Οι αγορές επικίνδυνων στοιχείων ενεργητικού λατρεύουν την παροχή ρευστότητας. Ως εκ τούτου ήταν φυσικό να καλωσορίσουν τη χτεσινή συντονισμένη και γι’ αυτό βαρύνουσα κίνηση των έξι μεγάλων κεντρικών τραπεζών του δυτικού κόσμου για την ενίσχυση της παγκόσμιας ρευστότητας. Η αμερικάνικη FED, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και οι κεντρικές τράπεζες της Αγγλίας, της Ελβετίας, του Καναδά και της Ιαπωνίας αποφάσισαν να προχωρήσουν από κοινού σε μείωση των επιτοκίων των swaps δολαρίου κατά 50 μονάδες βάσης και σε επέκταση των γραμμών swap δολαρίου ως το 2013. Η κίνησή τους αυτή μειώνει το κόστος της έκτακτης χρηματοδότησης, διευρύνει την εμβέλειά της και παράλληλα παρέχει ένα ισχυρότερο πλαίσιο για την ανάληψη περαιτέρω δράσης σε επίπεδο ατομικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.Μετά τις σχετικές ανακοινώσεις οι αγορές που διψούσαν για καλά νέα είχαν κάθε λόγο να κάνουν πάρτι. Και πράγματι έκαναν. Σημαντικά τα κέρδη όλων των βασικών ευρωπαϊκών χρηματιστηρίων, με τον FTSE του Λονδίνου να καταγράφει άνοδο 3.16%, τον γαλλικό CAC να ενισχύεται κατά 4.22% και τον γερμανικό DAX να ανεβαίνει κατά 4.98%. Ανάλογη και η εικόνα στη Wall, με τα κέρδη του Dow να προσεγγίζουν τις 400 μονάδες και το 3.42%. Ακόμη και το πεθαμένο Χρηματιστήριο της Αθήνας αναστήθηκε – έστω προσώρας – με την κίνηση των κεντρικών τραπεζών και αντέδρασε θετικά καταγράφοντας άνοδο 3.13%.
Ωραία όλα αυτά, επειδή όμως δεν είναι η πρώτη φορά που στη διάρκεια της κρίσης της Ευρωζώνης εκδηλώνεται παρέμβαση των κεντρικών τραπεζών με σκοπό την ενίσχυση της ρευστότητας την οποία οι αγορές αρχικά καλωσορίζουν, αλλά την αρχική ευφορία διαδέχεται η κατήφεια όταν γίνεται αντιληπτό ότι τίποτα δεν έχει αλλάξει στα ευρωπαϊκά αδιέξοδα, το κρίσιμο ερώτημα για μας σήμερα είναι: θα έχει διάρκεια η σημερινή ευφορία;
Και η απάντηση είναι: δεν γνωρίζουμε ακόμη.
Επικοινωνώντας την κίνησή τους στον κόσμο, οι κεντρικές τράπεζες δήλωσαν ότι στόχος της είναι να αντισταθμίσει τις πιέσεις ‘στην παροχή πιστώσεων προς τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις και έτσι να τονώσει την οικονομική δραστηριότητα’. Αυτός ο στόχος επιλέχθηκε γιατί περνάει πολύ καλά στον απλό κόσμο και τους πολιτικούς – αλλά προφανώς δεν πρόκειται να επιτευχθεί με τέτοια μέτρα. Η σημασία της κίνησης των τραπεζών βρίσκεται αλλού, πιθανότατα στο ότι:
• Αφενός οι κεντρικές τράπεζες θεώρησαν ότι για μια ακόμη φορά θα έπρεπε να αναλάβουν εκείνες δράση επειδή η πολιτική τάξη της Ευρωζώνης εξακολουθεί να κινείται πολύ αργά και χωρίς να παράγει αποτελέσματα.
• Αφετέρου οι κεντρικές τράπεζες αντιλαμβάνονται ότι δεν μπορούν και δεν πρέπει να αγνοήσουν την πραγματική ή προεξοφλημένη ανάγκη για χαλάρωση των ισχυρών πιέσεων μέσα στο τραπεζικό σύστημα.
Αυτοί οι δύο λόγοι που εξηγούν την ανάληψη δράσης από την πλευρά των κεντρικών τραπεζών έγιναν ιδιαιτέρως πιεστικοί από την περασμένη εβδομάδα όπου είχαμε σωρευτικά την αντιστροφή της καμπύλης αποδόσεων των ιταλικών ομολόγων, τις πιέσεις στις αγορές κρατικών ομολόγων του πυρήνα της Ευρωζώνης, τους κλυδωνισμούς στις ευρωπαϊκές τράπεζες, την υποχώρηση της ρευστότητας στις αγορές και την ενίσχυση της διάθεσης αποφυγής ανάληψης ρίσκου από τους παράγοντες της αγοράς.
Το άμεσο αντίκτυπο της κίνησης των κεντρικών τραπεζών ήταν το ράλι που χαρήκαμε χτες στις μετοχές. Το μεσοπρόθεσμο αντίκτυπο που θα μετρήσει περισσότερο θα εξαρτηθεί και πάλι από τις αποφάσεις των Ευρωπαίων πολιτικών που θα ακολουθήσουν τις επόμενες μέρες και δη από τις αποφάσεις της ευρωπαϊκής συνόδου της 9ης Δεκεμβρίου.
Γιατί υπάρχει ένας φόβος και μια ελπίδα. Η ελπίδα είναι πως οι κεντρικές τράπεζες ανέλαβαν δράση επειδή θεωρούν ότι οι πολιτικοί είναι έτοιμοι για τη μεγάλη κίνηση επίλυσης της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους που ήδη σαρώνει θέσεις εργασίας και ανάπτυξη στην Ευρώπη και απειλεί να μεταδοθεί και στον υπόλοιπο κόσμο. Και ο φόβος είναι ότι οι κεντρικοί τραπεζίτες ενέργησαν έτσι ακριβώς επειδή αντιλαμβάνονται ότι έπρεπε να δράσουν προληπτικά τώρα προκειμένου να μην σαρωθούν οι αγορές από την επερχόμενη και κρίσιμης σημασίας για τη ακεραιότητα της Ευρωζώνης μεγάλη απογοήτευση.