Μάχη με το χρόνο φαίνεται ότι έδιναν όλο αυτό το διάστημα οι νομικές υπηρεσίες της αμερικανικής Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Στεγαστικής Χρηματοδότησης (Federal Housing Finance Agency) για να προλάβουν την προθεσμία και να καταθέσουν μηνύσεις εναντίον 17 κορυφαίων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Οι μηνύσεις στρέφονται εναντίον κολοσσιαίων τραπεζών όπως Bank of America, J. P. Morgan Chase, Goldman Sachs Group, Morgan Stanley, αλλά και των ευρωπαϊκών Deutsche Bank, Credit Suisse και άλλων. Η ρυθμιστική αρχή κατηγορεί τις τράπεζες πως εν γνώση τους πούλησαν στις ημικρατικές Fannie Mae και Freddie Mac δάνεια συνολικού ύψους 196 δισ. δολ., που παρότι ήταν υψηλού κινδύνου υποβάθμιζαν το ρίσκο που τα συνόδευε. Το αποτέλεσμα ήταν οι Fannie και Freddie να χρεοκοπήσουν και να παραμείνουν εν τέλει στη ζωή μόνο αφού το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών δαπάνησε για τη διάσωσή τους 141 δισ. δολ.! Να διευκρινίσουμε ότι οι δύο παραπάνω οργανισμοί δεν έχουν αρμοδιότητα να χορηγούν δάνεια. Έργο τους είναι να αγοράζουν κτηματικά δάνεια από τις εμπορικές τράπεζες και να τα τιτλοποιούν και επίσης να εγγυώνται την αποπληρωμή των επενδυτών.Πίσω από τη μήνυση εναντίον των 17 κορυφαίων τραπεζών βρίσκεται μια πλημμυρίδα μηνύσεων από πολιτειακούς εισαγγελείς (για 50 έκαναν λόγο οι New York Times του Σαββατοκύριακου, όσες δηλαδή είναι σχεδόν και οι πολιτείες των ΗΠΑ) εναντίον λίγο πολύ των ίδιων τραπεζών, με τις οποίες τις κατηγορούν για παραβιάσεις της νομοθεσίας. Το συνολικό δε ποσό που τους ζητούν ως αποζημίωση υπερβαίνει τα 20 δισ. δολ.!
Ο καταιγισμός μηνύσεων εναντίον των τραπεζών, που ακριβώς πριν τρία χρόνια – με την κατάρρευση της Lehman Brothers οδήγησαν την παγκόσμια οικονομία στο σημείο μηδέν, συμβαδίζει με το κοινό περί δικαίου αίσθημα. Έστω κι αν αιχμή του δόρατος κατά των τραπεζών είναι μια άλλη «πληγή» της αμερικανικής οικονομίας, οι δικηγορικές εταιρείες. Δεν είναι δυνατό να συνέβη μια τόσο μαζική εξαπάτηση, επί τόσα πολλά χρόνια, με τέτοιο τεράστιο κοινωνικό κόστος (τα 2,9 εκ. έφθασαν οι πλειστηριασμοί κατοικιών μόνο το 2010) και να μην υπάρχει ένοχος! Η δικαστική διερεύνηση επομένως, που το πιθανότερο είναι να καταλήξει σε εξωδικαστικό συμβιβασμό (όπως είναι η πάγια πρακτική των τραπεζών), θα διορθώσει ορισμένες αδικίες και θα κάνει τις τράπεζες να πληρώσουν. Μακάρι δε το αμερικανικό παράδειγμα να ακολουθήσουν κι άλλες χώρες, όπως η Ελλάδα και όλες οι ευρωπαϊκές, που εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα σαν ιερές αγελάδες, συνεχίζοντας να κουκουλώνουν τις παρατυπίες τους.
Το σημαντικότερο ωστόσο είναι ότι όσα εκατομμύρια κι αν κληθούν να πληρώσουν οι τράπεζες στο αμερικανικό δημόσιο, τα λεφτά αυτά δεν θα είναι παρά το αντίτιμο που θα καταβάλουν για να συνεχίσουν να δρουν ασύδοτες. Η κυβέρνηση Ομπάμα είχε μια χρυσή ευκαιρία πέρυσι να αναθεωρήσει το πλαίσιο δράσης του χρηματοπιστωτικού τομέα, επαναφέροντας τον πλήρη διαχωρισμό μεταξύ επενδυτικών και εμπορικών τραπεζών όπως περιγραφόταν στο νόμο Glass - Steagall του 1933. Η σύμφυση αυτών των δύο τομέων τις τελευταίες δεκαετίες είναι που επέτρεψε στην κερδοσκοπία να απογειωθεί και τη σχέση των δανείων με τις καταθέσεις να φθάσει στα ουράνια. Ο πρώτος μαύρος πρόεδρος των ΗΠΑ με το νόμο για χρηματοπιστωτική μεταρρύθμιση που υπέγραψε στις 22 Ιούλη του 2010 επέδειξε κι εδώ την ίδια ατολμία που επέδειξε στο θέμα της καθολικής υγειονομικής ασφάλισης και στο θέμα του Γκουαντάναμο. Διαψεύδοντας τις προσδοκίες που είχε δημιουργήσει με τις προεκλογικές του δεσμεύσεις η μεταρρύθμιση του Ομπάμα συνιστά μια ενδιάμεση, συμβιβαστική λύση που, το χειρότερο, κάθε άλλο παρά κλείνει το δρόμο στην επανάληψη ανάλογων φαινομένων. Αφού λοιπόν οι τράπεζες εξασφάλισαν το μείζον, μπορούν να πληρώσουν τα πρόστιμα...