Πανικό στο Παρίσι και αναταραχή στους υψηλούς πολιτικούς και τραπεζικούς κύκλους της Αθήνας προκαλεί η πληροφόρηση από το Βερολίνο, σύμφωνα με την οποία η κυβέρνηση Μέρκελ ανέθεσε στην Bundesbank και την Ένωση Γερμανικών Τραπεζών να διενεργήσουν τεστ αντοχής του γερμανικού τραπεζικού συστήματος και της κυβέρνησης σε όλα τα σενάρια χρεοκοπίας της Ελλάδας μέσα στον Σεπτέμβριο. Σύμφωνα με πληροφορίες, η καγκελαρία και το υπουργείο Οικονομικών ζήτησαν από την κεντρική και τις εμπορικές τράπεζες να συγκροτήσουν ειδική επιτροπή, που θα ολοκληρώσει πολύ σύντομα ειδική μελέτη όλων των σεναρίων αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους μέσα στο τρίτο τρίμηνο του 2011, περιλαμβανομένων των σεναρίων για άμεσο και βαθύ «κούρεμα» πιστωτών.
Αυτό το ιδιότυπο «τεστ αντοχής» διεξάγεται με αφορμή τη διαμάχη Βερολίνου και Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για το ελληνικό πρόβλημα. Η γερμανική πλευρά επιμένει ότι η Ελλάδα θα πρέπει να προχωρήσει σε κάποια μορφή αναδιάρθρωσης χρέους, εφόσον διαπιστώνεται ότι τα προγράμματα διάσωσης δεν εφαρμόζονται και το γερμανικό πολιτικό σύστημα αρνείται να χορηγήσει «λευκή επιταγή» χρηματοδότησης της Αθήνας, καθώς εκφράζονται φόβοι ότι σε αυτή την περίπτωση θα ανοίξει η όρεξη και των άλλων κυβερνήσεων της υπερχρεωμένης περιφέρειας για επιβράδυνση των σκληρών προγραμμάτων λιτότητας.
Από την άλλη πλευρά, ο αποχωρών πρόεδρος της ΕΚΤ, Ζαν Κλωντ Τρισέ έχει πέσει σε δυσμένεια στο Βερολίνο, καθώς θεωρείται ότι με τις σκληρές θέσεις που παίρνει εναντίον οποιασδήποτε μορφής αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους στην πραγματικότητα προστατεύει τα συμφέροντα των εξαιρετικά εκτεθειμένων στο ελληνικό χρέος γαλλικών τραπεζών και ως εκ τούτου τείνει να υπερτονίζει τους κινδύνους για τη σταθερότητα της ευρωζώνης.
Ο Τρισέ έχει χάσει την εμπιστοσύνη των Γερμανών και δεν είναι τυχαίο ότι τις τελευταίες ημέρες έχει αποσυρθεί από το προσκήνιο της δημοσιότητας, μετά τη δημόσια διαφωνία του με τον υπουργό Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ενώ ο Ιταλός διάδοχός του, Μάριο Ντράγκι, που χαίρει μεγαλύτερες εκτίμησης στο Βερολίνο, έχει αρχίσει να υποκαθιστά ήδη τον Τρισέ στην έκφραση των δημόσιων θέσεων της ΕΚΤ. Το Βερολίνο, εξάλλου, δεν έχει συγχωρήσει στον Τρισέ ότι προχώρησε σε μεγάλης αξίας αγορές ελληνικών ομολόγων από τον περασμένο Μάιο, παρά τη διαφωνία της Bundesbank, και υπάρχει η υποψία ότι αυτές έγιναν κυρίως από γαλλικές τράπεζες, οι οποίες διευκολύνθηκαν στο «ξεφόρτωμα» ελληνικού κινδύνου από τα χαρτοφυλάκιά τους.
