Σοκ στους πολιτικούς και οικονομικούς κύκλους της Ευρώπης έχει προκαλέσει η «καταστροφική», όπως όλοι την χαρακτηρίζουν, δημοπρασία ομολόγων που διενήργησε την Τετάρτη το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών. «Το ολέθριο εγχείρημα γεννά φόβους ότι η ευρωπαϊκή κρίση χρέους άρχισε να απειλεί και το Βερολίνο σε μια αρνητική χρονική συγκυρία κατά την οποία οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες της ευρωζώνης παραμένουν αμετακίνητες στις θέσεις τους και αδυνατούν να εξεύρουν μια διαρθρωτική και μακροπρόθεσμη λύση», γράφουν χαρακτηριστικά οι αναλυτές Στίβεν Μπράουν και Νόα Μπάρκιν του Reuters.Στην γενικότερη πανωλεθρία που υπέστησαν σήμερα οι ευρωπαϊκές αγορές ομολόγων συνετέλεσαν και άλλοι παράγοντες, όπως οι φημολογούμενες πιέσεις του Βελγίου προς την κυβέρνηση της Γαλλίας να βάλει βαθύτερα το χέρι στην τσέπη διότι το πακέτο των 90 δισ. ευρώ, που έχει συμφωνηθεί μεταξύ Παρισιού και Βρυξελλών για τη διάσωση της τράπεζας Dexia φαίνεται πως δεν φθάνει. Ή η έκθεση του οίκου Fitch (ο οποίος εδρεύει στη Γαλλία ως γνωστόν), με την οποία προειδοποιεί την κυβέρνηση του Παρισιού ότι έχει περιορισμένο περιθώριο χειρισμών για να αποτρέψει ή έστω να απορροφήσει οικονομικά σοκ, όπως η νέα επιβράδυνση του ρυθμού οικονομικής ανάπτυξης της χώρας ή η ανάγκη για στήριξη των γαλλικών τραπεζών. Κατά τον Fitch, τα σοκ αυτά θα οδηγούσαν σε απώλεια του «τριπλού Α», σε απώλεια δηλαδή της ανώτατης βαθμίδας αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας της Γαλλίας.
Τα πρώτα θύματα από τη δημοπρασία-φιάσκο ήταν το ευρώ που υποχώρησε από τα 1,35 στα 1,3347 δολάρια, οι μετοχές (οι γενικοί δείκτες σε όλες τις ευρωπαϊκές αγορές υποχωρούν στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων επτά εβδομάδων) και βεβαίως οι ευρωπαϊκές αγορές ομολόγων. Είναι χαρακτηριστικό ότι το επιτόκιο του γαλλικού 10ετούς ομολόγου (πιεζόμενο όπως προαναφέραμε και από άλλες αιτίες) εκτινάχθηκε κατά 18 μονάδες βάσης υψηλότερα στο 3,71%.
«Πρόκειται για μια πλήρη και απόλυτη καταστροφή», δήλωσε στο Reuters ο Μαρκ Οστβαλντ της Monument Securities στο Λονδίνο. «Είναι προφανές ότι η τάση αύξησης του κόστους δανεισμού αφορά και τη Γερμανία... Είναι ίσως καιρός να αλλάξουν οι αγορές αντίληψη και για τη Γερμανία», δήλωσε από το Δουβλίνο ο Ντέιβιντ Μπιρς της Standard & Poor's.
Το φιάσκο έχει εν ολίγοις ως εξής: Η κυβέρνηση Μέρκελ εξέδωσε 10ετούς διάρκειας ομόλογα για να αντλήσει 6 δισ. ευρώ με ανώτατο επιθυμητό όριο επιτόκιο 2%. Η ζήτηση, όμως, με το επιτόκιο αυτό που είχε ως στόχο το Βερολίνο δεν ήταν η αναμενόμενη. Η αγορά απαιτούσε υψηλότερο επιτόκιο - σημειωτέον ότι η προηγούμενη έκδοση ανάλογης διάρκειας ομολόγων της γερμανικής κυβέρνησης έγινε με μέσο επιτόκιο 2,09%.
