Νέες ρυθμίσεις που θα συμβάλουν στη περαιτέρω διευκόλυνση της λειτουργίας της απελευθερωμένης αγοράς φυσικού αερίου επεξεργάζεται η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας. Πρόκειται για την πρώτη αναθεώρηση του Κώδικα Διαχείρισης του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου, η οποία κατέστη απαραίτητη μετά τη σημαντική αύξηση της δραστηριότητας των ανεξάρτητων προμηθευτών φυσικού αερίου, οι οποίοι καλύπτουν ήδη το 15% της αγοράς.
Το νέο σχέδιο του κώδικα θα εισαχθεί τυπικά για συζήτηση στις αρχές Σεπτεμβρίου, μετά τη δημοσίευση στο ΦΕΚ του νέου ενεργειακού νόμου, ενώ στόχος της ΡΑΕ είναι μέσα στο 2012 να έχουν ολοκληρωθεί όλες οι απαραίτητες ρυθμίσεις σε συνεργασία και με τον διαχειριστή του συστήματος (ΔΕΣΦΑ).
Όπως σημειώνει η Αρχή, οι νέες συνθήκες που διαμορφώθηκαν μετά τον Δεκέμβριο του 2009, όταν για πρώτη φορά οι όμιλοι Μυτιληναίου και Μότορ Όιλ επιχείρησαν να εισαγάγουν ιδιωτικό φορτίο φυσικού αερίου, χαρακτηρίζονται από έντονη δραστηριότητα στις εισαγωγές.
Αρκεί να σημειωθεί ότι ο βαθμός χρήσης του τερματικού υγροποιημένου αερίου της Ρεβυθούσας το πρώτο εξάμηνο του 2011 εμφανίζει αύξηση κατά περίπου 40% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2010. Επιπλέον, το Μητρώο Χρηστών ΕΣΦΑ περιλαμβάνει σήμερα 15 χρήστες, 4 εκ των οποίων δραστηριοποιούνται συστηματικά στην αγορά, ενώ έχουν χορηγηθεί και 5 άδειες προμήθειας φυσικού αερίου.
Με τις τροποποιήσεις που εισάγονται επιδιώκεται να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον φιλικό προς την εμπορία, τις εισαγωγές και τις ανταλλαγές ποσοτήτων φυσικού αερίου, μεταξύ προμηθευτών, εισαγωγέων και επιλεγόντων πελατών (ηλεκτροπαραγωγοί, μεγάλοι καταναλωτές), με τελικό στόχο τη μείωση του ενεργειακού κόστους.
Πάντως, σημαντικότατος παράγοντας στη διαμόρφωση θετικού κλίματος για την εμπορία φυσικού αερίου είναι η τιμολόγηση της χρήσης του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου. Ήδη η ΡΑΕ βρίσκεται σε διαπραγμάτευση με τον ΔΕΣΦΑ για τον νέο κανονισμό τιμολόγησης του ΕΣΦΑ, που συμμετέχει σε σημαντικό ποσοστό στη διαμόρφωση της τελικής τιμής φυσικού αερίου.
Σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις, τα περιθώρια υφίστανται για μειώσεις στις ισχύουσες ταρίφες και υπάρχουν βάσιμες ελπίδες ότι ο νέος κανονισμός τιμολόγησης του ΕΣΦΑ θα συμβάλει στη μείωση του ενεργειακού κόστους για τους καταναλωτές.
Οι αλλαγές
Μεταξύ των αλλαγών που προωθούνται αξίζει να επισημανθούν και οι εξής:
*Εισαγωγή υποχρέωσης του διαχειριστή εντός 6 μηνών από τη θέσπιση του κώδικα (χρονικό σημείο όπου, σύμφωνα με το ισχύον πρόγραμμα ανάπτυξης του ΕΣΦΑ, θα έχει τεθεί σε λειτουργία ο συμπιεστής στον κεντρικό κλάδο του συστήματος μεταφοράς), να διαθέτει ποσοστό 10% της δυναμικότητας στα σημεία εισόδου αγωγού αποκλειστικά για δέσμευση μέσω βραχυχρόνιων συμβάσεων μεταφοράς, προκειμένου να διασφαλιστεί η πρόσβαση νέων χρηστών στο σύστημα και να αυξηθεί η ευελιξία. Σημειώνεται ότι η συγκεκριμένη διάταξη αποτελεί πρόβλεψη και των Draft Framework Guidelines on Capacity Allocation Mechanisms for the European Gas Transmission Network, οι οποίες εγκρίθηκαν από τον Ευρωπαϊκό Ενεργειακό Ρυθμιστή ACER.
*Περιορισμός της μέγιστης διάρκειας συμβάσεων σε οριακά σημεία εισόδου, εν όψει και της διαδικασίας αναθεώρησης των υφιστάμενων συμβάσεων που προβλέπεται στις κατευθυντήριες γραμμές (Framework Guidelines on Capacity Allocation Mechanisms for the European Gas Transmission Network), οι οποίες ήδη εγκρίθηκαν από τον ACER και τον Ευρωπαϊκό Κώδικα Διαχείρισης, οι οποίοι θα θεσπιστούν κατ’ εφαρμογήν των κατευθυντήριων γραμμών.
