Όλο και πιο κοντά στη βαθμολογία «επιλεκτικής χρεοκοπίας» φέρνουν την Ελλάδα οι προτάσεις που αναμένεται να συζητηθούν στο σημερινό Eurogroup, καθώς κερδίζει έδαφος η γερμανική πρόταση για μια... όχι και τόσο εθελοντική ανταλλαγή ομολόγων (debt swap). Το μεγάλο ερώτημα στην Αθήνα είναι τι θα σημαίνει η υλοποίηση ενός τέτοιου σχεδίου για τις τράπεζες και η απάντηση θα δοθεί από τον Ζαν Κλωντ Τρισέ. Σύμφωνα με δημοσίευμα στη σημερινή έντυπη έκδοση των “Financial Times”, το οποίο έγινε από τα μεσάνυχτα πρώτο θέμα στη διαδικτυακή τους έκδοση, το γαλλικό σχέδιο για εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα στο νέο «πακέτο» χρηματοδότησης της Ελλάδας είναι πλέον «νεκρό» και οι νέες συζητήσεις γίνονται με αφετηρία μια παλαιότερη γερμανική πρόταση, που οδηγεί σε «επιλεκτική χρεοκοπία» και σε μια μορφή αρκετά σημαντικής αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους.
Το σχέδιο θα συζητηθεί σήμερα αρχικά μεταξύ των κορυφαίων της ευρωζώνης (Ρομπάι, Γιούνκερ, Ρεν, Μπαρόζο, Τρισέ) και στη συνέχεια στη συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών του Eurogroup, όπου θα μετέχει και επικεφαλής της Διεθνούς των Τραπεζιτών (IIC), Τσαρλς Νταλάρα, ο οποίος δήλωσε με νόημα την περασμένη εβδομάδα, γνωρίζοντας προφανώς πώς εξελίσσεται η διαπραγμάτευση, ότι μια επιλεκτική χρεοκοπία της χώρας δεν είναι ό,τι χειρότερο μπορεί να συμβεί σε αυτή την φάση.
Σε τι ακριβώς, όμως, συνίσταται το νέο σχέδιο που έχει αρχίσει να κερδίζει έδαφος, αφού κρίθηκε ότι το γαλλικό ήταν μάλλον τοκογλυφικό για την Ελλάδα και υπερβολικά «φιλικό» για τις τράπεζες; Βασικό στοιχείο της γερμανικής πρότασης που αποτελεί τη βάση του σχεδίου είναι μια γενικευμένη ανταλλαγή ελληνικών ομολόγων με νέα, μεγαλύτερης διάρκειας και πιθανόν χαμηλότερου επιτοκίου. Το πνεύμα της πρότασης είναι απλό: η Ελλάδα θα βρεθεί ούτως ή άλλως σε «επιλεκτική χρεοκοπία» από τους οίκους αξιολόγησης, όποιο και αν είναι το σχέδιο που θα επιλεγεί. Γιατί, λοιπόν, να ακολουθηθεί ένας δρόμος που θα επιτρέπει στη χώρα να μειώσει σημαντικά την επιβάρυνσή της από δαπάνες εξυπηρέτησης του χρέους;
Εκτός από το debt swap, συζητείται να προστεθεί στο σχήμα και μια διαδικασία «κουρέματος» του χρέους με όρους αγοράς: να προχωρήσει ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Οικονομικής Σταθερότητας, ή κάποιο ιδιωτικό σχήμα που θα δημιουργήσουν οι τράπεζες (πρόταση Νταλάρα) σε επαναγορές «φθηνού» ελληνικού χρέους, με έκπτωση πάντως χαμηλότερη από αυτή που δίνει η αγορά. Για παράδειγμα, αν κατά μέσο όρο τα μακρινά ελληνικά ομόλογα διαπραγματεύονται αυτή τη στιγμή στο 50% της αξίας τους, οι επαναγορές θα γίνουν στο 80%, περιορίζοντας σημαντικά τις απώλειες των επενδυτών, ιδιαίτερα των τραπεζών, που έχουν στα βιβλία τους τα ομόλογα στο χαρτοφυλάκιο διακράτησης ως τη λήξη, σε αποτιμήσεις ίσες με την ονομαστική τους αξία.
Το σχέδιο δεν είναι ό,τι χειρότερο μπορεί να συμβεί στις ελληνικές τράπεζες, από την άποψη των ζημιών που θα εγγράψουν από τα χαρτοφυλάκια των ομολόγων τους. Αντίθετα, σε μεγάλο βαθμό τις ωφελεί, καθώς θα μπορέσουν να βάλουν ένα «πλαφόν» στις πιθανές απώλειες και να τις περιορίσουν σε επίπεδα ανεκτά, χωρίς να αιωρείται πάνω από το τραπεζικό σύστημα η απειλή μιας χρεοκοπίας με ανεξέλεγκτες συνέπειες.
Όμως, πριν φθάσουν στον... παράδεισο των «λελογισμένων» ζημιών, οι τράπεζες θα περάσουν από την κόλαση της αβεβαιότητας για τη χρηματοδότησή τους:
- Η ΕΚΤ έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν ανέχεται οποιοδήποτε σενάριο επιλεκτικής χρεοκοπίας και έχει αφήσει να εννοηθεί ότι δεν θα χρηματοδοτήσει τις ελληνικές τράπεζες με ενέχυρο τίτλους που θα έχουν πάρει βαθμολογία «επιλεκτικής χρεοκοπίας» και από τους τρεις οίκους αξιολόγησης, κάτι που φαίνεται ως βέβαιο επακόλουθο της εφαρμογής του νέου σχεδίου. Αν ο Ζαν Κλωντ Τρισέ επιμείνει μέχρι τέλους σε αυτή την άρνηση και το σχέδιο παρόλα αυτά προχωρήσει σε εφαρμογή, οι τράπεζες θα μπορούν να χρηματοδοτηθούν μόνο από την Τράπεζα της Ελλάδος με εγγυήσεις της ελληνικής κυβέρνησης, στο πλαίσιο ενός προγράμματος Έκτακτων Ενισχύσεων Ρευστότητας (Emergency Liquidity Assistance - ELA).
- Το καλό σενάριο για τις τράπεζες σε αυτή την περίπτωση θα είναι να βγει μετά την ανταλλαγή ομολόγων η Ελλάδα από το “selective default”, όπως έχουν κάνει οι οίκοι αξιολόγησης και σε άλλες περιπτώσεις, και να συνεχίσει κανονικά η χρηματοδότηση των τραπεζών από την ΕΚΤ. Το κακό σενάριο, όμως, θα ήταν να επικρατήσει πανικός των καταθετών στη σύντομη περίοδο της «επιλεκτικής χρεοκοπίας». Σε αυτή την περίπτωση, είναι άγνωστο ποιες αντοχές θα δείξει το σύστημα...