Οι ιδιαιτερότητες τους, τα οικονομικά στοιχεία του ομίλου της Eurobank, τα ομόλογα του δημοσίου, η αγορά ακινήτων, το πρόβλημα του ανατοκισμού και η ανάγκη επαναπροσδιορισμού της χώρας μας “Όπως αποδείχθηκε, ολόκληρο το πρόγραμμα της «θεραπείας» που επιβλήθηκε στην Αργεντινή στις αρχές της δεκαετίας του 1990, οδηγώντας την στη χρεοκοπία, δεν ήταν της Παγκόσμιας Τράπεζας ή του ΔΝΤ. Είχε εκπονηθεί κρυφά από την J.P. Morgan και τη Citibank, τους δύο μεγαλύτερους πιστωτές της Αργεντινής” (Α.Ο. Γκαόνα).
Υπενθυμίζοντας απλά ότι, δύο από τους μεγαλύτερους πιστωτές της χώρας μας είναι η Γερμανία και η Γαλλία, είναι εμφανές πως, τόσο η ανάπτυξη της δύσης τις τελευταίες δεκαετίες, όσο και η υπερχρέωση της (ειδικά των Η.Π.Α. και της Μ. Βρετανίας), στηρίχθηκαν σε μεγάλο βαθμό στο τραπεζικό σύστημα - το οποίο, σε «συνεργασία» με τον εκάστοτε κρατικό μηχανισμό, εξελίχθηκε ραγδαία. Ειδικά όσον αφορά αρκετές από τις χώρες της Ευρωζώνης, οι τράπεζες αγόραζαν ομόλογα του δημοσίου, τα τοποθετούσαν ως εγγύηση στην ΕΚΤ, δανείζονταν με χαμηλά επιτόκια και διοχέτευαν τα νέα χρήματα στην αγορά – αυξάνοντας την κατανάλωση και, μέσω αυτής, «έκρυθμα» το ΑΕΠ.
Στα πλαίσια αυτά οι πολιτικοί «συνηγορούσαν», αφού τα νέα χρήματα είχαν σαν αποτέλεσμα την ανάπτυξη των Οικονομιών των κρατών τους, η οποία συντελούσε αφενός μεν στην παραμονή τους στην εξουσία, αφετέρου στη χρηματοδότηση του πανάκριβου «κομματικού μηχανισμού» τους (αν και ουσιαστικά επρόκειτο για μία θανατηφόρα «διόγκωση», η οποία κατάστρεψε τον παραγωγικό ιστό αρκετών χωρών).
Συνεχίζοντας, η έντονη πιστωτική επέκταση των εμπορικών τραπεζών, η δημιουργία δηλαδή νέων χρημάτων από το πουθενά, ήταν το αποτέλεσμα της έγκρισης δανείων – αρκετές φορές «χαμηλής εξασφάλισης» (subprimes), όπως για παράδειγμα συνέβη στις Η.Π.Α., στην Ιρλανδία, στην Ισπανία κλπ. Μετά το δανεισμό των επιχειρήσεων, ακολούθησαν τα καταναλωτικά, οι πιστωτικές κάρτες και τα υπόλοιπα δάνεια σε ιδιώτες – κυρίως τα στεγαστικά, τα οποία αφενός μεν αύξαναν σημαντικά το ενεργητικό των τραπεζών, αφετέρου δε λειτουργούσαν ως εγγυήσεις για την παροχή δανείων εκ μέρους της ΕΚΤ.
Φυσικά, οι εμπορικές τράπεζες «παραβίαζαν» συστηματικά τις οδηγίες των κεντρικών τραπεζών τους - είτε «υπερεκτιμώντας» την αξία των ακινήτων, είτε «πλαστογραφώντας» την πιστοληπτική ικανότητα των πελατών τους, είτε επιμηκύνοντας έντεχνα το χρόνο αποπληρωμής των δανείων, είτε μηδενίζοντας τα έξοδα τους (πολλές φορές πλήρωναν οι ίδιες το κόστος προσημείωσης), είτε προσφέροντας «προμήθειες» σε αυτούς, οι οποίοι «προωθούσαν» την πώληση ακινήτων με στεγαστικά δάνεια (τεχνικές εταιρείες, μηχανικούς, μεσίτες κλπ.).
