Η έλευση του υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ Τίμοθι Γκάιτνερ στην Ευρώπη για να συμμετάσχει στο Eurogroup της Παρασκευής δεν σηματοδοτεί απλώς το ενδιαφέρον της Ουάσιγκτον να προστρέξει προς αρωγή των «συμμάχων Ευρωπαίων» στο πρόβλημα χρέους που αντιμετωπίζουν. Αντανακλά και την αγωνία της αμερικανικής κυβέρνησης για να αποτρέψει μια γενικευμένη κρίση εμπιστοσύνης απέναντι στο παγκόσμιο οικονομικό και πιστωτικό σύστημα, δεδομένου ότι και οι ίδιες οι ΗΠΑ είναι χρεωμένες μέχρι το... λαιμό. Είναι χαρακτηριστικό ότι το αμερικανικό έλλειμμα του Αυγούστου εκτινάχθηκε στα 134,2 δισ. δολάρια και διαμορφώθηκε σε επίπεδο κατά... 48% υψηλότερο συγκριτικά με το έλλειμμα του αντίστοιχου μήνα του 2010!
Πρόκειται άλλωστε για το μήνα που η αμερικανική κυβέρνηση έφθασε στα πρόθυρα της στάσης πληρωμών, αφού το αμερικανικό χρέος είχε αγγίξει τα 14,3 τρισ. δολάρια, που ήταν το όριο δανεισμού των ΗΠΑ. Στο «παρά πέντε» κυριολεκτικά ο πρόεδρος Ομπάμα εξασφάλισε τη συγκατάθεση της ρεπουμπλικανικής πλειοψηφίας του Κογκρέσου για την αύξηση του πλαφόν, αφού έδωσε γη και ύδωρ στους Ρεπουμπλικανούς συναινώντας στα πάγια αιτήματά τους για μείωση των φορολογικών συντελεστών και παραχωρώντας γενναίες φοροελαφρύνσεις στους έχοντες και κατέχοντες.
Οι φοροελαφρύνσεις, βεβαίως, μόνο να επιδεινώσουν μπορούν τη δημοσιονομική εικόνα της χώρας που βαίνει διαρκώς επιδεινούμενη την τελευταία δεκαετία εξ αιτίας των αναγκών χρηματοδότησης των δύο μεγάλων πολέμων στους οποίους έχουν εμπλακεί οι ΗΠΑ, στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν. Σημειωτέον ότι το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ είχε φθάσει ήδη στο 92,7% του ΑΕΠ στα τέλη του 2010, σύμφωνα με εκτιμήσεις που ανακοίνωσε τον περασμένο Απρίλιο το ΔΝΤ.
Από την άλλη πλευρά, η απογοήτευση των πολιτών από τα αποτελέσματα της τριετούς πολιτείας του Μπαράκ Ομπάμα στο κοινωνικό επίπεδο διογκώνεται ευθέως ανάλογα με τη διόγκωση της ανεργίας και της φτώχειας. Το ποσοστό της ανεργίας παρέμεινε «καρφωμένο» στο 9,1% τον Αύγουστο, αφού, όπως η ίδια η κυβέρνηση ανακοίνωσε, το μήνα αυτό δεν δημιουργήθηκε «ούτε μία θέση εργασίας στις ΗΠΑ» - οι θέσεις εργασίας δηλαδή που δημιουργήθηκαν ή που καταργήθηκαν ήταν τόσο λίγες που δεν καταγράφονται στατιστικώς!
Εν το μεταξύ, μόλις χθες ανακοινώθηκε ότι 43,3 εκατ. αμερικανών πολιτών, το 8% του συνολικού πληθυσμού των ΗΠΑ, βρίσκεται κάτω από το όριο της φτώχειας. Η αύξηση του αριθμού των φτωχών κατά την πολιτεία ενός Δημοκρατικού προέδρου είναι δραματική. Το 2010 ο αριθμός των φτωχών στη χώρα υπολογιζόταν στα 39,8 εκατομμύρια και το 2009 στα 34,2 εκατομμύρια. Να γιατί φουντώνουν τα αισθήματα ματαίωσης των αμερικανών ψηφοφόρων και ιδιαίτερα των μαύρων και των ισπανόφωνων, κατά τεκμήριο ασθενέστερων οικονομικά, που πολλοί απ' αυτούς έσπευσαν να ψηφίσουν για πρώτη φορά στη ζωή τους το 2008 για να εκλέξουν τον πρώτο μαύρο πρόεδρο στην ιστορία των ΗΠΑ.
Η προοπτική να εκφράσει το εκλογικό σώμα την απογοήτευσή του και στην κάλπη είναι ορατή, καθώς μόλις 14 μήνες μεσολαβούν για τις επόμενες προεδρικές εκλογές. Το φιλόδοξο πρόγραμμα τόνωσης της απασχόλησης στις ΗΠΑ, που ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα ο Ομπάμα, δεν είναι βέβαιο ότι θα αποδώσει τόσο για να του εξασφαλίσει την επανεκλογή του. Υπενθυμίζεται ότι το πρόγραμμα προβλέπει κονδύλια 447 δισ. δολαρίων που θα διατεθούν για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Η κεντρική ιδέα του προγράμματος έγκειται στις περικοπές εργοδοτικών εισφορών και σε άλλα φορολογικά κίνητρα προς τις επιχειρήσεις προκειμένου να προχωρήσουν σε νέες προσλήψεις.
Πρόκειται φυσικά για ένα πρόγραμμα που συνεπάγεται πρόσθετο δημοσιονομικό κόστος και επιπλέον πονοκεφάλους για το οικονομικό επιτελείο του Ομπάμα, που καλείται, όσο πλησιάζουν οι εκλογές, να συμβάλλει όλο και περισσότερο στην αναστροφή του αρνητικού οικονομικού κλίματος στο εσωτερικό των ΗΠΑ. Ερευνα του Bloomberg που ανακοινώθηκε σήμερα δείχνει πόσο δύσκολη είναι η αποστολή του Γκάιτνερ και των επιτελών του.
Σύμφωνα με την έρευνα που διενεργήθηκε σε ολόκληρη την αμερικανική επικράτεια, μόλις το 20% των Αμερικανών πιστεύει ότι η οικονομία της χώρας βαδίζει προς τη σωστή κατεύθυνση. Και μόνο το 9% δηλώνει βέβαιο ότι οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να διολισθήσουν και πάλι στην ύφεση. Η πλειοψηφία των ερωτηθέντων - που είναι ψηφοφόροι και των δύο κομμάτων - θεωρεί ότι θα απαιτηθούν τουλάχιστον έξι χρόνια για να ανακάμψουν οι τιμές των σπιτιών τους, που κατέρρευσαν έπειτα από το σκάσιμο της φούσκας των ακινήτων το 2008. Και η πλειοψηφία, βεβαίως, δηλώνει απογοητευμένη από την κοινωνική πολιτική του Μπαράκ Ομπάμα, κυρίως σε ό,τι αφορά την κοινωνική ασφάλιση που φθίνει διαρκώς.
Ε, με τέτοια προεκλογικά προβλήματα το μόνο που λείπει από τον Ομπάμα είναι μια επιπλέον ασύμμετρη οικονομική απειλή από την Ευρώπη. Γι' αυτό στέλνει τον Γκάιτνερ να διευρύνει τη σύνθεση του Eurogroup και του δώσει μια... ατλαντική διάσταση.