Εντολή στους κορυφαίους της τρόικας να επιστρέψουν στην Αθήνα και να «τηγανίσουν» τους Έλληνες υπουργούς μέχρι να αποκατασταθεί η αξιοπιστία του οικονομικού σχεδιασμού της χώρας έδωσε χθες το Eurogroup, ανάβοντας επιδεικτικά «κόκκινο» στο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα της κυβέρνησης. Όπως αναφέρουν καλά πληροφορημένες πηγές στις Βρυξέλλες, η χθεσινή συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών, που ήταν αποφασισμένο εξαρχής ότι δεν θα κατέληγε σε οριστικές αποφάσεις, ήταν πιο δύσκολη και από τις εποχές που προηγήθηκαν της διάσωσης της χώρας τον περασμένο Μάιο. Είναι χαρακτηριστικό ότι για την εξέλιξη των συζητήσεων για το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα της κυβέρνησης οι υπουργοί προτίμησαν να ενημερωθούν από τον Πόουλ Τόμσεν του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, σνομπάροντας με ταπεινωτικό τρόπο τον Έλληνα υπουργό Οικονομικών, Γ. Παπακωνσταντίνου, όπως σχολίασαν οι “Financial Times”.
Οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης έδωσαν διορία λίγων 24ώρων στην κυβέρνηση να αναμορφώσει, σε συνεργασία με την τρόικα, το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα ως το 2015. Το ζήτημα είναι, όπως σχολιάζουν καλά πληροφορημένες πηγές, που οδηγεί αυτή η σύγκρουση, αφού ούτε η ελληνική κυβέρνηση, ούτε και οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης έχουν στην πραγματικότητα περιθώριο να αφήσουν τις εξελίξεις να οδηγηθούν σε αδιέξοδο, με κίνδυνο να διακοπεί η χρηματοδότηση της Ελλάδας και να οδηγηθεί σε χρεοκοπία, από αδυναμία κάλυψης των χρεολυσίων του επόμενου μήνα.
Η καγκελάριος Μέρκελ ξεκαθάρισε χθες ότι δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή μια αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, εκτός ίσως από μια εθελοντική επιμήκυνση της διάρκειας των δανείων που κατέχουν ιδιώτες, καθώς αυτό θα είχε καταστροφικές συνέπειες για την αξιοπιστία της ευρωζώνης.
Με δεδομένη αυτή την ξεκάθαρη τοποθέτηση της Γερμανίας, το χειρότερο σενάριο για την Ελλάδα στην παρούσα φάση θα ήταν να εγκριθεί με «χλιαρό» τρόπο το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα, να γίνει ένας πολιτικός συμβιβασμός ώστε να συνεχισθούν οι εκταμιεύσεις των δόσεων του διεθνούς δανείου, αλλά να αποκλεισθεί από τον Ιούνιο κάθε πιθανότητα νέου δανείου για να στηριχθεί η Ελλάδα το 2012 και το 2013.
Σε αυτή την περίπτωση, η χώρα θα οδηγηθεί με τους χειρότερους όρους σε μια διαπραγμάτευση με τους ιδιώτες πιστωτές για επιμήκυνση των δανείων, ώστε να απομακρυνθεί το φάσμα της χρεοκοπίας το 2012 ή το 2013, ενώ θα έχει σταλεί το μήνυμα στη διεθνή αγορά ότι η Ελλάδα έχει χάσει πλέον την υποστήριξη των κρατών της ευρωζώνης. Προφανώς πρόκειται για μια ενδεχόμενη σειρά εξελίξεων που θα προκαλέσουν έντονους κραδασμούς στις αγορές και θα επιδεινώσουν ακόμη περισσότερο τη θέση της ελληνικής οικονομίας, γι’ αυτό και όλες οι εμπλεκόμενες πλευρές θα προσπαθήσουν να αποφύγουν τέτοια εξέλιξη. Πάντως, ο Ολλανδός υπουργός Οικονομικών δήλωσε χθες ανοικτά ότι συζητούνται πίσω από κλειστές πόρτες ακόμη και σενάρια αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους, για τα οποία δεν μπορούν να γίνουν δημόσιες αναφορές.
Σε αυτό το κλίμα αφόρητης πίεσης προς την Αθήνα και πλήρους απαξίωσης της κυβέρνησης, η τρόικα επιστρέφει σήμερα στην Ελλάδα για να εκμαιεύσει τις δεσμεύσεις που η κυβέρνηση ως τώρα ήθελε να αποφύγει: δεσμεύσεις για τις ιδιωτικοποιήσεις, που θα πρέπει να έχουν συναίνεση και της αντιπολίτευσης για να είναι πειστικές στις Βρυξέλλες, δεσμεύσεις για τεράστιες περικοπές δαπανών, που δείχνουν στην κατεύθυνση μαζικών απολύσεων στο Δημόσιο, αλλά και δεσμεύσεις για μια πιο αξιόπιστη φοροεισπρακτική πολιτική, με λιγότερο φιλόδοξους στόχους, οι οποίοι όμως αυτή την φορά θα έχουν πιθανότητες να επιτευχθούν.
Πάντως, η συνταγή αντιμετώπισης της ελληνικής κρίσης γίνεται όλο και λιγότερο πειστική στους διεθνείς παρατηρητές, ιδιαίτερα στην Γερμανία, όπου διαρκώς ισχυροποιούνται οι φωνές που εκφράζονται υπέρ της άμεσης αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους. Το “Spiegel” συνόψισε ως εξής τις αμφιβολίες που διατυπώνονται:
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέλει να δώσει τη μάχη για την έξοδο της Ελλάδας από την κρίση χρέους με νέα χρέη, παρότι ως συνήθως οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες εξακολουθούν να το διαψεύδουν. Υπάρχει συζήτηση για ένα νέο δανειακό πακέτο 60 δισ. ευρώ, πρόσθετα προγράμματα λιτότητας και ακόμη αυστηρότερα μέτρα.
Αν ένα φάρμακο δεν λειτουργεί, αυξάνουμε τη δόση. Αυτή τουλάχιστον είναι η θεραπεία που επιδιώκουν οι σωτήρες του ευρώ στις Βρυξέλλες. Ένα νέο πρόγραμμα λιτότητας και πρόσθετου δανεισμού δεν θα αυξήσει απλώς το χρέος της Ελλάδας, ούτε θα προκαλέσει νέα ανάσχεση στην οικονομική δραστηριότητα. Θα στιγματίσει επίσης την Ελλάδα σαν αποπαίδι της Ευρώπης για τις δεκαετίες που έρχονται, καθιστώντας τη χώρα εξαρτημένη από την καλή θέληση των κρατών που την δανείζουν, ενώ η διακυβέρνησή της θα μεταφερθεί στους επιτηρητές της τρόικας, μια προοπτική που οι “Financial Times” περιγράφουν σαν «πολιτικό εφιάλτη».