Στη συνέχεια, όταν η «στεγαστική αγορά» έφτασε στα όρια της, με το μεγαλύτερο μέρος των ακινήτων προσημειωμένο και δανεισμένο, αρκετές ευρωπαϊκές τράπεζες ακολούθησαν το παράδειγμα των αμερικανικών «συναδέλφων» τους. Άρχισαν λοιπόν να «τιτλοποιούν» τα πάσης φύσεως δάνεια τους, να συσκευάζουν δηλαδή πολλά μαζί σε ένα «προϊόν» (όπως τα γνωστά μας CDO’s) και να τα προσφέρουν σε «επενδυτές», στο Λονδίνο ή αλλού – όπου η επίτευξη «ορθολογικών» επιτοκίων απαιτούσε, αφενός μεν ισχυρή κεφαλαιακή επάρκεια εκ μέρους τους, αφετέρου δε υψηλή βαθμολογία από τις τρεις αδελφές (εταιρείες αξιολόγησης).
Όταν όμως ξέσπασε η χρηματοπιστωτική κρίση, μετά την, μάλλον σκόπιμη, κατάρρευση της Lehman Brothers (η μεγαλύτερη ληστεία όλων των εποχών), η διατραπεζική αγορά σταμάτησε να λειτουργεί (άρθρο μας), τα επιτόκια της αυξήθηκαν σε μεγάλο βαθμό και η ρευστότητα των τραπεζών άρχισε να μειώνεται (πιστωτική παγίδα). Έτσι λοιπόν, αρκετές τράπεζες αναγκάσθηκαν να σταματήσουν απότομα την παροχή δανείων (άρνηση χορηγήσεων), επειδή ήταν πια ασύμφορα. Παράλληλα, «υποχρεώθηκαν» να επέμβουν δραστικά στο σύστημα της κεφαλαιακής τους επάρκειας, «εξυγιαίνοντας» το με τη βοήθεια της δημιουργικής λογιστικής – μεταφέροντας κατά κάποιον τρόπο ποσά από τις χορηγήσεις, στις καταθέσεις ή στα Ίδια Κεφάλαια τους.
Ο ανατροφοδοτούμενος καθοδικός σπειροειδής κύκλος είχε τεθεί πλέον σε λειτουργία, αφού η πραγματική αγορά, λόγω της έλλειψης πιστώσεων, άρχισε να συρρικνώνεται - οδηγώντας τις Οικονομίες ορισμένων χωρών στην ύφεση, τους εργαζομένους μαζικά στην ανεργία και τις τράπεζες σε απόγνωση.
Ολοκληρώνοντας, η κατάσταση αυτή θα είχε οδηγήσει πολλές από τις τράπεζες στη χρεοκοπία, αφού τα ελλειμματικά κράτη αδυνατούσαν να ανταπεξέλθουν με την ενίσχυση τους – σε αντίθεση με τη Γερμανία, η οποία διέθεσε τεράστια ποσά στη διάσωση των τραπεζών της (Πίνακας Ι), χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι έχουν διαφύγει από τον κίνδυνο. Ευτυχώς η καταστροφή «αποφεύχθηκε», με τη βοήθεια της ΕΚΤ - η οποία ενίσχυσε αρκετές τράπεζες, με διάφορους τρόπους.
ΠΙΝΑΚΑΣ Ι: Ποσά διάσωσης τραπεζών από τη Γερμανία, σε δις €
| Τράπεζα | Ποσό |
| Ομοσπονδιακές τράπεζες (Landesbanken) | 21,00 |
| Commerzbank | 18,00 |
| Hypo Real Estate | 10,00 |
Τέλος, παρά το ότι η Γερμανία είχε ανακοινώσει στους Πολίτες της πως θα συγκέντρωνε από τις τράπεζες της ετήσια το ποσόν του 1 δις € για τη δημιουργία ενός εγγυητικού κεφαλαίου (restructuring capital), αντί, για παράδειγμα, να λάβει το προϋπολογιζόμενο ποσόν των 500 εκ € από την Deutsche Bank, εισέπραξε μόλις 73 εκ. € (εις βάρος φυσικά των φορολογουμένων της).
