Συνυπεύθυνους για τη μη λήψη αποδείξεων από τα καταστήματα εξετάζει να κάνει τους καταναλωτές το υπουργείο Οικονομικών. Πρόκειται για ένα από τα μέτρα κατά της φοροδιαφυγής που μελετά το υπουργείο στο πλαίσιο της κατάρτισης του νέου φορολογικού νομοσχεδίου για το Εθνικό Φορολογικό Σύστημα που αναμένεται να έρθει στη Βουλή στις αρχές Οκτωβρίου. Το μέτρο δεν είναι καινούριο. Είχε εφαρμοστεί στις αρχές της δεκαετίας του΄90 στα πλαίσια της τότε εκστρατείας κατά της φοροδιαφυγής που είχε σαν κεντρικό σύνθημα και διαφημιστικό σλόγκαν το «Αγαπάς την Ελλάδα; Απόδειξη!». Εφαρμόστηκε, ωστόσο, για λίγους μήνες, συνάντησε την αντίδραση των καταναλωτών που υποστήριζαν ότι μετατρέπονται σε φοροελεγκτές και στη συνέχεια περιήλθε σε αδράνεια. Με βάση εκείνη την εκδοχή του μέτρου, οι καταναλωτές που δεν λάμβαναν αποδείξεις λιανικής πώλησης αγαθών ή παροχής υπηρεσιών και «συλλαμβάνονταν» από τους φορολογικούς ελεγκτές τιμωρούνταν με χρηματικό πρόστιμο. Το πρόστιμο στις περισσότερες περιπτώσεις ήταν ισόποσο της συναλλαγής για την οποία δεν είχε ληφθεί απόδειξη.
Με δεδομένο ότι το λεγόμενο κίνημα των αποδείξεων έχει ατονήσει σημαντικά και με στόχο να δώσει ένα επιπλέον κίνητρο στους φορολογούμενους να ζητούν αποδείξεις, στο υπουργείο Οικονομικών εξετάζουν σοβαρά το ενδεχόμενο να προχωρήσουν σε μια τέτοια ρύθμιση που ουσιαστικά θα καθιστά συνυπεύθυνους και τους φορολογούμενους για τη μη έκδοση αποδείξεων από τις επιχειρήσεις.
Οι κυρώσεις που θα επιβάλλονται δεν έχουν ακόμη συζητηθεί, ωστόσο, υπάρχουν εισηγήσεις για επιβολή τσουχτερών προστίμων στους καταναλωτές που θα εντοπίζονται να μην έχουν λάβει αποδείξεις για τις αγορές τους.
Το κίνημα των αποδείξεων έχει ατονήσει σημαντικά, κυρίως λόγω της κατάργησης του κινήτρου που είχαν οι φορολογούμενοι με τη μορφή της επιστροφής φόρου. Συγκεκριμένα, εφόσον συγκέντρωναν αποδείξεις περισσότερες από αυτές που απαιτούνταν προκειμένου να καρπωθούν το σύνολο του αφορολόγητου ορίου, τότε λάμβαναν έκπτωση φόρου ίση με το 10% της αξίας των επιπλέον αποδείξεων. Το μέτρο αυτό οδήγησε σε μεγάλες επιστροφές φόρου που από το υπουργείο Οικονομικών υπολογίζονται σε περίπου 900 εκατ. ευρώ. Με βάση το νέο σύστημα που θεσπίστηκε πρόσφατα καταργήθηκε το κίνητρο της έκπτωσης φόρου και απλώς κάθε φορολογούμενος θα πρέπει, προκειμένου να καρπωθεί το σύνολο του αφορολόγητου ορίου, να μαζεύει αποδείξεις αξίας ίσης με το 25% του εισοδήματός του. Για τις αποδείξεις που δεν προσκομίζει θα επιβαρύνεται με επιπλέον φόρο 10% επί της αξίας τους.