Τα πρώτα συμπεράσματα της ειδικές έρευνας, που δεν έχει ολοκληρωθεί, ανακοινώθηκαν από το νέο διοικητή της Bundesbank την Κυριακή, σε συνέντευξη που παραχώρησε στην εφημερίδα “Welt am Sonntag”. Ο Γιενς Βάιντμαν, τραπεζίτης που θεωρείται ότι έχει την πλήρη εμπιστοσύνη της Μέρκελ και διορίσθηκε πρόσφατα στη θέση του Άξελ Βέμπερ, παρ’ ολίγον διαδόχου του Τρισέ στην ΕΚΤ, διαφοροποιήθηκε πλήρως από τις επίσημες θέσεις της ΕΚΤ κατά της ελληνικής χρεοκοπίας, παρουσιάζοντας τις νέες θέσεις που υιοθετεί όχι μόνο η BuBa, αλλά και η κυβέρνηση του Βερολίνου:
- Το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ δεν πρόκειται να συνεχισθεί, τόνισε ο Βάιντμαν, και ο μόνος τρόπος για να εξασφαλίσει η Ελλάδα πρόσθετες χρηματοδοτήσεις είναι να εφαρμόσει με απόλυτη συνέπεια το πρόγραμμα λιτότητας και ιδιωτικοποιήσεων.
- «Αν οι δεσμεύσεις αυτές δεν τηρηθούν, ακυρώνεται η βάση για την παροχή πρόσθετων χρηματοδοτήσεων. Οι αποφάσεις εναπόκεινται στην Ελλάδα και σίγουρα η χώρα (σ.σ.: αν δεν τηρήσει τις δεσμεύσεις της) θα κληθεί να σηκώσει το βάρος των δραματικών οικονομικών συνεπειών μιας χρεοκοπίας», τόνισε ο Βάιντμαν. «Δεν πιστεύω ότι αυτό θα ήταν συνετό και σίγουρα θα έβαζε τους εταίρους της Ελλάδας σε μια δύσκολη κατάσταση. Αλλά το ευρώ ακόμη και σε αυτή την περίπτωση θα παρέμενε σταθερό», επισήμανε ο πρόεδρος της BuBa, διαψεύδοντας την κινδυνολογική αντιμετώπιση της ενδεχόμενης χρεοκοπίας της Ελλάδας από τον Τρισέ και την ομάδα του στην ΕΚΤ.
Σύμφωνα με πληροφορίες, αυτές οι νέες θέσεις του Βερολίνου έχουν προκαλέσει πανικό στο Παρίσι, ιδιαίτερα μετά την προειδοποίηση για υποβάθμιση των τριών κορυφαίων γαλλικών τραπεζών από την Moody’s, λόγω της έκθεσής τους στην Ελλάδα. Ο Γάλλος πρωθυπουργός Φρανσουά Φιγιόν συνάντησε εκτάκτως στις αρχές της εβδομάδας τον Βέλγο προεδρεύοντα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Χέρμαν Φαν Ρομπάι, ενώ χθες ο πρόεδρος Σαρκοζί έκανε μια δήλωση σχεδόν σε δραματικούς τόνους, ζητώντας συνεννόηση των κυβερνήσεων της ευρωζώνης για την αντιμετώπιση του ελληνικού προβλήματος.
Το γαλλογερμανικό «ματς» θα κριθεί στη σημερινή συνάντηση Σαρκοζί - Μέρκελ, όπου οι πληροφορίες του “S10” αναφέρουν ότι η Γερμανίδα καγκελάριος θα προσέλθει με πολύ σκληρές θέσεις, οι οποίες δύσκολα θα συμβιβασθούν με τις γαλλικές προτάσεις για συνέχιση επ’ αόριστον της στήριξης της Ελλάδας:
- Η Μέρκελ θα τονίσει ότι η εκταμίευση της πέμπτης δόσης του δανείου των 110 δισ. ευρώ, για να αποφευχθεί «ελληνικό ατύχημα» μέσα στον Ιούλιο, θα είναι η τελευταία ευκαιρία που δίνει το Βερολίνο στην Ελλάδα. Αν στο διάστημα που μεσολαβεί μέχρι τη συζήτηση για την εκταμίευση της έκτης δόσης τον Σεπτέμβριο δεν έχουν λυθεί τα πολιτικά προβλήματα στην Ελλάδα και δεν έχει συμφωνηθεί ο τρόπος συμμετοχής των τραπεζών στο νέο χρηματοδοτικό «πακέτο» για την τριετία μέχρι και το 2014, η Γερμανία θα πει τον Σεπτέμβριο το μεγάλο «όχι» στη συνέχιση εκταμίευσης των δόσεων του δανείου, αφήνοντας την ελληνική κυβέρνηση να διαχειρισθεί τη χρεοκοπία της.