Η EFG EUROBANK
Χρησιμοποιώντας τη Eurobank τυχαία σαν παράδειγμα, σε σχέση με τη χώρα μας, θα προσπαθήσουμε να αναλύσουμε περιληπτικά τον Ισολογισμό της, υπό την έννοια του άρθρου - επιφυλασσόμενοι προφανώς για τυχόν λάθη και παραλείψεις μας.
Στα πλαίσια αυτά, ο Πίνακας ΙI συμπεριλαμβάνει τα μεγέθη δύο αυστριακών τραπεζών, εκ των οποίων η δεύτερη (Raiffeisen) συνεργάζεται με τη Eurobank στην Πολωνία (η Raiffeisen θα εξαγοράσει το 70% της Polbank-EFG έναντι 490 εκ. και στη συνέχεια οι δύο τράπεζες θα ενοποιήσουν τις δραστηριότητες τους στην Πολωνία – όπου η EFG Eurobank θα ελέγχει το 13% της ενιαίας τράπεζας που θα δημιουργηθεί).
ΠΙΝΑΚΑΣ ΙI: Δείκτες 2009 σε εκ. €
| Δείκτες | ERSTE BANK | RAIFFEISEN | EUROBANK |
| Κέρδη μετά φόρων | 976 | 287 | 362 |
| Σύνολο Υποχρεώσεων | 189.001 | 69.275 | 77.955 |
| Σύνολο Ισολογισμού | 201.710 | 76.275 | 84.269 |
| Ίδια Κεφάλαια | 13.585 | 6.002 | 6.314 |
| Τιμή μετοχής (14.5.11) | 33,72 | 37,21 | 3,33 |
| Χρηματιστηριακή αξία | 12.752 | 7.274 | 1.794 |
| Ίδια Κεφάλαια/Ισολογισμό | 6,30 | 7,87 | 7,24 |
| Προσωπικό | 50.488 | 56.530 | ~ |
| Κόστος προσωπικού | 2.227 | 1.054 | ~ |
| Τζίρος ανά άτομο (χιλ.) | 109.376 | 47.010 | ~ |
Σημείωση: Επιλέξαμε την Αυστρία επειδή είναι αντιστοίχου σχεδόν μεγέθους χώρα με την Ελλάδα, ενώ οι τράπεζες της είναι ανάλογα εκτεθειμένες στην Α. Ευρώπη - η οποία αντιμετωπίζει τεράστια οικονομικά προβλήματα.
Όπως φαίνεται από τον Πίνακα ΙI, η Eurobank είχε υψηλότερα κέρδη από την αυστριακή Raiffeisen το 2009 – ενώ με ελαφρά περισσότερα Ίδια Κεφάλαια τόσο ο Ισολογισμός, όσο και οι συνολικές υποχρεώσεις της, ήταν αυξημένες («μόχλευση» στο 13,81 - γεγονός που σημαίνει ότι επενδύει σχεδόν 14 φορές τα ίδια κεφάλαια της, έναντι 12,70 φορές της Raiffeisen και 15,87 της Erste Bank).
