ΟΔΔΗΧ vs Goldman Sachs !

Με το νομοσχέδιο για την αλλαγή του σκοπού και την αναδιοργάνωση του ΟΔΔΗΧ, που ήδη βρίσκεται στη Βουλή και περιμένει τη σειρά του να συζητηθεί, ο κ. Γ. Παπακωνσταντίνου επιτρέπει στον Οργανισμό να προχωρά σε αγοραπωλησίες κρατικών ομολόγων στη δευτερογενή αγορά, να συνάπτει συμβάσεις repos επί κρατικών τίτλων με ελληνικές και ξένες τράπεζες που μετέχουν στην κλειστή ομάδα των εξουσιοδοτημένων διαπραγματευτών ελληνικού χρέους στην πρωτογενή αγορά (primary dealers), αλλά ακόμη και τη δυνατότητα να αξιοποιεί τα πιο προηγμένα (και επικίνδυνα…) εργαλεία της αγοράς παραγώγων στη διαχείριση του δημοσίου χρέους.

Αυτά τα τραπεζικά προνομία μεταφέρονται στα χέρια ενός πρώην τραπεζίτη, που άρχισε την καριέρα του ως διαπραγματευτής καναδικών ομολόγων της Goldman Sachs και, πριν αναλάβει τον ΟΔΔΗΧ, είχε την ευθύνη των δραστηριοτήτων της Εθνικής στη χρηματαγορά, ως στέλεχος αναφερόμενο απευθείας στον πρώην πρόεδρο της τράπεζας, κ. Τάκη Αράπογλου. Πρόκειται για τον κ. Πέτρο Χριστοδούλου, επί των ημερών του οποίου η Εθνική πήρε στο χαρτοφυλάκιό της (το 2005) το ανεξόφλητο μέρος (περίπου 5 δις. ευρώ) του διαβόητο πλέον swap της εποχής Σημίτη, με το οποίο είχε μειωθεί τεχνητά το δημόσιο χρέος, υπό την καθοδήγηση (έναντι γερής προμήθειας…) της Goldman Sachs.

Η ΕΚΤ ακόμη αρνείται, παρά τις δικαστικές ενέργειες του “Bloomberg”, να αποκαλύψει τις δύο απόρρητες εκθέσεις που έχουν συντάξει στελέχη της για τη νέα «μεταμόρφωση» αυτού του swap σε ένα δομημένο προϊόν, στις αρχές του 2009, κατόπιν συνεργασίας της Goldman, του κ. Χριστοδούλου και του υπουργείου Οικονομικών. Στους τραπεζικούς κύκλους του City, πάντως, είναι κοινό μυστικό ότι εκείνη η «μεταμόρφωση» του παλιού, «πονηρού» swap σε ένα νέο δομημένο έχει μεγάλη σχέση με τις εξελίξεις που ακολούθησαν στο «ελληνικό δράμα», οδηγώντας τη χώρα «στην αγκαλιά» του ΔΝΤ.

Ο τραπεζίτης κ. Χριστοδούλου, λοιπόν, που ως γενικός διευθυντής του ΟΔΔΗΧ δεν έχει πολλή δουλειά, μετά τον αποκλεισμό της χώρας από την αγορά ομολόγων, παίρνει από τον προϊστάμενό του υπουργό το προνόμιο να αξιοποιεί χρηματοοικονομικά εργαλεία, που ακόμη και κεντρικές τράπεζες χειρίζονται με μεγάλη προσοχή και, πάντως, έχοντας πλήρη έλεγχο της σχετικής τεχνογνωσίας, οργανωμένες δομές και «βαθύ πάγκο» έμπειρων στελεχών.

Ο νέος σκοπός του ΟΔΔΗΧ, όπως περιγράφεται στο νομοσχέδιο, δεν αλλάζει, όσον αφορά το βασικό του έργο: «Σκοπός του Οργανισμού είναι η μέριμνα για τη χρηματοδότηση του Δημοσίου, η βελτιστοποίηση του κόστους δανεισμού και η επίτευξη της καλύτερης δυνατής διάρθρωσης (ως προς τη σύνθεση και χρονική διάρκεια) του δημοσίου χρέους ανάλογα με τις ανάγκες της xώρας και τις διεθνείς οικονομικές συνθήκες», αναφέρει το νομοσχέδιο.

