«Οι ευρωπαϊκές τράπεζες δεν έχουν αρκετά κεφάλαια», δήλωσε απερίφραστα η γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ. Η δήλωση αυτή επιβεβαιώνει ουσιαστικά τους φόβους ότι η δημοσιονομική κρίση μετεξελίσσεται σε πιστωτική και απειλεί το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Οι αγορές διαπιστώνουν πως υπερχρεωμένα κράτη και τραπεζικός κλάδος βάδισαν χέρι χέρι για πολλά χρόνια, αλληλοκαλύπτοντας τις αδυναμίες τους, όμως τώρα δεν φαίνεται ότι μπορούν να συνεχίσουν να το κάνουν.Και όσο οι ημέρες περνούν τόσο μεγαλώνει ο προβληματισμός για την ευρωστία του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος. Ο κίνδυνος να ξεσπάσει μια τραπεζική κρίση στην Ευρώπη είναι πολύ υψηλός έχει επανειλημμένως υποστηρίξει ο επικεφαλής της Pimco, κ. El Erian. Οσον αφορά τις γαλλικές τράπεζες, ο El Erian δήλωσε πως οδεύουν προς την κόλαση. Το ανώτερο στέλεχος του μεγαλύτερου επενδυτή ομολόγων στον πλανήτη υποστήριξε ότι υπάρχουν ενδείξεις πως άλλες τράπεζες δεν δέχονται να συναλλάσσονται με γαλλικές τράπεζες και ότι CEOs γαλλικών τραπεζών γυρίζουν τον πλανήτη αναζητώντας ρευστό. Σημειώνει ότι οι μετοχές των μεγάλων γαλλικών τραπεζών διαπραγματεύονται κατά μέσο όρο 50% χαμηλότερα από την «ενσώματη» λογιστική αξία τους. Ολα αυτά, σύμφωνα με τον El Erian, είναι ενδείξεις για επικείμενες μαζικές αναλήψεις θεσμικών από τις γαλλικές τράπεζες. Αν συνεχιστούν, οι τράπεζες δεν θα έχουν άλλη επιλογή παρά την απομόχλευση στους ισολογισμούς τους με πολύ δραστικό και άτακτο τρόπο. Θα προκληθεί νευρικότητα μεταξύ των μικρών καταθετών, οι οποίοι θα ακολουθήσουν τους θεσμικούς επενδυτές στην έξοδο. Τότε, η Ευρώπη θα πέσει σε καθολική τραπεζική κρίση, που θα επιδεινώσει τις κρίσεις χρεών και θα προκαλέσει νέα οικονομική ύφεση, επιδεινώνοντας τις προοπτικές για την παγκόσμια οικονομία, τόνισε ο επικεφαλής της Pimco. Να μείνουν μακριά από τις μετοχές των ευρωπαϊκών τραπεζών συστήνουν στους επενδυτές οι Nomura, Credit Suisse και Bank of America / Merrill Lynch, ενώ η Credit Suisse επισημαίνει πως υπάρχει κίνδυνος οι τράπεζες να ζήσουν μια χαμένη δεκαετία.