Εν τούτοις, η χρηματιστηριακή αξία της είναι πολύ πιο χαμηλή, διαμορφωμένη στο 28,41% του συνόλου των Ιδίων Κεφαλαίων της (P/BV 0,28) του 2009 – έναντι 121,2% της Raiffeisen και 93,87% της Erste Bank. Δηλαδή, μπορεί κανείς να αγοράσει ολόκληρη την τράπεζα, μόλις με 1,8 δις €, παρά το ότι οι μέτοχοί της έχουν πληρώσει περί τα 6 δις € - συμπεριλαμβανομένων των αποθεματικών (P/E μετά φόρων, κεφαλαιοποίηση δια κέρδη καλύτερα, στο 15,87 – «δείκτης» που σημαίνει ότι θα μπορούσε να εξαγορασθεί η τράπεζα, με τα κέρδη της περίπου 16 ετών). Με βάση τώρα τη λογιστική της αξία, η τιμή μετοχής της όφειλε το 2009 να είναι περί τα 11,70 € (book value)
Επομένως, θα μπορούσαμε να ισχυρισθούμε ότι πρόκειται για μία συγκριτικά μεγάλη ευκαιρία αγοράς, εάν δεν είμαστε πεπεισμένοι ότι η «κοινή γνώμη» σπάνια κάνει λάθη – ιδίως στα χρηματιστήρια, όπου η εκάστοτε «γνώμη» πληρώνεται μετρητοίς. Ο Πίνακας ΙΙΙ που ακολουθεί παρουσιάζει κάποια μεγέθη της Eurobank, τα οποία προέρχονται από την ενημερωτική της έκθεση, για τη χρήση 2010 (πάντοτε επιφυλασσόμενοι για τυχόν λάθη μας):
ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙΙ: Βασικά οικονομικά μεγέθη του ομίλου της Eurobank, σε εκ. €
| Οικονομικά Μεγέθη | 2010 | 2009 | Μεταβολή |
| Καθαρά έσοδα από τόκους | 2.254 | 2.341 | -3,7% |
| Καθαρά έσοδα προμηθειών | 474 | 496 | -4,4% |
| Συνολικά λειτουργικά έσοδα | 2.924 | 3.040 | -3,8% |
| Συνολικές λειτουργικές δαπάνες | 1.426 | 1.471 | -3,0% |
| Καθαρά έσοδα προ προβλέψεων | 1.498 | 1.569 | -4,5% |
| Προβλέψεις για πιστ. Κινδύνους | 1.362 | 1.178 | 15,7% |
| Καθαρά Κέρδη μετά φόρων* | 113 | 362 | -68,7% |
| Σύνολο χορηγήσεων | 58.500 | 57.500 | 1,7% |
| Σύνολο καταθέσεων | 44.400 | 46.800 | -5,1% |
| Μη εξυπηρετούμενα δάνεια | 7,7% | 5,2% | 48,0% |
| Δάνεια σε καθυστέρηση >90 ημ. | 9,6% | 6,7% | 43,0% |
| Προβλέψεις προς δάνεια | 2,43% | 2,11% | 15,0% |
| Στεγαστικά Δάνεια | 17.100 | 15.300 | 11,9% |
| Καταναλωτικά Δάνεια | 8.900 | 10.300 | -14,0% |
| Επιχειρηματικά δάνεια | 32.500 | 31.900 | 1,9% |
Από τον Πίνακα ΙΙΙ διαπιστώνουμε ότι, ορισμένοι δείκτες του ομίλου (έσοδα κλπ.) «υποχωρούν». Επόμενο συμπέρασμα μας είναι ότι τα συνολικά έσοδα του ομίλου είναι σχεδόν στο 50% των Ιδίων Κεφαλαίων – γεγονός που σημαίνει ότι, «τοκίζει» κατά κάποιον τρόπο τα δικά του χρήματα με περίπου 50% ετήσιο επιτόκιο (άρθρο μας). Φαίνεται επίσης ολοκάθαρα ότι, οι χορηγήσεις είναι σημαντικά υψηλότερες των καταθέσεων, οπότε τεκμηριώνεται ακόμη μία φορά πως τα δάνεια δεν έχουν άμεση σχέση με τις αποταμιεύσεις.
Σε κάθε περίπτωση οι χορηγήσεις αυξήθηκαν - παρά τους «ισχυρισμούς» ότι, οι τράπεζες έχουν σταματήσει την παροχή δανείων (αν και αυτό οφείλεται κυρίως στα στεγαστικά δάνεια). Οι καταθέσεις όμως μειώθηκαν αρκετά, όπως παρατηρείται ότι συμβαίνει γενικότερα – ιδιαίτερα λόγω του ότι οι ξένες τράπεζες, οι οποίες δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, συζητείται πως προσφέρουν στους Έλληνες πελάτες τους τη δυνατότητα διατήρησης δύο λογαριασμών (α) εντός Ελλάδας, με επιτόκια της τάξης του 4% και (β) εκτός Ελλάδας (σε χώρες της Ευρωζώνης) με επιτόκιο γύρω στο 1% (!).