- Μέχρι τότε το Βερολίνο θα έχει επεξεργασθεί πλήρες σχέδιο κάλυψης των αναγκών πρόσθετων κεφαλαίων των γερμανικών τραπεζών, αλλά και σχέδιο ενίσχυσης των κεφαλαίων της ΕΚΤ, που θα υποστεί ζημιές από το «κούρεμα» του ελληνικού χρέους. Το γερμανικό πολιτικό σύστημα θα δεχθεί ευκολότερα την παροχή στήριξης στις τράπεζες, από τη συνέχιση της δανειακής στήριξης της Ελλάδας, εκτιμούν στο Βερολίνο. Και μετά το «πάθημα» των Ελλήνων θα έχει πολύ μεγαλύτερα περιθώρια να επιβάλει τους όρους του στην Ιρλανδία και την Πορτογαλία, σε περίπτωση που οι κυβερνήσεις του Δουβλίνου και της Λισαβόνας θελήσουν να αποκλίνουν από τις δεσμεύσεις των δικών τους μνημονίων. Άγνωστο είναι πώς σκοπεύει να απαντήσει σε αυτή τη νέα γραμμή των Γερμανών ο Σαρκοζί, σίγουρα όμως έρχεται σε δεινή θέση, καθώς το Παρίσι έχει πολύ μικρότερα περιθώρια αντοχής για να ενισχύσει τις δικές του τράπεζες και να καλύψει το δικό του μερίδιο στο κόστος ενίσχυσης της ΕΚΤ.
Την αλλαγή γραμμής των Γερμανών ουσιαστικά περιέγραψε χθες σε δηλώσεις του και ο Ιρλανδός υπουργός Οικονομικών, Μάικλ Νούναν, τονίζοντας ότι «θα υπάρξει ένας διακανονισμός, ώστε η Ελλάδα να φθάσει μέχρι το φθινόπωρο και μετά θα υπάρξει ένας άλλος γύρος συνομιλιών». Η Ελλάδα μπορεί να λάβει βραχυπρόθεσμη βοήθεια, για να καλύψει τις χρηματοδοτικές ανάγκες της μέχρι το φθινόπωρο, πριν από τη διεξαγωγή περαιτέρω συνομιλιών για μακροπρόθεσμο δανεισμό, δήλωσε σήμερα ο υπουργός Οικονομικών της Ιρλανδίας Μάικλ Νούναν. Ούτε η Γερμανική κυβέρνηση ούτε το ΔΝΤ πρόκειται να εγκρίνουν νέες χρηματοδοτήσεις για την Ελλάδα, εκτός αν η Αθήνα συμφωνήσει στο νέο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα, δήλωναν ανώτεροι αξιωματούχοι του Βερολίνου στους “Financial Times”.
Μιλώντας στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ, ο πρωθυπουργός έκανε λόγο χθες για «κακοφωνία» στην Ευρωπαϊκή Ενωση και για «αμήχανο τρόπο με τον οποίο αντιμετώπισε και αντιμετωπίζει το πρόβλημα». Πρόσθεσε ότι το θέμα αυτό συζήτησε σε χθεσινή τηλεφωνική του συνομιλία με την καγκελάριο Μέρκελ. Σε μια αποστροφή του λόγου του που προκάλεσε αρκετές συζητήσεις, έκανε λόγο για επικείμενη συνολική διευθέτηση του ελληνικού προβλήματος με τη σύναψη ενός νέου δανείου, το οποίο χαρακτήρισε δάνειο-«μαμούθ».
Το ερώτημα κατόπιν τούτων είναι σε ποιο βαθμό η αλλαγή στάσης των Γερμανών είναι πραγματική και σε ποιο βαθμό μπορεί να αποτελεί άλλη μια «μπλόφα», με στόχο να αυξηθεί η πίεση στο ελληνικό πολιτικό σύστημα, με τη διατύπωση μιας πιο αξιόπιστης απειλής άμεσης χρεοκοπίας της χώρας, ώστε να σταματήσει αυτό που οι Γερμανοί αντιλαμβάνονται ως «κακοφωνία» των Ελλήνων πολιτικών και να γίνουν δεκτοί από τη Βουλή οι σκληροί όροι για το νέο «πακέτο». Ένα άλλο ερώτημα είναι αν αυτό που ο πρωθυπουργός περιέγραψε ως «συνολική διευθέτηση» θα είναι άλλο ένα μεγάλο «πακέτο» δανείων, για το οποίο γίνεται ως τώρα συζήτηση, ή αν θα υπάρξει, κατόπιν πίεσης της Γερμανίας, και κάποια μορφή αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους μέσα στο επόμενο τρίμηνο.