Νέα Lehman η Dexia;
Οσο διαδραματίζονται με την γαλλοβελγική τράπεζα Dexia, αποδεικνύουν πως τελικά ο… βασιλιάς (σ.σ. τραπεζικός κλάδος) είναι γυμνός. Ο όμιλος, που έχει έδρα στις Βρυξέλλες, ήταν από τις πρώτες ευρωπαϊκές τράπεζες που διασώθηκαν το 2008 μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers και τώρα πάλι χρειάζεται στήριξη. Να σημειωθεί πως η Moody’s έθεσε υπό επιτήρηση για υποβάθμιση την Dexia, γεγονός που προκάλεσε «αιματοκύλισμα» στις τραπεζικές μετοχές και στα ευρύτερα χρηματιστήρια τη Δευτέρα. Ο οίκος απέδωσε την κίνηση στην «επιδείνωση των χρηματοδοτικών συνθηκών στην αγορά» για τις τράπεζες και επανέλαβε τις ανησυχίες που είχε εκφράσει τον Ιούλιο, όταν υποβάθμισε την Dexia. Τον Σεπτέμβριο του 2008, μετά τη κατάρρευση ης Lehman Brothers, η Dexia είχε διασωθεί με ένα πακέτο 6 δισ. ευρώ από τις κυβερνήσεις της Γαλλίας, του Βελγίου και τους βασικούς μετόχους της. Ακολούθησαν 150 δισ. ευρώ σε εγγυήσεις χρεών από Γαλλία, Βέλγιο και Λουξεμβούργο, από τις οποίες έλαβε τα 96 δισ. ευρώ το Μάιο του 2009. Η τράπεζα σταμάτησε να δανείζεται με ενέχυρο κρατικά ομόλογα τον Ιούνιο 2010. Στο τέλος Σεπτεμβρίου διατηρούσε ακόμη 29 δισ. ευρώ ανάλογων υποχρεώσεων στο παθητικό της. Η Dexia επιχείρησε να μειώσει την μεγάλη έκθεση της στον βραχυχρόνιο δανεισμό και από 250 δισ. ευρώ χρέη στα τέλη του 2008 τα μείωσε σε 96 δισ. ευρώ στο β΄ τρίμηνο φέτος.
Το θρίλερ με τη διάσωση
Πάντως σε Γαλλία και Βέλγιο έχει σημάνει «συναγερμός» και οι κυβερνήσεις είναι έτοιμες να στηρίξουν την τράπεζα, ώστε να αποφευχθεί η κατάρρευση, η οποία θα έχει απρόβλεπτες συνέπειες για όλο το τραπεζικό σύστημα. Η Dexia διαθέτει 800 υποκαταστήματα και 80 δισ. ευρώ σε καταθέσεις στο Βέλγιο. Σύμφωνα με δημοσιεύματα του διεθνούς Τύπου στο τραπέζι βρίσκονται σχέδια επανεθνικοποίησης και πώλησης της, ενώ αποκλείεται η αύξηση του κεφαλαίου.
Διασταυρωμένες πληροφορίες αναφέρουν ότι στόχος της βελγικής κυβέρνησης είναι να απομονωθεί το προβληματικό κομμάτι της Dexia και ενδεχομένως να πουληθεί σε άλλη τράπεζα, προκειμένου να μην "προσβάλλει" τα υγιή τμήματα του χρηματοπιστωτικού οργανισμού. Όμως για να υπάρξει μια τέτοια εξέλιξη, η Dexia πρέπει πρώτα να κρατικοποιηθεί, απόφαση που όμως εγείρει πολλά ερωτηματικά, καθώς θα έχει τεράστιο αντίκτυπο στα δημόσια οικονομικά της χώρας και κατ' επέκταση στους φορολογούμενους. Κοινή είναι πάντως η αίσθηση ότι εάν τα σχέδια κατακερματισμού της Dexia υλοποιηθούν, εκείνοι που θα κληθούν να καταβάλουν το μεγαλύτερο τίμημα θα είναι οι μέτοχοι της τράπεζας. Η έκθεση της στα ελληνικά κρατικά ομόλογα ήταν 3,8 δισ. ευρώ στα τέλη Ιουνίου, ενώ η συνολική της έκθεση στην Ελλάδα ανήλθε στα 4,8 δισ. ευρώ. Οι ζημίες που ανέλαβε από την απομείωση της αξίας των ελληνικών ομολόγων κατά 21% είναι 338 εκατ. ευρώ.