Περαιτέρω, αυτό που, κατά την υποκειμενική μας άποψη έχει μεγαλύτερη σημασία, είναι ο «δημιουργικός» τρόπος διαμόρφωσης της κερδοφορίας των τραπεζών. Εάν λοιπόν οι προβλέψεις πιστωτικών κινδύνων (τα δάνεια δηλαδή που ενδεχομένως δεν θα εισπραχθούν, λόγω πιθανής αδυναμίας αποπληρωμής των πελατών της Eurobank), δεν τοποθετούνταν στο 2,43% των συνολικών χορηγήσεων αλλά, για παράδειγμα, στο 4,43% (2,59 δις €), τότε η τράπεζα θα εμφάνιζε ζημίες αντί για κέρδη - ύψους περί το 1 δις €. Η κερδοφορία λοιπόν των τραπεζών διαμορφώνεται «ελεύθερα», με τη βοήθεια του δείκτη των επισφαλειών που εκάστοτε επιλέγεται (κάτι που μάλλον δεν ισχύει σε τέτοιο βαθμό για τις υπόλοιπες επιχειρήσεις).
Κατ’ αυτόν τον τρόπο, σε περιόδους έντονης οικονομικής ανάπτυξης, οι τράπεζες εμφανίζουν υψηλότερα κέρδη στους Ισολογισμούς τους, απλά και μόνο μειώνοντας τις «συσσωρευμένες» επισφάλειες τους – αντίθετα, σε περιόδους υφέσεων, τα κέρδη τους περιορίζονται («αποφεύγουν» συνήθως τις ζημίες), με την ταυτόχρονη συσσώρευση επισφαλειών.
Περαιτέρω τα στεγαστικά δάνεια της Eurobank, τα οποία πιθανολογούμε ότι συνεχίζουν να «τιτλοποιούνται», καθώς επίσης να πωλούνται σε ξένους «επενδυτές» από τις Ελληνικές τράπεζες, αυξήθηκαν – ενώ τα καταναλωτικά περιορίσθηκαν και τα επιχειρηματικά διατηρήθηκαν σχετικά σταθερά. Προβλέψεις «απομείωσης» της αξίας των ομολόγων του ελληνικού δημοσίου δεν φαίνεται να υπάρχουν, ενώ δεν γνωρίζουμε πως ακριβώς αποτιμώνται οι πάσης φύσεως εγγυήσεις των δανείων - σε μία εποχή που η πτώση της αξίας των ακινήτων και λοιπών στοιχείων του «ενεργητικού» της χώρας μας είναι δεδομένη, αφού συνήθως οι αξίες ακολουθούν τις αμοιβές των εργαζομένων.
Σε κάθε περίπτωση, τουλάχιστον με κριτήριο την τρομακτική αύξηση της ανεργίας στο 15,9% που καταγράφηκε πρόσφατα, οι επισφάλειες των τραπεζών θα αυξηθούν πολύ περισσότερο, από όσο οι ίδιες προβλέπουν, εύχονται ή θέλουν να πιστεύουν. Η ίδια η χρηματιστηριακή αγορά πάντως, όπως συμπεραίνουμε ελεύθερα από την αξία της Eurobank (29,44% των Ιδίων Κεφαλαίων της του 2010, τα οποία μειώθηκαν κατά 200 εκ. περίπου, στα 6.094 εκ. €), τις αποτιμά για τη συγκεκριμένη τράπεζα στα 4,3 δις € (χρηματιστηριακή αξία, πλην τα Ίδια Κεφάλαια).
ΤΑ ΟΜΟΛΟΓΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ
Αυτό που έχει μεγάλη σημασία για όλες τις τράπεζες, είναι η αξιολόγηση των ομολόγων δημοσίου, τα οποία έχουν στην κατοχή τους. Ειδικά όσον αφορά τις Ελληνικές, ο Πίνακας ΙV που ακολουθεί είναι χαρακτηριστικός:
ΠΙΝΑΚΑΣ IV: Δάνεια προς το δημόσιο σε δις €, τέλη Ιουνίου 2010 – Ίδια Κεφάλαια με ημερομηνία 31.12.2009
| Τράπεζα | Ομόλογα | Ίδια Κεφάλαια | Ομόλογα/Κεφάλαια |
| Εθνική | 19.800.000.000 | 8.224.161.000 | 2,4 φορές |
| Αγροτική | 10.200.000.000 | 1.353.604.000 | 7,5 φορές |
| Πειραιώς | 8.300.000.000 | 3.238.154.000 | 2,6 φορές |
| Eurobank | 7.400.000.000 | 5.486.000.000 | 1,3 φορές |
| Alpha Bank | 5.600.000.000 | 4.775.572.000 | 1,2 φορές |
| ΣΥΝΟΛΑ | 51.300.000.000 | 23.077.491.000 | 2,2 φορές |
Σύμφωνα με τον Πίνακα IV, εάν για παράδειγμα η Eurobank αναγκασθεί να αξιολογήσει τα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου στο 50% της ονομαστικής τους τιμής, τότε θα πρέπει να μειώσει κατά 3,7 δις € το ενεργητικό της – ποσόν που αυτόματα θα περιόριζε επικίνδυνα τα Ίδια Κεφάλαια της. Όσον αφορά δε την Αγροτική, ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα ήταν το λιγότερο καταστροφικό - αφού τα Ίδια Κεφάλαια της είναι 7,5 φορές χαμηλότερα από τα ομόλογα που κατέχει.
Επομένως, εάν η χώρα μας υποχρεωνόταν ή απαιτούσε διαγραφή μέρους των χρεών της, τότε το τραπεζικό μας σύστημα θα αντιμετώπιζε αρκετές δυσκολίες (όπως επίσης το σύνολο του ευρωπαϊκού, συμπεριλαμβανομένης της ΕΚΤ) – πόσο μάλλον αφού δεν γνωρίζουμε σε ποιο βαθμό επηρεάζει η μία Ελληνική κλπ. τράπεζα την άλλη, έχοντας δανεισθεί ή δανείσει στην «διατραπεζική» αγορά.
Η ΑΓΟΡΑ ΑΚΙΝΗΤΩΝ
Το πρόβλημα φυσικά θα μπορούσε να επιδεινωθεί ακόμη περισσότερο, εάν τυχόν κατέρρεε η αγορά ακινήτων στην Ελλάδα, η οποία διατηρείται ακόμη σε πολύ καλά επίπεδα – αφού, σύμφωνα με όσα τουλάχιστον γνωρίζουμε, οι τράπεζες μας δεν έχουν υποχρεωθεί σε αναπροσαρμογή των τιμών των ακινήτων, τα οποία έχουν στα δανειακά χαρτοφυλάκια τους. Σε κάθε περίπτωση βέβαια, η χώρα μας είναι σε πολύ καλύτερη θέση από πολλές άλλες, όπως διαπιστώνεται από τον Πίνακας V:
ΠΙΝΑΚΑΣ V: Εξωτερικό χρέος των χωρών της GIPS σε δις $
| Δείκτης | Ισπανία | Ιρλανδία | Πορτογαλία | Ελλάδα |
| Εξωτερικό χρέος | 1.099 | 814 | 322 | 278 |
Όπως φαίνεται από τον Πίνακα V, η Ελλάδα έχει το χαμηλότερο εξωτερικό χρέος από όλες της υπόλοιπες χώρες της GIPS - επίσης το χαμηλότερο ιδιωτικό (άρθρο μας), ενώ το ΑΕΠ της είναι υψηλότερο από το αντίστοιχο της Πορτογαλίας και της Ιρλανδίας. Παράλληλα, τα περιουσιακά της στοιχεία είναι πολύ μεγαλύτερης αξίας (συγκριτικά) - αν και δυστυχώς δεν υπάρχουν Ισολογισμοί, στους οποίους να εμφανίζεται η πραγματική καθαρή θέση μίας χώρας (άρθρο μας).
