www.pontiki.gr

Η δραστική μείωση της παροχής δανείων από τις τράπεζες της Ευρωζώνης στην προσπάθειά τους να συγκεντρώσουν επιπλέον κεφάλαια αποτελεί ένα κρίσιμο κανάλι μέσω του οποίου το κόστος της ευρωπαϊκής κρίσης μπορεί να διαχυθεί από την ευάλωτη Ευρωζώνη στον υπόλοιπο κόσμο.

Όπως εκτιμούν πηγές αναλυτών, το πιστωτικό κραχ που έχει παρατηρηθεί τις τελευταίες μέρες στην Ευρώπη θα αποβεί γενικά λιγότερο σημαντικό από τις άμεσες επιπτώσεις της διαφαινόμενης ευρωπαϊκής ύφεσης, ιδίως αν αυτή προσλάβει βάθος και διάρκεια. Υπάρχουν όμως ορισμένοι τομείς όπως η χρηματοδότηση του εμπορίου αλλά και κάποιες περιοχές του κόσμου όπως η Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη όπου το αντίκτυπο των πιέσεων στις ευρωπαϊκές τράπεζες μπορεί να εκδηλωθεί πολύ πιο γρήγορα. Κι αν η προχτεσινή συντονισμένη παρέμβαση των μεγάλων κεντρικών τραπεζών για την παροχή φτηνής δολαριακής ρευστότητας προς το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα μπορεί να βοηθήσει σε ό,τι αφορά την αποφυγή ενός πιστωτικού κραχ στο διεθνές εμπόριο, δεν ισχύει το ίδιο για το δανεισμό της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης αλλά και κάποιων κρατών της Λατινικής Αμερικής που εξαρτώνται σε σημαντικό βαθμό από τις ευρωπαϊκές τράπεζες.

Όπως γνωρίζουμε, οι ευρωπαϊκές τράπεζες έχουν υψηλή έκθεση εκτός Ευρώπης κι από τη στιγμή που τους ζητείται να αυξήσουν την κεφαλαιακή τους βάση έχουν τρεις επιλογές: είτε να προσπαθήσουν να αντλήσουν κεφάλαια από τις αγορές, πράγμα όχι και τόσο εύκολο με τις πρόσφατες χαμηλές χρηματιστηριακές τους αποτιμήσεις και την φυγή των επενδυτών από το ευρώ, είτε να πάρουν κονδύλια από τα κράτη, πράγμα που θέλουν να αποφύγουν γιατί φοβούνται την κρατικοποίηση, είτε να πουλήσουν περιουσιακά στοιχεία, όπως προσπαθούν να κάνουν, πλην όμως δυσκολεύονται να βρουν αγοραστές για τα στοιχεία που θέλουν να πουλήσουν και για τις τιμές στις οποίες θέλουν να τα πουλήσουν. Έτσι οι τράπεζες ετοιμάζονται να προχωρήσουν σε φυσική απομόχλευση περιορίζοντας το δανεισμό και τις χρηματοδοτήσεις, όχι πρωτίστως στο εσωτερικό των κρατών όπου έχουν την έδρα τους, αλλά προς τις θυγατρικές τους το εξωτερικό.

Η Αυστρία, για παράδειγμα, έχει ήδη επιβάλει ρητούς περιορισμούς στο δανεισμό των τριών βασικών τραπεζών της προς τις θυγατρικές τους στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη ζητώντας τους να φροντίσουν ώστε τα νέα δάνεια να μην ξεπεράσουν το 110% των καταθέσεων και η χρηματοδότηση να αντλείται τοπικά. Στη Ρουμανία, από την άλλη πλευρά, αναμένεται ότι η απομόχλευση εξαιτίας του προβλήματος των ευρωπαϊκών τραπεζών μπορεί να φτάσει στο 1.6% του ΑΕΠ, ενώ στην Τσεχία, την Ουγγαρία και την Τουρκία εκτιμάται ότι θα φτάσει το 0.5% του ΑΕΠ.

Και βέβαια το πρόβλημα δεν πρόκειται να περιοριστεί στην Ευρώπη. Περίπου το 20% των στοιχείων ενεργητικού των τραπεζών της Χιλής, της Ουρουγουάης και του Μεξικού ελέγχεται από τις τράπεζες της Ευρωζώνης, άρα κι εκεί ο αντίκτυπος θα είναι σημαντικός. Αντίθετα, πιο περιορισμένες θα είναι οι συνέπειες στην Ασία καθώς μόνο το 5% του ενεργητικού του ασιατικού τραπεζικού συστήματος ελέγχεται από τις ευρωπαϊκές τράπεζες, αν και ορισμένες αγορές που έχουν ήδη πληγεί σκληρά από την παγκόσμια κρίση όπως η αγορά ακινήτων του Χονγκ Κονγκ αναμένεται να ταλαιπωρηθούν περαιτέρω.

Σε ό,τι αφορά το διεθνές εμπόριο υπάρχει μεν η περίπτωση σε ορισμένες περιοχές όπου η χρηματοδότησή του γίνεται κυρίως από ευρωπαϊκές τράπεζες να γίνουν σύντομα αντιληπτές οι επιπτώσεις του ευρωπαϊκού πιστωτικού κραχ. Θυμίζουμε ότι τουλάχιστον κάτι τέτοιο είχε γίνει το 2008 όταν ο φόβος για τον κίνδυνο αντισυμβαλλομένου είχε οδηγήσει πολλές τράπεζες να αποσύρουν χρήματα από το εμπόριο με αποτέλεσμα την εμβάθυνση της παγκόσμιας ύφεσης, καθώς παρά την ύπαρξη αγοραστών και πωλητών που είχαν συμφωνήσει σε μια δοσμένη τιμή οι συναλλαγές καθυστερούσαν επειδή έλειπε η πίστωση. Όμως η κυρίαρχη εκτίμηση ότι αυτή τη φορά οι επιπτώσεις στο εμπόριο μπορούν να αποφευχθούν ή πάντως να μείνουν περιορισμένες χάρη στην κρίσιμης σημασίας κίνηση της FED που αποφάσισε να παράσχει άφθονη και φτηνή δολαριακή ρευστότητα στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα.