κεντρικό τραπεζίτη να… τοποθετήσει στον ισολογισμό της Τράπεζας τη μισή Ελλάδα:

- Τον Ιούλιο του 2008, όταν όλοι στη χώρα μας… σφύριζαν αδιάφορα για τη διεθνή κρίση, παρότι ήδη είχε «δείξει δόντια» στις ΗΠΑ, το ενεργητικό της ΤτΕ μόλις ξεπερνούσε τα 47 δις. ευρώ. Τα ίδια κεφάλαια της Τράπεζας, στην οποία υπενθυμίζουμε ότι βασικός μέτοχος είναι το Δημόσιο, πλησίαζαν τα 774 εκατ. ευρώ. Λεπτομέρεια: τω καιρώ εκείνο, τα δανεικά της ΤτΕ προς τις ελληνικές τράπεζες δεν ξεπερνούσαν τα 12 δις. ευρώ.

- Με ένα… fast forward δύο χρόνια μετά, ο πιστός αναγνώστης λογιστικών καταστάσεων της ΤτΕ, θα διαπιστώσει με τα μάτια του το τραπεζικό «θαύμα» που συντελείται στην Ελλάδα, τη μοναδική χώρα που έχει γίνει τραπεζικό ενέχυρο: το ενεργητικό έχει πλησιάσει τα 137 δις. ευρώ (σχεδόν 60% του «πλούσιου» ΑΕΠ του 2009)! Τα κεφάλαια της Τράπεζας της Ελλάδος έχουν παραμείνει περίπου στάσιμα (στα 805 εκατ. ευρώ), αλλά στο μεταξύ οι εμπορικές τράπεζες έχουν προλάβει να δανεισθούν περισσότερα από 96 δις. ευρώ, εξ ου και το… φούσκωμα του ισολογισμού.

Πώς είναι δυνατόν, θα ρωτούσε κάποιος από τους συμπαθείς υπερήλικες μετόχους, που κάνουν κάθε χρόνο την εμφάνισή του στις γενικές συνελεύσεις της ΤτΕ, πεπεισμένοι ότι επενδύουν στην ασφαλέστερη μετοχή της ελληνικής οικονομίας, μια τράπεζα –έστω, κεντρική- να έχει τέτοια μόχλευση ισολογισμού, που να κάνει ακόμη και τα επιθετικότερα hedge funds να θυμίζουν συντηρητικά ασφαλιστικά ταμεία;

Το μυστικό του «ξεχειλώματος» -και της υποθήκευσης μιας χώρας στην ΕΚΤ…- κρύβεται στο κονδύλι με τον φαινομενικά αδιάφορο τίτλο «Υποχρεώσεις εντός του Ευρωσυστήματος». Εκεί κρύβονται οι «μαγικές» χρηματοδοτήσεις από την Φραγκφούρτη, που κάνουν μια οικονομία χρεωκοπημένη προ πολλού να –φαίνεται ότι- στέκεται ακόμη στα πόδια της. Αυτές οι υποχρεώσεις, τα δανεικά από την ΕΚΤ στην «κόρη», Τράπεζα της Ελλάδος, έχουν «εκτοξευθεί» σε μια διετία στο ιλιγγιώδες ποσό των 97 δις. ευρώ!

Με ποια εγγύηση, όμως, προσφέρουν αυτοί οι γενναιόδωροι Ευρωπαίοι τραπεζίτες τέτοια μυθικά ποσά, στην κεντρική τράπεζα μιας χώρας, όπου μετά βίας καταφέρνει το Δημόσιο να πληρώνει κάθε μήνα μισθούς και συντάξεις, για να μην ακολουθήσουν μαζικές διαδηλώσεις της… κατσαρόλας, στα πρότυπα της Αργεντινής; Το μυστικό αυτής της απάντησης κρύβεται στα ακόμη πιο ψιλά γράμματα της λογιστικής κατάστασης της ΤτΕ: σχεδόν 136 δις. ευρώ είναι η ονομαστική αξία των τίτλων που μπορούν να γίνουν δεκτοί ως καλύμματα δανεισμού από την ΕΚΤ και έχουν δεσμευθεί από τις εμπορικές τράπεζες στην ΤτΕ, που με τη σειρά της τους έχει δεσμεύσει στην ΕΚΤ.

Ποια είναι η πραγματική αξία αυτών των τίτλων; Στην πραγματικότητα, ακόμη και οι κεντρικοί τραπεζίτες θα προτιμούσαν να μην την ξέρουν, για να κοιμούνται πιο ήσυχα τις νύχτες. Πρόκειται για «κουρεμένα» (στις αγορές) ομόλογα και έντοκα του Δημοσίου, τραπεζικούς τίτλους που έχουν εκδοθεί με εγγύηση του Δημοσίου, ειδικά ομόλογα χορήγησης ρευστότητας στις τράπεζες που εκδόθηκαν από το Δημόσιο, αλλά και… ελαφρώς τοξικούς τίτλους από τιτλοποιήσεις αμφίβολης αξίας στοιχείων ενεργητικού των ελληνικών τραπεζών, των μοναδικών στην Ευρώπη –αν όχι στον κόσμο-, που με κλειστές τις αγορές τιτλοποιήσεων, το 2009, είχαν καταφέρει να εκδίδουν με κάποιο «μαγικό» τρόπο τίτλους ακόμη και τον Δεκαπενταύγουστο!

Κάπου εκεί, στα αποδεκτά καλύμματα, βρίσκονται και οι τίτλοι που δημιούργησε στις αρχές του 2009 η «μαγική» βέργα της Goldman Sachs, μετατρέποντας ως δια μαγείας σε ρευστότητα, μέσα από το χρηματοδοτικό παράθυρο της ΕΚΤ, τα περιβόητα swap χρέους του Ελληνικού Δημοσίου (εποχής Χριστοδουλάκη), που τόσες και τόσες συζητήσεις είχαν προκαλέσει στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, με κοινό παρονομαστή την εκφραζόμενη «απέχθεια» των αξιωματούχων προς τέτοιες πρακτικές δημιουργικής λογιστικής, οι οποίες έφεραν πιο κοντά στην Ευρωζώνη την Ελλάδα.

Όλοι αυτοί οι τίτλοι έχουν «τσεκουρωθεί» με πολλαπλές υποβαθμίσεις από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης και βρίσκονται πλέον, στην πλειονότητά τους, στην κατηγορία “junk” (σκουπίδια). Όπως θα θυμούνται οι συστηματικοί παρατηρητές του οικονομικού γίγνεσθαι, η ΕΚΤ είχε πριν από λίγους μήνες επιτρέψει στην Ελλάδα να συνεχίσει να… υπάρχει, ανακοινώνοντας ότι όσο και αν υποβαθμισθούν από τους οίκους, τα κρατικά ομόλογα ή οι τίτλοι που εγγυάται το ελληνικό Δημόσιο θα συνεχίσουν να γίνονται μέχρι νεοτέρας δεκτά από την Φραγκφούρτη για αναχρηματοδότηση. Όπως εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς, αρκεί μια ανάκληση αυτής της απόφασης, με μια ανακοίνωση δύο γραμμών από το ιερατείο της Φραγκφούρτης, για να βυθισθεί η Ελλάδα σε τέτοιο χάος, που θα κάνει την αναταραχή της Αργεντινής πριν από εννιά χρόνια να μοιάζει με… παιδικό πάρτι.

Κάπως έτσι, το τραπεζικό σύστημα της Ευρώπης επιτρέπει στην Ελλάδα να συνεχίζει να υπάρχει πολύ μετά την (πραγματική) χρεοκοπία της: μετατρέποντας, ουσιαστικά, τα «σκουπίδια» σε… κολλαριστά ευρώ, οι τραπεζίτες της Φραγκφούρτης έχουν μεταφέρει το πρόβλημα της πιο χρεωμένης χώρας της Ευρώπης στον ισολογισμό της κεντρικής τράπεζας, που κάποτε φιλοδοξούσε να συνεχίσει την αυστηρή αντιπληθωριστική παράδοση της γερμανικής Bundesbank. Δεν απορεί κανείς λοιπόν, με την εικόνα που παρουσίαζε ο Ζαν Κλωντ Τρισέ, πριν από μερικούς μήνες, εκλιπαρώντας τους ηγέτες της Ευρώπης να στήσουν ένα μηχανισμό διάσωσης της χώρας μας: το ελληνικό κανόνι πρώτα θα ακουγόταν στα υπόγεια του πύργου της Φραγκφούρτης, συντρίβοντας την αξιοπιστία της ΕΚΤ.

Με αυτό το τραπεζικό «θαύμα», της μετατροπής των «σκουπιδιών» σε ευρώ, είναι φανερό ότι όχι μόνο οι συνταξιούχοι μέτοχοι της ΤτΕ, αλλά όλοι οι κάτοικοι της Ευρωζώνης, θα αισθάνονται μια κάποια ανασφάλεια για την αξία των ευρώ που έχουν στα πορτοφόλια και στους λογαριασμούς τους, τα οποία εν μέρει έχουν αντίκρισμα στην αξία των ελληνικών «σκουπιδιών» (και των ισπανικών, και των ιρλανδικών και των –γιατί όχι- αντίστοιχων γερμανικών). Αν αυτά τα ενέχυρα αποδειχθούν «κουρελόχαρτα» άνευ αξίας, με εξίσου «μαγικό» τρόπο θα κουρελιασθούν και τα ευρώ στις τσέπες των Ευρωπαίων…

Υ.Γ. Αρκεί να αναλογισθεί κανείς την καταλυτική πολιτική δύναμη μιας δήλωσης της ΕΚΤ, ότι παύει να κάνει δεκτά τα ελληνικά κρατικά ομόλογα για αναχρηματοδότηση, για να αντιληφθεί πόσο ασήμαντος έχει γίνει πλέον ο ρόλος του ελληνικού πολιτικού συστήματος, μπροστά στις επιταγές της Φραγκφούρτης…