Η πρώτη καταγεγραμμένη στάση πληρωμών στην ιστορία έγινε τον τέταρτο αιώνα π.Χ., όπου 10 ελληνικές πόλεις έκαναν στάση πληρωμών προς τον ναό του Απόλλωνα στη Δήλο. Σήμερα η Ελλάδα ετοιμάζεται να πρωτοτυπήσει για άλλη μια φορά και να κάνει την μεγαλύτερη στάση πληρωμών στην ιστορία.Οι επιπτώσεις μιας ελληνικής αναδιάρθρωσης έχουν πλέον απορροφηθεί από τις αγορές και έχουν προεξοφληθεί. Είτε οι περισσότερες τράπεζες (κυρίως ξένες) έχουν πουλήσει και έχουν πάρει τις ζημίες τους ή έχουν κάνει πρόβλεψη στον ισολογισμό τους. Το ελληνικό πρόβλημα δεν είναι πλέον καν θέμα για την Ευρώπη ή για την παγκόσμια οικονομία. Όσοι νομίζουν ότι η Ελλάδα θα είναι η αίτια για μια συστημική κρίση είτε στην Ευρώπη είτε παγκοσμίως, πλανώνται.
Η μπάλα έχει πλέον περάσει σε άλλο ταμπλό. Πριν λίγο καιρό είχαν πάρει φωτιά οι ιταλικές τράπεζες, σήμερα είναι η σειρά των γαλλικών. Το ισπανικό και το ιταλικό χρέος που έχουν οι γαλλικές τράπεζες είναι δυσβάσταχτο και ικανό να τινάξει την ευρωπαϊκή μπάνκα στον αέρα. Το ελληνικό χρέος δεν είναι παρά μια μπουκιά.
Το πρόβλημα όμως είναι ότι όσο αιωρείται το ελληνικό πρόβλημα, τόσο η αγορά αναρωτιέται ποιος θα είναι ο επόμενος στη λίστα. Βλέποντας τη διστακτικότητα και τους λάθος χειρισμούς που έχει κάνει η Ευρώπη μέχρι σήμερα στο χειρισμό του ελληνικού προβλήματος, είναι επόμενο η αγορά να περιμένει τα χειρότερα όσον αφορά την επίλυση του γενικότερου προβλήματος.
Προκειμένου λοιπόν να μπει ένα backstop στην ευρωπαϊκή κρίση και να ηρεμήσουν οι αγορές, αφενός θα πρέπει να διαγραφεί ένα μεγάλο μέρος του ελληνικού χρέους και να ανακεφαλαιοποιηθεί το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, αφετέρου όμως θα πρέπει επίσης να ανακεφαλαιοποιηθεί και το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα.
Κατά τους NY Times, οι Γερμανοί και οι Γάλλοι λένε ότι θα πρέπει να ακολουθηθεί το πρόγραμμα όπως έχει συμφωνηθεί μέχρι σήμερα, αλλά ιδιωτικά παραδέχονται ότι οι περιστάσεις απαιτούν καινούργιο σχεδιασμό.
Ο καινούργιος αυτός σχεδιασμός θέλει να ενισχυθούν οι μηχανισμοί διάσωσης της Ευρώπης (ESM & EFSF) με προίκα αξίας περίπου 2 τρισ. ευρώ. Όχι όμως για αγορές ομόλογων, αλλά για ανακεφαλαιοποίηση των ευρωπαϊκών τραπεζών.
Αν πράγματι επαληθευτούν αυτές οι εικασίες, τότε λογικά θα δούμε διαδικασίες - express όσον αφορά την ανακεφαλαιοποίηση των ευρωπαϊκών τραπεζών. Είναι αδιανόητο να μπορεί να αποπειραθεί μια οργανωμένη στάση πληρωμών της Ελλάδος (με σκοπό το κούρεμα) χωρίς πρώτα να λυθεί το θέμα της κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών.
Ο Klaas Knot, μέλος της ΕΚΤ, δεν αποκλείει πλέον ένα ελληνικό κούρεμα. Δεν θα ήθελε να το δει, αλλά δεν το αποκλείει. Ο καλός Γερμανός υπουργός οικονομικών, ο κ. Schaeuble, κάνει λόγο για plan B, με σκοπό ένα αναγκαστικό κούρεμα όχι σε εθελοντική βάση! Ακόμα και ο κύριος Βενιζέλος (κατά τον τύπο) είπε ότι ένα κούρεμα είναι μια από τις επιλογές ενός γενικότερου σχεδίου για την Ελλάδα.
