Ασυμμετρία στην οικονομική δικαιοσύνη & όχι στην ανάπτυξη

Το Μάιο του 2009 η Τρόικα ενημέρωσε την Ελλάδα ότι το ευρώ ήταν υπερτιμημένο γι’ αυτήν κατά 20-30%, γεγονός που σήμαινε ότι η χώρα θα έπρεπε να προβεί σε εσωτερική υποτίμηση κατά το αντίστοιχο ποσοστό προκειμένου η οικονομία της να γίνει ανταγωνιστική και η απόκλιση έναντι των δυνατότερων οικονομικά χωρών της ΕΕ να μειωθεί.

Ο λόγος που η Ελλάδα έπρεπε να προβεί σε εσωτερική υποτίμηση ήταν επειδή δε μπορούσε να υποτιμήσει το ευρώ. Αν για παράδειγμα το νόμισμα της ήταν η δραχμή τότε η υποτίμηση της θα ήταν εφικτή και αναγκαία.

Περισσότερο από 10 μήνες μετά την υπογραφή του Μνημονίου και αφού έχουν περικοπεί μισθοί, συντάξεις, έχουν αυξηθεί θεαματικά οι έμμεσοι φόροι και έχουν ληφθεί μία σειρά άλλων μέτρων που χαρακτηρίστηκαν από όλους, εντός και εκτός Ελλάδας, ως εξαιρετικά σκληρά, θα ήταν κανείς σίγουρος ότι η Ελλάδα είχε πετύχει σε ένα βαθμό το βασικό στόχο της εσωτερικής υποτίμησης και πλέον το ευρώ γι’ αυτήν θα ήταν λιγότερο ανατιμημένο. Αυτό θα επιβεβαίωνε ότι τα μέτρα είχαν αντίκρισμα και το κυριότερο ότι θα χρειαζόταν, πια, λιγότερα μέτρα καθώς η ελληνική οικονομία θα είχε μπει στο δρόμο της σύγκλισης με τις δυνατότερες από τις ευρωπαϊκές.

Δυστυχώς τα πράγματα δεν είναι έτσι. Σύμφωνα με την τρίτη έκθεση αξιολόγησης του ΔΝΤ το ευρώ είναι σήμερα για την Ελλάδα υπερτιμημένο σε ποσοστό μεταξύ 20%-34% δηλαδή περισσότερο απ’ ότι το Μάιο του 2010 (20%-30%).

Αυτό σημαίνει με απλά λόγια ότι η Ελλάδα σήμερα πρέπει να κάνει μεγαλύτερη εσωτερική υποτίμηση απ’ όσο έπρεπε να κάνει όταν υπόγραψε το Μνημόνιο, άρα πρέπει να κόψει ακόμη περισσότερο τους μισθούς και τις συντάξεις και να λάβει ακόμη περισσότερα μέτρα.

Γιατί, όμως, συνέβη αυτό; Το ΔΝΤ δίνει την απάντηση εξηγώντας ότι η Ελλάδα προχωρά μέσα σε πολύ δύσκολο “εξωτερικό περιβάλλον”. Αυτό σημαίνει ότι δε φταίει η ίδια για το ότι το ευρώ παρέμεινε εξαιρετικά ανατιμημένο γι’ αυτήν αλλά άλλοι παράγοντες, όπως για παράδειγμα η Γερμανία και οι ΗΠΑ οι οποίες με τις διαφορετικές νομισματικές πολιτικές που ακολουθούν προκάλεσαν ουσιαστικά ανατίμηση του ευρώ κάνοντας την Ελλάδα να έχει ανάγκη για ακόμη μεγαλύτερες εσωτερικές ‘εκπτώσεις’ σε μισθούς, συντάξεις κλπ.

Αυτό είναι το μεγάλο μυστικό του Μνημονίου: η επιτυχία ή η αποτυχία του προγράμματος που έχει εκπονηθεί με βάση αυτό για την Ελλάδα δεν εξαρτάται αποκλειστικά από την ίδια αλλά σε πολύ μεγάλο βαθμό από ‘εξωτερικό περιβάλλον’, το οποίο επηρεάζεται από πληθώρα παραγόντων, μεταξύ των οποίων τις πολιτικές των μεγαλύτερων οικονομικών δυνάμεων της Ευρώπης.

Έτσι, η επισήμανση της Moody’s στην πρόσφατη έκθεση της για την υποβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης της Πορτογαλίας ότι η αναμενόμενη υιοθέτηση πολιτικής αύξησης των επιτοκίων από την ΕΚΤ θα αποτελέσει επιβαρυντικό παράγοντα για την οικονομία της χώρας, ισχύει και για την Ελλάδα και αποτελεί μία από τις αιτίες που το ευρώ είναι πιθανό να ανατιμηθεί ακόμη περισσότερο στο προσεχές μέλλον και να οδηγήσει στην ανάγκη ακόμη μεγαλύτερης εσωτερικής υποτίμησης από την πλευρά της Ελλάδας.

Μάλιστα, όσο η οικονομία της Γερμανίας θα ισχυροποιείται και όσο η νομισματική πολιτική που θα ακολουθεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα ελέγχεται από τη Γερμανία, τόσο πιο μεγάλη θα είναι η ανατίμηση του ευρώ και τόσο μεγαλύτερη η εσωτερική υποτίμηση που θα πρέπει να κάνει η Ελλάδα.

Το μυστικό του Μνημονίου δεν αφορά μόνο στην εσωτερική υποτίμηση αλλά και τη μείωση των spread και την ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας και είναι κάτι στο οποίο έχω αναφερθεί από την πρώτη στιγμή και σε κάθε ευκαιρία σε μία προσπάθεια ανάδειξης του προβλήματος όχι της ασύμμετρης ανάπτυξης εντός της ΕΕ αλλά της ασύμμετρης οικονομικής δικαιοσύνης.

Με τη Γερμανία να επηρεάζει στο μεγαλύτερο βαθμό από οποιοδήποτε άλλο κράτος της ΕΕ τη νομισματική και την οικονομική πολιτική της Ένωσης και έχοντας τη δύναμη να επιβάλλει πολιτικές που εξυπηρετούν το δικό της συμφέρον ασχέτως αν βλάπτουν αυτό μικρότερων χωρών όπως η Ελλάδα, γίνεται φανερό πως αυτό που λείπει είναι η οικονομική δικαιοσύνη.