Μπορεί οι πιθανότητες της Ελλάδας να θέσει υπό έλεγχο το δυσθεώρητο δημόσιο χρέος της να αυξήθηκαν μετά το νέο ευρωπαϊκό πακέτο διάσωσης, όμως οι αναλυτές προειδοποιούν ότι ο κίνδυνος ελληνικού χρεοστασίου παραμένει. Οι όροι της συμφωνίας στην οποία κατέληξαν οι Ευρωπαίοι ηγέτες πριν λίγες μέρες ίσως βοηθήσουν την Ελλάδα να αποκτήσει πρωτογενή πλεονάσματα ώστε στα τέλη της παρούσας δεκαετίας να έχει περιορίσει το δημόσιο χρέος της σε πιο ρεαλιστικά επίπεδα. Η χώρα έχει τώρα τουλάχιστον ‘κάποιες πιθανότητες να το παλέψει’, λέει ο Ζιλ Μεκ, οικονομολόγος της Deutsche Bank. «Δεν είναι πια αδύνατο για την Ελλάδα να πετύχει μια προσαρμογή δίχως ‘σκληρή’ αναδιάρθρωση, ενώ κάτι τέτοιο δεν ίσχυε πριν», προσθέτει.
Η συμβολή του ιδιωτικού τομέα στο νέο ελληνικό πακέτο διάσωσης είναι στην πραγματικότητα πολύ χαμηλή – πολύ χαμηλότερη του 50% που οι οικονομολόγοι υποστηρίζουν ότι απαιτείται προκειμένου η Αθήνα να επιστρέψει οριστικά στη φερεγγυότητα. Αν υποθέσουμε ότι το σχέδιο πετύχει, οι επενδυτές θα χάσουν μόλις το 20% της καθαρής παρούσας αξίας των τοποθετήσεων τους σε ελληνικά ομόλογα – αν και μερικοί αναλυτές λένε ότι ακόμη κι αυτές οι εκτιμήσεις είναι υψηλές.
Η Ελλάδα θα επωφεληθεί επίσης από το σχήμα επαναγοράς των ομολόγων της, από την σημαντική επιμήκυνση της διάρκειας λήξης των τίτλων της και από τα χαμηλότερα επιτόκια που συμφώνησε με την Ευρωζώνη. Τα μελλοντικά δάνεια της Ελλάδας από το ταμείο διάσωσης της Ευρωζώνης θα αφορούν περιόδους έως 30 ετών έναντι της σημερινής μέσης διάρκειας λήξης των ελληνικών ομολόγων στα 7.5 χρόνια. Τα επιτόκια θα είναι γύρω στο 3.5% έναντι του 4.5% που πληρώνει σήμερα η Αθήνα προς τους επίσημους πιστωτές της και σε κάθε περίπτωση πολύ πιο χαμηλά από αυτά που θα υποχρεώνονταν να πληρώσει αν επέμενε να βγει στις αγορές το 2012.
«Μολονότι η προκαταβολική μείωση των επιπέδων του ελληνικού χρέους είναι περιορισμένη, σε σύγκριση με τις προγενέστερες εκτιμήσεις ο συνδυασμός της επιμήκυνσης της διάρκειας ωρίμανσης των ελληνικών ομολόγων και της μείωσης των επιτοκίων βελτιώνει σημαντικά τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους» καταλήγει η BNP Paribas σε σημείωμα προς τους πελάτες της.
Το ελληνικό δημόσιο χρέος μπορεί να φτάσει το 172% του ΑΕΠ το 2012. Αλλά η συμφωνία της περασμένης βδομάδας συνεπάγεται ότι θα χρειαστεί σημαντικά λιγότερη δημοσιονομική προσπάθεια προκειμένου να μειωθεί στο 120% – να φτάσει δηλαδή στα επίπεδα του χρέους της Ιταλίας – μέχρι το τέλος της παρούσας δεκαετίας.
Σύμφωνα με την Deutsche Bank, προκειμένου η Ελλάδα να πετύχει το στόχο του 120% ως το τέλος της 10ετίας θα πρέπει να έχει πρωτογενές πλεόνασμα, δηλαδή πλεόνασμα που δεν συμπεριλαμβάνει το κόστος των τοκοχρεολυσίων, της τάξης του 5% του ΑΕΠ από το 2015 έως το 2020, έναντι πλεονάσματος 9% που θα έπρεπε να έχει πριν ληφθούν τα τελευταία μέτρα. Η προσπάθεια ανάκαμψης της ελληνικής δημοσιονομικής θέσης και εξασφάλισης μεγάλων δημοσιονομικών πλεονασμάτων θα ασκήσει ισχυρές πιέσεις στην ελληνική οικονομία, προσθέτουν πηγές της τράπεζας, αλλά δεν πρόκειται για κάτι χωρίς προηγούμενο στην πρόσφατη ευρωπαϊκή ιστορία.
Η Barclays Capital συμφωνεί ότι η δυναμική του ελληνικού χρέους βελτιώθηκε σημαντικά με την τελευταία ευρωπαϊκή συμφωνία, εκτιμά όμως ότι το δημόσιο χρέος θα παραμείνει άνω του 150% για τα επόμενα 10 χρόνια.
Οι κίνδυνοι
Ένας μείζον κίνδυνος είναι ότι η αδύναμη και στερούμενη ανταγωνιστικότητας οικονομία της Ελλάδας δεν θα μπορέσει να επιστρέψει στην ανάπτυξη – και έτσι δεν υπάρχει καμιά περίπτωση να πετύχει η Αθήνα τους δημοσιονομικούς στόχους. Άλλος ένας κίνδυνος έχει να κάνει με το ότι το κόστος που θα αναλάβουν εθελοντικά οι πιστωτές του ιδιωτικού τομέα μπορεί κάλλιστα να μην φτάνει για να στηρίξει την προσπάθεια της Ελλάδας.
Τέλος, μια τρίτη πηγή ανησυχίας σχετίζεται με το σενάριο διεύρυνσης της κρίσης χρέους στην Ευρωζώνη προς άλλες μεγαλύτερες χώρες, συγκεκριμένα την Ιταλία και την Ισπανία, που, αν υλοποιηθεί, ενδέχεται να εξαντλήσει τα διαθέσιμα κονδύλια του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, ο οποίος προβλέπεται να παράσχει το μεγαλύτερο μέρος της εξωτερικής βοήθειας προς την Ελλάδα.
Όπως λέει ο Πιέρο Γκέζι, επικεφαλής οικονομικής έρευνας στη Barclays Capital: «Οι Ευρωπαίοι έκαναν αρκετά για να αποκλείσουν ένα μεγάλο χρεοστάσιο; Πιθανότατα όχι».