Παρότι η κυβέρνηση βρίσκεται ήδη κοντά στα όρια εξάντλησης των πολιτικών της ανοχών στα σκληρά μέτρα λιτότητας και το μαζικό πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων δημιουργεί εκρηκτικό κλίμα στο εσωτερικό της, η τρόικα δεν έχει ακόμη πεισθεί ότι η τελευταία προσπάθεια σύνταξης του νέου μνημονίου για την περίοδο 2011-2015 είναι σοβαρότερη από την προηγούμενη, που κατέληξε στην οδυνηρή απόρριψη του ελληνικού σχεδίου από το Eurogroup. Προς το παρόν, η Κομισιόν αρκείται να υπογραμμίζει ότι τα μέτρα της περιόδου 2011-2015 δεν έχουν εξειδικευθεί επαρκώς. Ο εκπρόσωπος του Όλι Ρεν δήλωσε χθες ότι είναι ανάγκη να εξειδικεύσουν εντός των ημερών οι ελληνικές αρχές τα μέτρα που προγραμματίζονται για το 2011 και για τα επόμενα έτη. Σε ό,τι αφορά τις ιδιωτικοποιήσεις, παρότι χθες παρουσιάσθηκε από τον υπουργό Οικονομικών ένα ευρύτατο πρόγραμμα, που περιλαμβάνει τα σημαντικότερα «φιλέτα» της δημόσιας περιουσίας, η τρόικα παραμένει επιφυλακτική για τη δυνατότητα εφαρμογής του και για την επάρκεια των «εγγυήσεων» υλοποίησης που προσφέρει η κυβέρνηση.
Τα «αγκάθια» του νέου μνημονίου είναι πολλά και παραμένουν... σφηνωμένα στα πλευρά της κυβέρνησης, στην τελική ευθεία των διαβουλεύσεων που αρχίζουν με τους πολιτικούς αρχηγούς της αντιπολίτευσης και τους εκπροσώπους της τρόικας:
- Το δημοσιονομικό σκέλος του προγράμματος είναι πολύ πιθανό να προκαλέσει τις έντονες αντιδράσεις της τρόικας, καθώς και αυτή την φορά στηρίζεται υπέρμετρα σε φορολογικά μέτρα, ενώ στο σκέλος της περικοπής δαπανών η προσπάθεια έχει ατονήσει. Σύμφωνα με πληροφορίες του «S10» θα γίνει μια ύστατη προσπάθεια από τα υπουργεία Εσωτερικών και Οικονομικών για την ολοκλήρωση τις επόμενες ημέρες ενός φιλόδοξου σχεδίου μαζικών «λουκέτων» και συγχωνεύσεων φορέων του Δημοσίου, χωρίς να αποκλείεται η μαζική απομάκρυνση προσωπικού ύστερα από αξιολόγηση από το ΑΣΕΠ. Στόχος είναι να αποκατασταθεί η ισορροπία στο μείγμα πολιτικής προς την πλευρά των δαπανών, καθώς το σχέδιο που παρουσιάσθηκε χθες μοιράζει την προσπάθεια περίπου 50-50 μεταξύ εσόδων και δαπανών και είναι βέβαιο ότι θα εγείρει νέες ενστάσεις της τρόικας για ατολμία στη συρρίκνωση του Δημοσίου.
- Επιπλέον, το πρόγραμμα, όπως παρουσιάσθηκε χθες στο υπουργικό συμβούλιο, παρουσιάζει τεράστια κενά. Από τα 6,4 δισ. ευρώ που ζητούνται με νέα μέτρα μέσα στο 2011 λείπουν 1,6 δισ. ευρώ που δεν έχει προσδιορισθεί πώς θα εξοικονομηθούν, ενώ από τα 22 δισ. ευρώ της περιόδου 2012-2015 εξακολουθούν να αναζητούνται σχεδόν 3 δισ. ευρώ. Συνολικά, δηλαδή, αναζητούνται μέτρα εξοικονόμησης 28,4 δισ. ευρώ, αλλά μέχρι τώρα έχουν χαρτογραφηθεί, χωρίς ιδιαίτερα καθαρότητα, μόνο τα μέτρα για σχεδόν 24 δισ. ευρώ. Ακόμη και αυτά που περιλήφθηκαν, όμως, στο σχέδιο που συζητήθηκε χθες χαρακτηρίζονται από αρκετή ασάφεια και υπερβολικά φιλόδοξες προβλέψεις σε αρκετά σημεία και θεωρείται βέβαιο ότι ως έχουν δεν θα ικανοποιήσουν την τρόικα.
