Όταν ο Νούριελ Ρουμπίνι κάνει μια πρόβλεψη ο κόσμος στέκεται και τον ακούει. Προέβλεψε την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση και σήμερα προβλέπει ένα χρεοστάσιο της Ιρλανδίας μέσα στα επόμενα 2-3 χρόνια. Η πρόβλεψη αυτή έρχεται σε μια ευαίσθητη στιγμή για την ευρωπαϊκή περιφέρεια. Αν δεν πάρει την πέμπτη δόση των ευρωπαϊκών κονδυλίων και των δανείων του ΔΝΤ, η Ελλάδα θα βρεθεί στο χείλος της χρεοκοπίας, της δημοσιονομικής απελπισίας και μιας πιθανής εξόδου της από την Ευρωζώνη.
Ο παγκόσμιος δανειστής εσχάτου καταφυγίου έχει υιοθετήσει σκληρή προσέγγιση και απειλεί να αποσύρει τη στήριξή του μέχρι η Αθήνα να δώσει σοβαρές ενδείξεις ότι είναι έτοιμη να μειώσει τη δημόσια σπατάλη και να θέσει σε εφαρμογή ένα σοβαρό πρόγραμμα συλλογής φόρων. Δίχως όμως τα ευρωπαϊκά και διεθνή κονδύλια, η Αθήνα δεν θα μπορέσει να αποπληρώσει τα ομόλογα που λήγουν ή τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων – τις συνέπειες και των δύο αυτών στάσεων πληρωμών δεν θέλει κανείς να τις αναλογιστεί.
Αλλά μπορεί να συμβεί το ίδιο και στην Ιρλανδία; Μέχρι στιγμής κανείς δεν έβαζε την Ιρλανδία, τη δεύτερη χώρα που … σώθηκε με ευρωπαϊκή διάσωση μετά την Ελλάδα, στο ίδιο καλάθι με την Αθήνα. Ο ιρλανδικός λαός πληρώνει τους φόρους του και μολονότι η ανταγωνιστικότητα αποτελεί σοβαρό πρόβλημα, η κυβέρνηση έχει λάβει σοβαρά μέτρα για την αντιμετώπιση του ενώ παράλληλα έχει περικόψει δραστικά τις δημόσιες δαπάνες.
Την περασμένη βδομάδα διέρρευσε στον ιρλανδικό τύπο ότι ο Υπουργός Απασχόλησης προετοιμάζει περικοπές στις αμοιβές 250.000 χαμηλόμισθων εργαζομένων – μετά από αλλεπάλληλες περικοπές στους υψηλόμισθους, ιδίως στο δημόσιο τομέα. Τα μέτρα αυτά είναι πολύ σκληρά αλλά είναι επίσης αναγκαία και γενναία, προκειμένου να βοηθήσουν τη χώρα να εισέλθει σε πιο υγιές δημοσιονομικό έδαφος. Δεν είναι δημοφιλή πολιτικά αλλά είναι ρεαλιστικά.
Μέτρα σαν και αυτά, σε συνδυασμό με την επιμονή του Ιρλανδού πρωθυπουργού πως το Δουβλίνο δεν θα κηρύξει χρεοστάσιο και θα αποπληρώσει πλήρως το χρέος του φτάνουν σαν μουσική στα αυτιά των Ευρωπαίων. Στη Γερμανία και τη Φιλανδία για παράδειγμα, ο κόσμος τέτοιες ιστορίες θέλει να ακούει ώστε να νιώθει ότι οι φόροι του χρησιμοποιούνται για να σώσουν κράτη που πράγματι θέλουν να αλλάξουν τον τρόπο ζωής τους.
Ενώ όμως ό,τι γίνεται στην Ιρλανδία διαφέρει πολύ απ’ ό,τι γίνεται στην Ελλάδα, ανάμεσα στις δύο χώρες υπάρχουν αναλογίες που μπορεί να καταστήσουν και τις δύο διασώσεις εντελώς μάταιες. Και οι δύο χώρες κυριολεκτικά πνίγονται μέσα στο χρέος. Το χρέος της Ιρλανδίας έχει ξεπεράσει τα 2 τρις δολάρια ενώ η οικονομία της έχει μέγεθος 160 δις δολαρίων και η ετήσια αξία των εξαγωγών της βρίσκεται λίγο κάτω από τα 110 δις.
Αν η Ιρλανδία προσπαθήσει όντως να αποπληρώσει το χρέος της θα εκμηδενίσει την ανάπτυξη για πολλά - πολλά χρόνια. Με τον ίδιο τρόπο ακόμα και οι πιο συντηρητικές εκτιμήσεις για το ελληνικό χρέος ως αναλογία του ΑΕΠ το φέρνουν στο 150% - και όπως γνωρίζουμε χρέος άνω του 100% θεωρείται μετά βίας βιώσιμο.
Οι αγορές ομολόγων παραμένουν εξάλλου άκρως επιφυλακτικές απέναντι στην Ιρλανδία και δεν θέλουν να της παράσχουν δάνεια ει μη μόνον με πολύ βαριά επιτόκια που θα αντισταθμίζουν τον αυξημένο κίνδυνο χρεοστασίου. Τα επιτόκια των 2ετών ιρλανδικών ομολόγων μπορεί να είναι τα μισά από των ελληνικών αλλά βρίσκονται πια στο 12%, και προφανώς δεν μπορεί να τα αντέξει η οικονομία της χώρας. Παρομοίως και το κόστος ασφάλισης έναντι κινδύνου πτώχευσης του ιρλανδικού χρέους έχει κινηθεί ανοδικά ακολουθώντας το ελληνικό, αν και παραμένει πιο χαμηλά από εκείνο.
Η εφαρμογή δραστικών δημοσιονομικών περικοπών – όπως έκανε η Ιρλανδία – ή η μη εφαρμογή τους – όπως έκανε η Ελλάδα – δεν φαίνεται να μετρά καθόλου όταν ερχόμαστε στην ανάπτυξη. Στα τέλη της περασμένης εβδομάδας η Ιρλανδία ανακοίνωσε ότι οι λιανικές πωλήσεις υποχώρησαν τον Απρίλιο και ότι πλέον συρρικνώνονται κατά 3,9% σε ετήσια βάση. Εν τω μεταξύ η ανεργία τον ίδιο μήνα έφτασε στο 15%, η βιομηχανική παραγωγή βρίσκεται σε αρνητικό έδαφος φέτος και το καταναλωτικό συναίσθημα δεν έχει ανακάμψει από το 2008. Παρομοίως σαρώνεται από την ύφεση και η Ελλάδα, παρά τη μικρή ανάπτυξη που εμφανίστηκε στο πρώτο τρίμηνο 2011 για πρώτη φορά από το τέλος του 2009.
Δύο με τρία χρόνια είναι πολύς χρόνος και τα πάντα μπορούν να συμβούν. Αλλά αν η ανάπτυξη συνεχίσει να επιδεινώνεται στην Ιρλανδία, το χρεοστάσιο μπορεί να γίνει απολύτως απαραίτητο προκειμένου να καταστήσει το χρέος βιώσιμο. Και για άλλη μια φορά ο Νούριελ Ρουμπίνι θα έχει δίκιο. Το Δουβλίνο μπορεί να μη βρίσκεται ακόμη στο χείλος του γκρεμού όπως η Ελλάδα, αλλά την ακολουθεί από κοντά.