Γιατί παχαίνουμε; Η εξήγηση μπορεί να κρύβεται στο παρελθόν μας, πιθανώς πολύ πριν μας δοθεί η ευκαιρία να αρχίσουμε να τρώμε περισσότερο, να καταναλώνουμε λάθος τρόφιμα και να γυμναζόμαστε ελάχιστα έως καθόλου. Ολοένα περισσότερα στοιχεία υποδηλώνουν ότι η παχυσαρκία αρχίζει στη μήτρα όταν οι έγκυοι παίρνουν το βάρος που απαιτείται για την πλήρη ανάπτυξη των αγέννητων μωρών τους, αναφέρει η εφημερίδα «Νιου Γιορκ Τάιμς».Η περιττή αύξηση βάρους στην εγκυμοσύνη, όπως αποκαλύπτουν νέα ευρήματα, μπορεί να οδηγήσει σε μωρά προγραμματισμένα να γίνουν υπέρβαρα παιδιά, τα οποία με τη σειρά τους διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να εκδηλώσουν διαβήτη, καρδιοπάθεια και καρκίνο αργότερα στη ζωή τους.
Το Ιδρυμα Ιατρικής (ΙΟΜ), ο κλάδος Υγείας της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών (NAS) των ΗΠΑ, ανέφερε πέρυσι ότι περισσότερες από μία στις τρεις φυσιολογικού βάρους γυναίκες και περισσότερες από μία στις δύο υπέρβαρες και παχύσαρκες παίρνουν πιο πολλά κιλά απ’ όσο πρέπει όταν είναι έγκυοι.
Συνολικά, λιγότερο από το 40% των γυναικών παίρνουν το συνιστώμενο βάρος, οι άλλες το παρακάνουν.
Αθώα τα γονίδια
Αν και τα γονίδια παίζουν ρόλο στο σωματικό βάρος μερικών ανθρώπων, πρόσφατες μελέτες υποδηλώνουν ότι η γενετική δεν είναι ο κύριος λόγος για τον οποίο γεννιούνται ολοένα και περισσότερα μεγαλόσωμα μωρά.
Αντιθέτως, ευθύνεται η αύξηση του βάρους της μητέρας κατά την κύηση, αλλά και το γεγονός ότι οι γυναίκες είναι πιο παχιές απ’ ό,τι κατά το παρελθόν, οπότε αρχίζουν την εγκυμοσύνη τους με περισσότερα κιλά.
Η νεώτερη από τις σχετικές μελέτες πραγματοποιήθηκε από την δρα Τζάνετ Κάρεϊ, από το Πανεπιστήμιο Κολούμπια, και τον δρα Ντέιβιντ Σ. Λούντβιχ από το Νοσοκομείο Παίδων της Βοστώνης. Οπως έδειξε, υπήρχε ισχυρή συσχέτιση ανάμεσα στο βάρος της μητέρας και το βάρος του μωρού κατά τη γέννα.
Οσες πήραν περισσότερα από 24 κιλά κυοφορώντας έως το τέλος ένα μωρό, είχαν διπλάσιες πιθανότητες να αποκτήσουν μωρά βάρους 4 ή περισσότερων κιλών, σε σύγκριση με τις εγκύους που είχαν πάρει 8-10 κιλά. Για κάθε 1 κιλό επιπλέον που έπαιρνε η έγκυος, το βάρος του μωρού αυξανόταν κατά 7,35 γραμμάρια.
Επειδή το βάρος γέννησης αποτελεί προάγγελο του βάρους αργότερα στη ζωή, «τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν πως η περιττή αύξηση βάρους κατά την κύηση μπορεί να αυξάνει τον κίνδυνο παχυσαρκίας στους απογόνους της», έγραψαν οι ερευνητές στην επιθεώρηση «The Lancet».
Σε ένα σχόλιό τους στην ίδια επιθεώρηση, οι δόκτωρες Νιλ Χάλφον και Μάικλ Σ. Λιου, από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Λος Αντζελες, παραθέτουν στοιχεία από μια άλλη μελέτη, που πραγματοποιήθηκε στη Βρετανία.
Οπως έδειξε, στην ηλικία των 9 ετών τα παιδιά γυναικών που είχαν παχύνει πολύ κατά την εγκυμοσύνη ζύγιζαν περισσότερο και είχαν επίσης περισσότερες πιθανότητες να είναι υπέρβαρα, να διαθέτουν αρκετούς παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου (λ.χ. αυξημένη πίεση και χαμηλή «καλή» ή HDL χοληστερόλη) και να έχουν αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα.
Η μελέτη αυτή δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Circulation» τον περασμένο Ιούνιο και έδειξε ακόμη πως το βάρος της μητέρας πριν μείνει έγκυος είναι ισχυρός προάγγελος εμφάνισης προβλημάτων βάρους και μεταβολισμού στο παιδί της.
Οι συστάσεις
Το ΙΟΜ εξέδωσε πέρυσι αναθεωρημένες συστάσεις για την αύξηση βάρους κατά την κύηση, που εξαρτώνται από το βάρος της γυναίκας πριν από την σύλληψη. Σύμφωνα με αυτές:
* Μια πολύ αδύνατη γυναίκα (ΔΜΣ 18,5 ή χαμηλότερος) μπορεί να πάρει 12,6 έως 18 κιλά.
* Μια γυναίκα φυσιολογικού βάρους (ΔΜΣ 18,6 έως 24,9) μπορεί να πάρει 11 έως 15,8 κιλά.
* Μια υπέρβαρη γυναίκα (ΔΜΣ 25 έως 29,9) μπορεί να πάρει 7 έως 11 κιλά
* Μια παχύσαρκη γυναίκα (ΔΜΣ 30 ή μεγαλύτερο) μπορεί να πάρει 5 έως 9 κιλά.
Οι αυξήσεις αυτές αφορούν κυοφορία ενός εμβρύου, επισημαίνει το ΙΟΜ.
Φαύλος κύκλος
Οπως εξηγεί η δρ Κάρεϊ, τα νέα ευρήματα υποδηλώνουν πως οι κάτοικοι της Δύσης έχουν εισέλθει σε έναν φαύλο κύκλο αυξανόμενου βάρους, με τις μέλλουσες μητέρες να αρχίζουν με περισσότερα κιλά την εγκυμοσύνη τους, να παίρνουν περισσότερο βάρος στη διάρκειά της και να γεννούν μωρά με μεγάλο βάρος γέννησης τα οποία προορίζονται να γίνουν υπέρβαροι ενήλικοι.
«Πριν από 20 χρόνια, υπήρχε τόση ανησυχία για τη γέννηση λιποβαρών μωρών, ώστε πολλοί γιατροί έπαψαν να θέτουν διατροφικούς περιορισμούς στις εγκύους, ελπίζοντας πως έτσι θα αποκτούν μωρά με φυσιολογικό βάρος γέννησης», τονίζει.
«Σήμερα, ο αριθμός των λιποβαρών βρεφών δεν έχει μειωθεί ιδιαίτερα, αλλά έχει αυξηθεί κατακόρυφα αυτός των μεγαλόσωμων νεογέννητων. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να παίρνει μια γυναίκα 18 ή περισσότερα κιλά, όταν κυοφορεί ένα έμβρυο. Και αυτό, διότι τα έμβρυα επηρεάζονται για μια ζωή απ’ ό,τι τους συμβαίνει στη μήτρα».