Μπροστά στη απροθυμία αυτή των επενδυτών η κυβέρνηση Μέρκελ (ο υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε προφανώς, διότι η έκδοση ομολόγων είναι αρμοδιότητα του υπουργείου Οικονομικών) άρχισε να ασκεί πιέσεις στην (ανεξάρτητη κατά τα άλλα) Bundesbank για να... βάλει ένα χεράκι ώστε να πέσει το επιτόκιο. Εις μάτην. Εν τέλει η κυβέρνηση διέκοψε τη δημοπρασία (αρνούμενη πεισματικά να δεχθεί υψηλότερο του 2%) έχοντας πουλήσει ομόλογα αξίας μόνο 3 δισ. ευρώ περίπου. Τα μισά περίπου εξ αυτών, μάλιστα, τα είχε «ψωνίσει» η Bundesbank!
Στη Μέρκελ και στον Σόιμπλε έμεινε, βεβαίως, η ικανοποίηση ότι παρέμειναν πιστοί στους στόχους τους, καθώς τα περίπου 3 δισ. ευρώ τα διέθεσε με μέσο επιτόκιο 1,98%.
Οικονομικοί παρατηρητές εκτιμούν ότι η Γερμανία, απομονωμένη πλέον από σχεδόν όλους τους εταίρους της, αφού τηρούν αμήχανη σιγή ακόμη και οι δορυφόροι της, όπως είναι η Αυστρία ή η Ολλανδία, προϊόντος του χρόνου εμφανίζει μια όλο και πιο επικίνδυνη προσκόλληση σε εμμονές που την έχουν μετατρέψει από παράγοντα εκτόνωσης σε παράγοντα κλιμάκωσης της ευρωπαϊκής κρίσης.
Είναι χαρακτηριστικό ότι την ώρα της ατυχούς δημοπρασίας η καγκελάριος μιλώντας στη γερμανική Κάτω Βουλή (Bundestag) επανέλαβε «παλλόμενη από πάθος», όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά τα ξένα ειδησεογραφικά πρακτορεία, ότι η οιαδήποτε αλλαγή στη λειτουργία, το ρόλο και την αποστολή της Ευρωτράπεζας, πέρα από το θεματοφύλακα της σταθερότητας των τιμών στην ευρωζώνη, θα συνιστούσε μια «απολύτως ανάρμοστη ενέργεια».
Λίγη ώρα νωρίτερα στις Βρυξέλλες ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο είχε ανακοινώσει τις προτάσεις της Κομισιόν για την έκδοση ευρωομολόγου. Και στο Παρίσι ο γάλλος υπουργός Οικονομικών Φρανσουά Μπαρουέν είχε ξεκαθαρίσει ότι «κατά την άποψη της Γαλλίας η καλύτερη απάντηση για να αποτραπεί η μετάδοση της κρίσης χρέους σε χώρες όπως η Ισπανία και η Ιταλία είναι μια παρέμβαση ή ακόμη και η ανακοίνωση μιας παρέμβασης από έναν πιστωτή της έσχατης καταφυγής (lender of last resort), που θα μπορούσε να είναι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα».
Η απάντηση της Μέρκελ ήταν σαφής και απόλυτη: «Η νομισματική ένωση της Ευρώπης βασίζεται στην προϋπόθεση μιας Κεντρικής Τράπεζας ανεξάρτητης που θα έχει ως μοναδική αποστολή και υποχρέωση την καταπολέμηση του πληθωρισμού στη ζώνη του ευρώ». Φαίνεται πως υπαγορευόμενες παρεμβάσεις στην αγορά (και μάλιστα στην πρωτογενή) ανέχεται η Μέρκελ μόνο από την «ανεξάρτητη» Bundesbank.