Σκληρή κριτική στη στρατηγική της τρόικας για την ελληνική οικονομία και ειδικά στο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα, ασκεί ο γνωστός αρθρογράφος των Financial Times. Βόλφγκανγκ Μύνχαου, σε άρθρο με τίτλο «Ίσως οι Έλληνες βουλευτές πρέπει να πουν όχι» στο Μεσοπρόθεσμο».Ο κ. Μύνχαου, μεταξύ άλλων, τονίζει ότι ενώ η λιτότητα ήταν απαραίτητη στην αρχή του Μνημονίου, τώρα πρέπει να δοθεί έμφαση στη στροφή προς την ανάπτυξη. Μάλιστα, ο αρθρογράφος των FT αναφέρεται και στον αρχηγό της Νέας Δημοκρατίας, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «δύσκολα μπορεί να αντικρούσει κανείς τη θέση του κ. Σαμαρά με οικονομικά επιχειρήματα».
Αναλυτικά το άρθρο έχει ως εξής:
Στη Βουλή της Ελλάδας αναμένεται να ξεκινήσει σήμερα η πιο σημαντική κοινοβουλευτική συζήτηση της σύγχρονης ιστορίας της χώρας. Εάν η πλειοψηφία εγκρίνει τα μέτρα λιτότητας κατά την ψηφοφορία της Τρίτης, όλα είναι καλά. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο θα συνεχίσουν να παρέχουν πίστωση. Εάν όχι, τότε η Ελλάδα ενδέχεται να χρεοκοπήσει μέσα σε διάστημα λίγων ημερών. Πώς θα πρέπει να ψηφίσουν οι Έλληνες βουλευτές;
Μέχρι την προηγούμενη εβδομάδα θα έλεγα: Αδιαμφισβήτητα Ναι. Η χώρα έχει μεγάλο πρωτογενές έλλειμμα. Η λιτότητα που επιβάλλεται από την Ε. Ε. και το ΔΝΤ είναι ήπια συγκριτικά με τη λιτότητα που θα απαιτούνταν εάν η χώρα αντιμετώπιζε πραγματικό κίνδυνο αποκλεισμού από κάθε ξένο δανεισμό. Μία ανεξέλεγκτη χρεοκοπία θα αποσταθεροποιούσε το διεθνές χρηματοοικονομικό σύστημα και θα ανάγκαζε την Ελλάδα να εγκαταλείψει το ευρώ.
Τα επιχειρήματα αυτά, ωστόσο, είναι ευάλωτα σε οποιαδήποτε αλλαγή των περιστάσεων. Μία τέτοια αλλαγή πραγματοποιήθηκε την προηγούμενη εβδομάδα, όταν οι εκπρόσωποι της Ε. Ε. και του ΔΝΤ επέβαλαν νέα μέτρα λιτότητας. Αυτά τα μέτρα περιλαμβάνουν μείωση του αφορολόγητου εισοδήματος και έκτακτη εισφορά για τους αυτοαπασχολούμενους. Η απόφαση αυτή πυροδότησε οργισμένες διαδηλώσεις στην Αθήνα. Θεωρώ ότι αποτελεί πολιτική πρόκληση και πράξη οικονομικού βανδαλισμού. Θα εκτροχιάσει όλη τη διαδικασία αντιμετώπισης της κρίσης.
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η Ελλάδα χρειάζεται μεγάλη δημοσιονομική προσαρμογή. Και, ναι, η ελληνική κυβέρνηση πισωγύρισε λίγο με το προηγούμενο πρόγραμμα, ώστε να κερδίσει την ψήφο εμπιστοσύνης την προηγούμενη εβδομάδα. Στόχος των τελευταίων μέτρων ήταν να καλύψουν αυτό το κενό. Είναι, όμως, σφάλμα να στερηθεί η Ελλάδα όλα τα διαθέσιμα μέσα για πολιτικούς χειρισμούς.
Πολιτικά, το νέο πρόγραμμα λιτότητας έχει ήδη επιπτώσεις. Ενδυναμώνει τη θέση του Αντώνη Σαμαρά, του ηγέτη της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ο οποίος διαφωνεί. Ηγέτες της ευρωπαϊκής κεντροδεξιάς τού άσκησαν πιέσεις την προηγούμενη εβδομάδα. Εκείνος αντιστάθηκε. Το επιχείρημά του είναι ότι η λιτότητα πνίγει την οικονομία και πως η Ελλάδα χρειάζεται τώρα μία ώθηση για να βρεθεί και πάλι σε τροχιά ανάπτυξης.
Ενδυναμώνοντας άθελά της τη θέση του κ. Σαμαρά, η ΕΕ καταστρέφει τις όποιες πιθανότητες εθνικής ενότητας που τόσο απεγνωσμένα ζητούσε. Αυτό το πρόγραμμα, άλλωστε, θα κρατήσει αρκετά χρόνια. Ο κ. Σαμαράς έχει αρκετές πιθανότητες επιτυχίας εάν πέσει η τωρινή κυβέρνηση. Ήδη προηγείται στις δημοσκοπήσεις. Εάν εκλεγεί, θα ζητήσει από την Ε. Ε. την επαναδιαπραγμάτευση του δανείου. Η ΕΕ και το ΔΝΤ ενδεχομένως να αρνηθούν. Σε αυτό το σημείο, όλη η στρατηγική μπορεί να διαλυθεί.