Όταν πολιτικοί και κεντρικοί τραπεζίτες διαψεύδουν κάτι, τότε είναι δεδομένο ότι αυτό που διαψεύδουν θα γίνει. Όταν όμως λένε ότι δεν το αποκλείουμε, τότε σημαίνει ότι πλησιάζει η στιγμή.
Νομίζω ότι το σκεπτικό μου εδώ και 2 χρόνια (10 μήνες περίπου σε αυτό το βήμα), ότι δηλαδή για να δοθεί μια λύση για το ελληνικό πρόβλημα θα πρέπει να γίνει μια μεγάλη μείωση χρέους της Ελλάδος (αναδιάρθρωση, πτώχευση, κούρεμα κτλ.), το οποίο όμως θα έχει καταστρεπτικές επιπτώσεις στους τωρινούς μετόχους των τραπεζών, επαληθεύεται εκ του αποτελέσματος στο ταμπλό.
Σας έχω γράψει πολλές φορές ότι μόνο μέσω αυτής της οδού μπορεί να βρεθεί ταμειακή λύση για την Ελλάδα, άσχετα αν η δημοσιονομική προσαρμογή πρέπει να συνεχιστεί (το τι μείγμα πολιτικής όμως θα πρέπει να έχει αυτή η προσαρμογή είναι άλλο θέμα).
Οι αναφορές στον διεθνή τύπο που κάνουν λόγο για ένα κούρεμα της τάξεως του 50% είναι καθημερινές. Το κόστος μιας ελληνικής αναδιάρθρωσης εκτιμώ ότι θα φτάσει στα τουλάχιστον 225 δισ. ευρώ. Τουλάχιστον 175 δισ. ευρώ θα είναι οι διαγραφές και περίπου 50 δισ. για ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Μόνο μέσω μιας τέτοιας λύσης είναι δυνατόν η Ευρώπη να κάνει backstop την οικονομική κατρακύλα στην Ελλάδα και να βάλει φραγμό στην περαιτέρω επέκταση της κρίσης στην Ευρώπη.
Για τα περί δραχμών και εξόδου της Ελλάδος από την Ευρώπη, επίσης έχω κατηγορηματικά πει ότι δεν θα γίνει. Νομίζω ότι όλες οι δηλώσεις των Ευρωπαίων επίσης συνηγορούν προς αυτό.
Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι η αλλαγή στάσης των Ευρωπαίων έχει να κάνει με την επίσκεψη του Timothy Geithner. Οι Αμερικανοί πιέζουν εδώ και καιρό για μια λύση, η οποία όμως θα πρέπει να είναι στα πλαίσια και της λογικής της αγοράς. Τα έχουμε πει άλλωστε άπειρες φορές, οτιδήποτε έχουν κάνει μέχρι σήμερα οι της Ευρώπης δεν έχει κανένα νόημα και δεν θα λύσει κανένα πρόβλημα. Είμαι κατηγορηματικός σε αυτό από την αρχή σε αυτή τη στήλη.
Για τις τράπεζες επίσης τα έχουμε πει πολλές φορές. Έχω μεν ευχηθεί πολλές φορές καλή τύχη στους μετόχους των τραπεζών, αλλά γνωρίζω πολύ καλά ότι οι ευχές δεν θα τους σώσουν.
Τα επαναλαμβανόμενα -10% που τρώνε οι τράπεζες νομίζω ότι συνηγορούν στο ότι μια γενικότερη αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους πλησιάζει και αυτή τη φορά δεν θα είναι σε εθελούσια βάση.
Πλησιάζει λοιπόν η ώρα που θα βγουν τα ψαλίδια. Ακόμα δεν έχουμε λεπτομέρειες και είναι δύσκολο να μπορούμε να σχεδιάσουμε τα επόμενα επενδυτικά μας βήματα, αλλά σαν γενικός κάνονας ένα πιστωτικό γεγονός θα είναι θετικό γεγονός για την Ελλάδα και την ελληνική οικονομία. Επενδυτικά, επίσης θα είναι θετικό γεγονός για όλους πλην Λακεδαιμονίων (τράπεζες).