- Στο σκέλος των ιδιωτικοποιήσεων, παρουσιάσθηκε χθες ένα υπερβολικά φιλόδοξο σχέδιο, που περιλαμβάνει άμεσες κινήσεις για τον ΟΤΕ, το Τ.Τ., τα δύο μεγάλα λιμάνια και πλήθος άλλων πωλήσεων δημόσιας περιουσίας, αλλά ήδη εκδηλώνονται από παντού οξύτατες αντιδράσεις. Οι εργαζόμενοι του Τ.Τ. αρχίζουν καταλήψεις διαμαρτυρίας, ο δήμαρχος του Πειραιά δεσμεύθηκε να δώσει μάχη για να σταματήσει την ιδιωτικοποίηση του ΟΛΠ, ο διευθύνων σύμβουλος του ΟΛΘ απείλησε να παραιτηθεί αν προχωρήσει η κυβέρνηση σε ιδιωτικοποίηση, ενώ μαχητικές αντιδράσεις προαναγγέλλουν όλα τα επιμέρους συνδικάτα των μεγάλων ΔΕΚΟ, από την ΔΕΗ και τον ΟΤΕ, μέχρι τον ΟΠΑΠ. Ακόμη και μέσα στο υπουργικό συμβούλιο, παρότι η τοποθέτηση του πρωθυπουργού, που μπορεί να συνοψισθεί στο δίλημμα «ιδιωτικοποιήσεις ή χρεοκοπία» μετρίασε χθες τις αντιδράσεις, στο παρασκήνιο επικρατεί αναβρασμός και πολλά κορυφαία στελέχη αναμένεται να εκδηλώσουν τις επόμενες ημέρες ακόμη και δημόσιες, επιμέρους διαφοροποιήσεις.
- Το σημαντικότερο, ίσως, για την τρόικα είναι ότι δεν υπάρχουν επαρκείς εγγυήσεις για εφαρμογή του προγράμματος ανεξάρτητα από τις αντιδράσεις. Ο υπουργός Οικονομικών προανήγγειλε την ίδρυση ενός ειδικού οργανισμού που θα επιφορτισθεί με την προώθηση των ιδιωτικοποιήσεων, αλλά πληροφορίες αναφέρουν ότι η τρόικα θα επιμείνει στην ανάγκη να είναι ο νέος οργανισμός όσο πιο «αποκομμένος» γίνεται από την κυβέρνηση, αλλά και να βρεθεί τρόπος να επιτηρείται συνεχώς η λειτουργία του νέου οργανισμού από την τρόικα. Η κυβέρνηση αντιδρά σθεναρά στην ιδέα Γιούνκερ, που θεωρείται ότι υπαγορεύθηκε από την Γερμανία, για την ίδρυση μιας ανεξάρτητης αρχής ιδιωτικοποιήσεων, στα πρότυπα της αντίστοιχης αρχής που οργάνωσε την εκποίηση της κρατικής περιουσίας της Αν. Γερμανίας, με αποτελέσματα που μέχρι σήμερα παραμένουν αμφισβητούμενα (οι απώλειες θέσεων εργασίας ήταν τεράστιες, ενώ τα έσοδα που συγκεντρώθηκαν ήταν πενιχρά, μπροστά στην αποτίμηση των περιουσιακών στοιχείων).
Οι ισχυρές αντίρροπες δυνάμεις που ασκούνται στην προσπάθεια της κυβέρνησης να διαμορφώσει το νέο μνημόνιο και να εγκριθεί από τους πιστωτές της χώρας δημιουργούν σοβαρές αμφιβολίες για το αν θα αποφευχθεί τελικά ένα «ξεκαθάρισμα λογαριασμών» μέσω πρόωρης προσφυγής στις κάλπες. Στο χθεσινό υπουργικό ξεκαθαρίσθηκε ότι δεν θα επιδιωχθεί η υπερψήφιση του μνημονίου από τουλάχιστον 180 βουλευτές, αλλά μόνο η εκδήλωση συναίνεσης της αντιπολίτευσης σε επί μέρους μέτρα κρίσιμης σημασίας, κυρίως σε ό,τι αφορά τις ιδιωτικοποιήσεις. Δεν μπορεί να αποκλεισθεί όμως το ενδεχόμενο, αν τα προβλήματα στις συνομιλίες που θα ακολουθήσουν τις επόμενες ημέρες στο τρίγωνο κυβέρνησης-αντιπολίτευσης και τρόικας αποδειχθούν αξεπέραστα να υποχρεωθεί ο πρωθυπουργός να προσφύγει σε πρόωρες εκλογές στα τέλη Ιουνίου.