Δύσκολα μπορεί να αντικρούσει κανείς τη θέση του κ. Σαμαρά με οικονομικά επιχειρήματα. Είναι σαφές πως η λιτότητα ήταν απαραίτητη στην αρχή του προγράμματος, αλλά τώρα πρέπει να δοθεί έμφαση στη στροφή προς την ανάπτυξη, την οποία η Ελλάδα χρειάζεται βάσει όλων των σεναρίων χρεοκοπίας ή μη, εξόδου από το ευρώ ή μη. Η ΕΕ σπατάλησε εβδομάδες στη χαζή συζήτηση για τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα, αντί να επικεντρωθεί σε θέματα που έχουν πραγματικά σημασία.
Το πρόβλημα είναι πως όλη η διαδικασία παραμένει ευάλωτη στις διαθέσεις του εκλογικού σώματος των πιστωτριών χωρών. Η πρώτη προτεραιότητα των πολιτικών στη Γερμανία, στην Ολλανδία και στη Φινλανδία ήταν να μειωθεί το κόστος του προγράμματος όσο το δυνατόν περισσότερο. Προχώρησαν μάλιστα τόσο ώστε να συνυπολογίσουν αβέβαια έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις της Ελλάδας στο εσωτερικό σκέλος του νέου πακέτου στήριξης, αντί να προοριστούν στη μείωση του χρέους.
Κατά συνέπεια, βάσει του νέου πακέτου που πιθανότατα θα συμφωνηθεί, κάθε απομάκρυνση από τον στόχο των ιδιωτικοποιήσεων θα αποτελεί κενό χρηματοδότησης. Οι πιστώτριες χώρες σε αυτήν την περίπτωση πιθανότατα θα ζητήσουν νέα μέτρα λιτότητας για να καλυφθεί το κενό. Αυτή η στρατηγική είναι οικονομικά επικίνδυνη και πολιτικά ανεύθυνη. Εύλογα οι Έλληνες είναι επιφυλακτικοί με τη λιτότητα. Θα μπορούσαν να την αποδεχτούν για μεγάλο χρονικό διάστημα, εάν έβλεπαν πιθανότητες επιτυχίας. Οι οικονομικοί αξιωματούχοι της ΕΕ και οι πολιτικοί τους ηγέτες ιδεολογικά στρέφονται στην πλευρά της προσφοράς.
Την πρώτη φορά, έκριναν λάθος τις επιπτώσεις του προγράμματος λιτότητας στην ανάπτυξη. Το κάνουν και τώρα. Θα το κάνουν και στο μέλλον. Και αυτό καταστρέφει τις πιθανότητες επιτυχίας για τους Έλληνες. Το γεγονός ότι το νέο πρόγραμμα στήριξης γίνεται με μισή καρδιά αλλά και ο δογματισμός είναι οι παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν ακόμη και τους πιο λογικούς Έλληνες βουλευτές να ψηφίσουν όχι στην αυριανή ψηφοφορία. Το πρόγραμμα, ως έχει, δύσκολα μπορεί να δικαιολογηθεί οικονομικά και ηθικά. Ο μόνος λόγος για να ψηφίσει κανείς ναι θα ήταν να αναβληθεί η χρεοκοπία μέχρις ότου ο δημόσιος τομέας πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα, το οποίο, όμως, δεν πρόκειται να συμβεί πριν από το 2012.
Η στρατηγική της ΕΕ ουσιαστικά συρρικνώνει τις επιλογές των Ελλήνων στο πότε θα χρεοκοπήσουν: τον επόμενο μήνα ή τον επόμενο χρόνο. Η ελληνική κυβέρνηση έχει μικρή πλειοψηφία και ασκεί σθεναρές πιέσεις στους βουλευτές της να ψηφίσουν υπέρ του προγράμματος. Η κυβέρνηση μπορεί τελικά να επικρατήσει. Εάν τα καταφέρει, θα είναι λόγω των πολιτικών πιέσεων οι οποίες θα έχουν ασκηθεί και όχι λόγω της ισχύος των επιχειρημάτων, που δεν είναι πλέον ξεκάθαρα. Οι Έλληνες βουλευτές θα πρέπει να ζητήσουν περισσότερες διευκρινίσεις και από τις δύο πλευρές.
Το πρόβλημα με τη θέση του κ. Σαμαρά είναι πως η ψήφος κατά του προγράμματος λιτότητας θα πυροδοτήσει περισσότερη λιτότητα πολύ βραχυπρόθεσμα. Ο κ. Σαμαράς πρέπει να εξηγήσει πώς θα μπορέσει η Ελλάδα να χρηματοδοτηθεί χωρίς διαθέσιμο εξωτερικό δανεισμό. Ποια είναι η στρατηγική του; Το στρατόπεδο του Ναι, παράλληλα, θα πρέπει να εξηγήσει γιατί η λιτότητα θα επιφέρει αυτήν τη φορά αποτελέσματα όταν στο παρελθόν απέτυχε. Οι έλληνες βουλευτές καλούνται να επιλέξουν μεταξύ ενός ψέματος και μιας καταστροφής. Δεδομένων των όσων διακυβεύονται, η ΕΕ και το ΔΝΤ δεν θα έπρεπε να είχαν βάλει την Ελλάδα σε αυτή τη θέση.