Όμως, για την πραγματοποίηση αυτού του σκοπού, δίνονται στον ΟΔΔΗΧ πολλά νέα εργαλεία:

- Ο ΟΔΔΗΧ αναλαμβάνει «ως εντολοδόχος και για λογαριασμό του Ελληνικού Δημοσίου (…) τη σύναψη και παρακολούθηση διαχειριστικών πράξεων παραγώγων και λοιπών χρηματοοικονομικών προϊόντων επί του συνόλου του χρέους του Ελληνικού Δημοσίου (…), την παρακολούθηση και στήριξη της δευτερογενούς αγοράς ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου με αγορές και πωλήσεις ομολόγων εντός προκαθορισμένων ορίων, τη σύναψη πράξεων πώλησης ομολόγων με συμφωνία επαναγοράς (repo) και το αντίστροφο (reverse repo), με σκοπό την ομαλή λειτουργία της αγοράς και τη βελτιστοποίηση της διαχείριση της ρευστότητας του Δημοσίου, την εκτέλεση πράξεων διαχείρισης των ταμειακών διαθεσίμων του Ελληνικού Δημοσίου.

- Όλα αυτά δεν γίνονται με κάποια οργανωμένη δομή, με ελέγχους, αντίβαρα και εσωτερικές ασφαλιστικές δικλίδες, αλλά με ένα ιδιότυπο “one man show” του γενικού διευθυντή, ο οποίος λογοδοτεί μόνο στον υπουργό Οικονομικών. «Ο Γενικός Διευθυντής», αναφέρει το νομοσχέδιο, «συνάπτει για λογαριασμό και στο όνομα του Ελληνικού Δημοσίου τις συμβάσεις ή πράξεις δανεισμού και διαχείρισης του δημόσιου χρέους που αποφασίσθηκαν από το Δ.Σ., τις πράξεις ή συμβάσεις διαχείρισης των διαθεσίμων του Δημοσίου, και προβαίνει στις ενέργειες που απαιτούνται για την παρέμβαση στη δευτερογενή αγορά ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου και για τη σύναψη πράξεων πώλησης ομολόγων με συμφωνία επαναγοράς (repo) και το αντίστροφο (reverse repo). Για την αντιμετώπιση έκτακτων περιστάσεων, προβαίνει κατόπιν σχετικής έγγραφης εντολής του Υπουργού Οικονομικών, κατά τις κείμενες διατάξεις, στη σύναψη δανείων, έκδοση τίτλων ή σε πράξεις διαχείρισης του δημοσίου χρέους και κατ’ απόκλιση του Προγράμματος Δανεισμού και Διαχείρισης Χρέους του Ελληνικού Δημοσίου».

Οι διατάξεις του νομοσχεδίου έχουν δημιουργήσει πολλά ερωτήματα. Ο ΟΔΔΗΧ θα μπορεί να παρεμβαίνει κατά το δοκούν για να στηρίζει τη ρευστότητα και την κεφαλαιακή επάρκεια τραπεζών, από τις οποίες θα μπορεί να αγοράζει ομόλογα, ή με τις οποίες θα μπορεί να κάνει πράξεις repos. Μήπως, τελικά, οι δυνατότητες αγοραπωλησίας ομολόγων και πράξεων repos με τις τράπεζες δίνονται στον ΟΔΔΗΧ για να υπάρχει άλλο ένα μέσο «διακριτικής» παρέμβασης για τη στήριξη τραπεζών;

Με ποια κριτήρια, άραγε, θα επιλέγονται αυτές οι τράπεζες και πώς θα διασφαλίζεται ότι δεν θα χάνει το Δημόσιο από αυτές τις πράξεις, όταν, για παράδειγμα, ένα ομόλογο που θα αγοράσει ο ΟΔΔΗΧ, για να στηρίξει την τιμή του, βρεθεί στο επίκεντρο κερδοσκοπικής επίθεσης; Πώς θα ελέγχονται, άραγε, οι χειρισμοί του επικεφαλής του ΟΔΔΗΧ, όταν θα χρησιμοποιεί περίπλοκα εργαλεία της αγοράς παραγώγων για τη διαχείριση του χρέους, για να μην καταλήξουμε πάλι σε «αμφισβητούμενα εδάφη», όπως το διαβόητο swap με την Goldman;

Με πρόσχημα τη στήριξη των ομολόγων στη δευτερογενή αγορά, ο ΟΔΔΗΧ μπαίνει σε «ναρκοθετημένα εδάφη», για να επιτύχει ένα σκοπό κατά τεκμήριο άπιαστο για έναν Οργανισμό του ελληνικού Δημοσίου: το υπουργείο Οικονομικών, όσες φορές και αν διαβάσει κανείς την αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου, δεν καταφέρνει να εξηγήσει πώς ένας κρατικός Οργανισμός με περιορισμένα μέσα και οικονομικές δυνατότητες θα καταφέρει αυτό που δεν κατάφερε ούτε η ίδια ΕΚΤ, που αγόρασε ελληνικά ομόλογα αξίας δεκάδων δις. ευρώ για να μειώσει τις αποδόσεις τους, αλλά αυτές παραμένουν «κολλημένες» σε διψήφια ποσοστά.