Σημειώνεται πως σήμερα ανεστάλη η διαπραγμάτευση της μετοχής στα χρηματιστήρια του Παρισιού και των Βρυξελλών, μετά το αίτημα της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς του βελγικού χρηματιστηρίου. Η αναστολή διαπραγμάτευσης έγινε λίγα λεπτά πριν από τις 17:00 (ώρα Ελλάδας) όταν η μετοχή είχε υποχωρήσει κατά 17,5% σε μία ημέρα και είχε φτάσει να αποτιμάται 0,85 ευρώ.
«Μπάζει νερά» το τραπεζικό σύστημα παραδέχονται οι ευρωπαίοι
Υπό αυτών των συνθηκών οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι παραδέχονται πλέον ανοιχτά πως το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα «μπάζει νερά». Και μπορεί πριν από περίπου μήνα η έκκληση της επικεφαλής του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, για άμεση κεφαλαιακή ενίσχυση των πιο αδύναμων τραπεζών της Ευρώπης να προκάλεσαν σάλο αντιδράσεων, ωστόσο οι τελευταίες εξελίξεις δικαιώνουν την Λαγκάρντ. Τότε οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι την κατηγόρησαν για μία μπερδεμένη και λανθασμένη επίθεση στην υγεία του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος.
«Η ιδέα ότι θα μπορούσαμε να έχουμε ένα πρόβλημα ρευστότητας στην Ευρώπη είναι απλά λανθασμένη», είχε πει ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Ζαν Κλοντ Τρισέ. Όμως τώρα στους κόλπους της Ε.Ε. επικρατεί η άποψη πως πρέπει να διασφαλιστεί η υγεία του τραπεζικού συστήματος. Ο επικεφαλής της ΕΚΤ, Ζαν Κλοντ Τρισέ αναφερόμενος στον τραπεζικό κλάδο, τόνισε ότι η κατάσταση είναι κρίσιμη. Σύμφωνα με τον Τρισέ, οι τράπεζες πρέπει να συνεργαστούν με τις κυβερνήσεις για την κεφαλαιακή τους ενίσχυση, ενώ πρέπει να κρατήσουν τα κέρδη τους και να ενισχύσουν τα κεφάλαια τους. Είπε, επίσης, πως οι τράπεζες θα πρέπει να στραφούν στον ιδιωτικό τομέα για κεφάλαια, αν αυτό κριθεί απαραίτητο.
Η ΕΚΤ για να στηρίξει το χρηματοπιστωτικό σύστημα ανακοίνωσε την εφαρμογή δύο νέων προγραμμάτων πράξεων μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης (Long-Term Refinancing Operation - LTRO). Το πρώτο θα πραγματοποιηθεί τον Οκτώβριο και θα είναι 12μηνης διάρκειας με σταθερό επιτόκιο και το δεύτερο θα πραγματοποιηθεί τον Δεκέμβριο και θα είναι 30μηνης διάρκειας με σταθερό επιτόκιο. Στόχος των προγραμμάτων είναι να μειωθούν οι πιέσεις στη διατραπεζική και την αγορά ομολόγων.
Ο Χουακόν Αλμούνια δήλωσε πως τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πρέπει να είναι έτοιμα να παράσχουν στήριξη προς τις τράπεζες στην περίπτωση όπου δεν το πράξουν οι αγορές. O ίδιος πρόσθεσε ότι η Ε.Ε. πρέπει να προωθήσει την επανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών για να διασφαλίσει τη βιωσιμότητά τους. Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της Κομισιόν J. Βarroso, σε τηλεοπτική του συνέντευξη, τόνισε πως η Ε.Ε. θα προτείνει τη συντονισμένη δράση μεταξύ των κρατών, με στόχο την επανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, "ώστε να ξεφορτωθούν τα τοξικά προϊόντα που τυχόν διαθέτουν". Ήδη είναι διαθέσιμα κάποια χρήματα μέσω ευρωπαϊκών εργαλείων, για τη βοήθεια τραπεζών που συμμετέχουν σε προγράμματα διάσωσης, όπως η Ελλάδα και η Ιρλανδία, πρόσθεσε ο κ. Barroso