*Θέσπιση υποχρέωσης σε όλους τους κατόχους μακροχρόνιων συμβάσεων μεταφοράς φυσικού αερίου να διαθέτουν τη μη χρησιμοποιούμενη δυναμικότητα στη δευτερογενή αγορά, έτσι ώστε, συμπληρωματικά με τις διατάξεις περί αποδέσμευσης, να καθίσταται δυνατή η πλήρης αξιοποίηση της υφιστάμενης δυναμικότητας και η αποφυγή καταστάσεων συμβατικής συμφόρησης, σύμφωνα με τις επιταγές του κανονισμού (ΕΚ) 715/2009. Παρέχεται πλέον η δυνατότητα εκχώρησης, υπό προϋποθέσεις, μεταφορικής ικανότητας παράδοσης ή παραλαβής ακόμα και σε χρήστες που δεν είναι χρήστες μεταφοράς.
*Ρύθμιση των διαδικαστικών και τεχνικών λεπτομερειών για τη διενέργεια μεταπώλησης φυσικού αερίου μεταξύ επιλεγόντων πελατών, έως τη λειτουργία του Ηλεκτρονικού Συστήματος Συναλλαγών, καθώς και για την αποφυγή διπλοχρεώσεων ως προς τη μεταφερόμενη ποσότητα φυσικού αερίου, σε συνδυασμό με τις νέες ρυθμίσεις για την κατανομή ποσοτήτων δυσικού αερίου σε σημεία εισόδου εξόδου.
*Πρόσβαση στην εγκατάσταση ΥΦΑ: Κατάργηση της ελάχιστης διάρκειας Συμβάσεων Χρήσης Εγκατάστασης ΥΦΑ του 1 μηνός, με παράλληλη θέσπιση της προϋπόθεσης ότι η σύμβαση καλύπτει τουλάχιστον την περίοδο παραμονής του φορτίου στην εγκατάσταση και δυνατότητα παράτασης της διάρκειας σε συγκεκριμένες περιπτώσεις. Εισαγωγή εύλογων αντικινήτρωνγια τον ακριβέστερο δυνατό προγραμματισμό χρήσης της εγκατάστασης ΥΦΑ, δεδομένων των συνθηκών συμφόρησης που επικρατούν λόγω του περιορισμένου αποθηκευτικού χώρου. Απλοποίηση της διαδικασίας σύναψης σύμβασης ΥΦΑ, κατ’ αντίστοιχο τρόπο με τη σύμβαση μεταφοράς. Αποσαφήνιση εννοιών και λεπτομερέστερη ρύθμιση θεμάτων διαχείρισης από τον ΔΕΣΦΑ του αποθηκευτικού χώρου στην εγκατάσταση ΥΦΑ, με τη μεγαλύτερη δυνατή διαφάνεια και αποτελεσματικότητα. Δυνατότητα εκχώρησης όλων των μεγεθών που αφορούν στις υπηρεσίες που παρέχει ο διαχειριστής σε τρίτους, συμπεριλαμβανομένων του πρόσθετου αποθηκευτικού χώρου και του χώρου προσωρινής αποθήκευσης, για την καλύτερη δυνατή αξιοποίηση του τερματικού σταθμού από χρήστες και τη διευκόλυνση των συναλλαγών με αντικείμενο τις ποσότητες ΥΦΑ εντός της εγκατάστασης (in-tank transactions).
*Η εισαγωγή συστήματος ανεξάρτητων δεσμεύσεων δυναμικότητας στα σημεία εισόδου και εξόδου (entry-exit capacity booking system), με παραδόσεις και παραλαβές ποσοτήτων φυσικού αερίου σε εικονικό σημείο εισόδου - εξόδου αντίστοιχα, προϋποθέτει αφενός την ύπαρξη ανάλογων τιμολογίων τύπου entry - exit, αφετέρου τη μεταβολή των κανόνων δέσμευσης δυναμικότητας με βάση τις ετεροχρονισμένες αιχμές των χρηστών. Η κάλυψη και των δύο ανωτέρω προϋποθέσεων απαιτεί την αναμόρφωση της μεθοδολογίας καθορισμού των τιμολογίων χρήσης του συστήματος μεταφοράς, με τροποποίηση των διατάξεων της ΥΑ 4955/2006, βάσει του κανονισμού τιμολόγησης, η εκπόνηση του οποίου από τον ΔΕΣΦΑ Α.Ε. βρίσκεται σήμερα σε εξέλιξη. Παρότι η εισαγωγή ενός συστήματος entry-exit χωρίς αντίστοιχα τιμολόγια είναι από θεωρητική άποψη δυνατή, η εφαρμογή του με τα συγκεκριμένα τιμολόγια ενέχει τον κίνδυνο σοβαρών στρεβλώσεων.
*Περαιτέρω, η δυνατότητα ταυτόχρονης τροφοδοσίας από δύο (2) προμηθευτές στην περίπτωση ηλεκτροπαραγωγών απαιτεί επίσης την τροποποίηση της υπουργικής απόφασης 4955/2006 και ιδίως την κατάργηση της παραγράφου 14. Σημειώνεται, ωστόσο, ότι παρά το γεγονός ότι η θέσπιση ενός συστήματος entry-exit θα διευκολύνει την ταυτόχρονη εξυπηρέτηση οποιουδήποτε καταναλωτή από περισσότερους του ενός προμηθευτές, χωρίς την ανάγκη δέσμευσης μεγαλύτερης της απαιτούμενης δυναμικότητας ή χωρίς τους περιορισμούς που τίθενται από την ΥΑ 4955/2006 για τους ηλεκτροπαραγωγούς, ακόμα και με τις ισχύουσες διατάξεις είναι δυνατή η παροχή από οποιονδήποτε χρήστη υπηρεσιών μεταφοράς φυσικού αερίου σε περισσότερους του ενός προμηθευτές, ως load aggregator, και μάλιστα με μεγιστοποίηση της χρήσης της δεσμευμένης δυναμικότητας και ελαχιστοποίηση των σχετικών χρεώσεων.