Ολοκληρώνοντας, ευτυχώς για όλους μας, αν και η πτώση των τιμών είναι πλέον αισθητή, οι περισσότεροι ιδιοκτήτες ακινήτων δεν πουλούν ακόμη – επίσης δεν πουλούν οι κατασκευαστές, οι οποίοι φαίνεται ότι περιμένουν καλύτερες ημέρες. Εν τούτοις, εάν η χώρα μας συνεχίσει να εφαρμόζει την εγκληματική, υφεσιακή πολιτική του ΔΝΤ, η οποία ουσιαστικά δεν διαφέρει από αυτήν που επιβλήθηκε στην Ασία (άρθρο μας), οι τιμές των ακινήτων θα καταβαραθρωθούν και οι τράπεζες πολύ δύσκολα θα αποφύγουν το μοιραίο.
ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΩΝ ΑΝΑΤΟΚΙΖΟΜΕΝΩΝ ΤΟΚΩΝ
Στον Πίνακα VI που ακολουθεί φαίνεται η διαμόρφωση ενός δανείου ύψους 20 δις €, το οποίο «ανατοκίζεται» ετήσια, χωρίς να εξοφλούνται «χρεολύσια» (δόσεις δανείου), με επιτόκιο της τάξης του 15%:
ΠΙΝΑΚΑΣ VI: Εξέλιξη αρχικού δανείου 20 δις €, με ετήσιο ανατοκισμό και με επιτόκιο 15% (για ολόκληρες χρονικές περιόδους 01.01.85 – 31.12.89 κλπ.)
| Έτος | Αρχικό Κεφάλαιο | Κεφάλαιο συν τόκοι |
| 1985 (αρχή) | 20.000.000.000 | 20.000.000.000 |
| 1989 | 20.000.000.000 | 40.227.143.750 |
| 1994 | 20.000.000.000 | 80.911.154.714 |
| 1999 | 20.000.000.000 | 162.741.232.583 |
| 2004 | 20.000.000.000 | 327.330.747.859 |
Όπως διαπιστώνουμε από τον Πίνακα VI το αρχικό κεφάλαιο, με συνεχώς ανατοκιζόμενο ετήσια επιτόκιο 15%, διπλασιάζεται ανά πέντε έτη (με 5% διπλασιάζεται ανά 15 έτη, όπως έχουμε ήδη αναφέρει σε προηγούμενα άρθρα μας). Στον επόμενο Πίνακα (VII) καταγράφεται η διαμόρφωση του αρχικού κεφαλαίου, με την υπόθεση ότι το έτος 2000 το επιτόκιο του (15%) μειώθηκε στο 5% - ενώ συνέχιζε να ανατοκίζεται, χωρίς να πληρώνονται χρεολύσια:
ΠΙΝΑΚΑΣ VII: Εξέλιξη αρχικού δανείου 20 δις €, το οποίο τοκιζόταν και ανατοκιζόταν ετήσια - με επιτόκιο 15% από το 1985 έως το 1999 και με 5% από το 2000 έως το 2009 (για ολόκληρες χρονικές περιόδους 01.01.85 – 31.12.89 κλπ.)
| Έτος | Αρχικό Κεφάλαιο | Κεφάλαιο συν τόκοι |
| 1985 | 20.000.000.000 | 20.000.000.000 |
| 1989 | 20.000.000.000 | 40.227.143.750 |
| 1994 | 20.000.000.000 | 80.911.154.714 |
| 1999 | 20.000.000.000 | 162.741.232.583 |
| 2004 | 20.000.000.000 | 207.703.634.605 |
| 2009 (τέλη) | 20.000.000.000 | 265.088.319.310 |
Από τον Πίνακα VII συμπεραίνουμε εύκολα ότι, εάν στα 265 δις € του αρχικού δανείου των 20 δις €, προσθέταμε «πρωτογενή» ελλείμματα του προϋπολογισμού της τάξης των 35 δις € μόλις (συνολικά για 25 έτη), ένα ποσόν που δεν είναι υπερβολικό, συγκρινόμενο με το «αντίκρισμα» του, με τις επενδύσεις δηλαδή του δημοσίου (έργα υποδομής κλπ.), θα καταλήγαμε (θεωρητικά βέβαια) σε ένα δημόσιο χρέος ύψους περί τα 300 δις € (τέλη του 2009) - χωρίς ιδιαίτερα, «διαχειριστικά» και λοιπά «σφάλματα» (διαφθορά κα).
Ακριβώς για το λόγο αυτό (άρθρο μας) έχουμε επισημάνει ότι, “Οι κεντρικές τράπεζες οφείλουν να είναι εξ ολοκλήρου δημόσιοι οργανισμοί, ανεξάρτητοι από τον ιδιωτικό τραπεζικό τομέα, από τους ιδιώτες επενδυτές, καθώς επίσης από τις κυβερνήσεις. Με τον τρόπο αυτό θα είχε τη δυνατότητα το εκάστοτε κράτος να δανείζεται άτοκα - με μέτρο φυσικά και υπό τον διαρκή έλεγχο των υπολοίπων τριών εξουσιών, καθώς επίσης των Πολιτών του. Έτσι θα μπορούσε να λειτουργήσει καλύτερα, όσον αφορά τις ανάγκες του συνόλου της κοινωνίας”.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Με βάση τις συζητήσεις στην πρόσφατη σύνοδο της Ευρωζώνης, έχουμε την εντύπωση ότι θα επιλεχθεί τελικά μία «υγιής» λύση στο δίλημμα της Ελλάδας, η οποία θα διασφαλίσει, μεταξύ άλλων, το μέλλον τόσο των Ελληνικών τραπεζών, όσο και των υπολοίπων Ευρωπαϊκών - πολλές από τις οποίες δεν θα απέφευγαν επίσης το «μοιραίο», αφού μία ενδεχόμενη χρεοκοπία της χώρας μας, δεν θα είχε συνέπειες μόνο εντός των συνόρων της (συγκοινωνούντα δοχεία).
Αυτό που διακρίνουμε δηλαδή είναι ότι «σταδιακά» θα αποφασισθεί, ως οφείλει, ο έντιμος και εφικτός μακροπρόθεσμος διακανονισμός του συνολικού δημοσίου χρέους μας, με επιτόκιο ίσο με αυτό που δανείζονται οι εμπορικές τράπεζες (το βασικό της ΕΚΤ) - με τη βοήθεια της ανταλλαγής των ομολόγων με καινούργια. Κατά την άποψη μας, η «απαίτηση» αυτή δεν είναι μόνο έντιμη εκ μέρους μας, αλλά και απολύτως λογική - αφού το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος του δημοσίου χρέους μας έχει προέλθει από τους τόκους των διεθνών τοκογλύφων.
Κλείνοντας, εάν δεν επιλεχθεί ο μακροπρόθεσμος διακανονισμός του χρέους μας, με χαμηλό επιτόκιο, ή έστω μία αντίστοιχης αποτελεσματικότητας λύση, οι κίνδυνοι από μία επεκτατική, «μερκαντιλιστική» Γερμανία θα ήταν ανυπολόγιστοι για την Ευρώπη – ειδικά για τη Γαλλία, η οποία είναι αδύνατον να μην τους υπολογίζει (Πρώσοι, Γαλάτες και Σάξονες).
Σημείωση: Όλα τα παραπάνω είναι η υποκειμενική μας άποψη, ενώ επιφυλασσόμαστε για τυχόν λάθη ή παραλείψεις μας. Δεν αποτελούν σε καμία περίπτωση κανενός είδους επενδυτική πρόταση - ούτε σύσταση αγοράς ή πώλησης των συγκεκριμένων, οποιασδήποτε άλλης μετοχής ή πάσης φύσεως τοποθέτησης χρημάτων.