Το πρώτο πράγμα που μαθαίνει κανείς στη σχολή Οικονομικών είναι μια απλή εξίσωση. Εισόδημα ίσον με κατανάλωση συν αποταμίευση συν επενδύσεις. Αυτό φαίνεται διάβασε και ο υπουργός Οικονομικών Ευάγγελος Βενιζέλος και το έκανε πράξη: Όλο το εισόδημα μας θα πρέπει να δικαιολογείται από αποδείξεις κατανάλωσης, καταθέσεις στις τράπεζες και επενδύσεις. Σωστό; Ναι. Για το δηλωμένο εισόδημα. Όχι για το αδήλωτο. Όχι για τα «μαύρα». Όχι για τη φοροδιαφυγή.Η κυβέρνηση για μια ακόμη φορά πάει να πιάσει το ... δηλωμένο εισόδημα. Το νόμιμο. Όχι τη φοροδιαφυγή. Η φοροδιαφυγή είναι το εισόδημα που δεν δηλώνεται. Και αφού δεν δηλώνεται δεν χρειάζεται να εξηγηθεί και το πού ξοδεύτηκε με αποδείξεις. Αντί λοιπόν να βρει το εισόδημα που δεν δηλώνεται, ο υπουργός προσπαθεί να βρει που ξόδεψαν τα λεφτά τους οι έντιμοι φορολογούμενοι. Βέβαια ο υπουργός το «μάζεψε» το θέμα, πήρε πίσω το μέτρο για φέτος, αλλά το έχει αφήσει να αιωρείται για την επόμενη χρονιά. Προφανώς δεν έχει καταλάβει ακόμη τι εννοούμε όταν λέμε σύλληψη της φοροδιαφυγής.
Ας του το εξηγήσουμε λοιπόν.
Για να βοηθήσουμε τον υπουργό, που είναι καλύτερος στα λόγια από ότι στους αριθμούς, ας κάνουμε μια άλλη προσέγγιση στη φοροδιαφυγή. Μια γλωσσική, ετυμολογική προσέγγιση που θα του φανεί πιο οικεία:
Αν θεωρούμε ότι κάποιος έχει εισόδημα που δεν το δηλώνει, πως το βρίσκουμε; Η απάντηση βρίσκεται στη λέξη «θεωρούμε». «Υποθέτουμε». «Τεκμαίρουμε». Αφού «τεκμαίρουμε» χρειαζόμαστε αποδείξεις, δηλαδή «τεκμήρια» που θα αποδεικνύουν οτι αυτός ο κάποιος έχει εισόδημα που δεν έχει δηλώσει.
Τι τεκμήρια μπορούμε να έχουμε; Καταρχήν τα προφανή. Το πώς ζεί. Τα «τεκμήρια διαβίωσης». Το που μένει, τι σπίτι έχει. Το αν έχει ακριβά αυτοκίνητα, μοτοσυκλέτες, σκάφη. Αν λοιπόν βρούμε έναν τέτοιο, που ζει σε βίλα, ή έχει πόρσε ή έχει σκάφος ή ακόμη καλύτερα τα έχει και τα τρία αυτά και δηλώνει μικρό εισόδημα, τότε «τεκμαίρουμε» οτι κάτι κρύβει. Και αφού τεκμαίρουμε πρέπει να ελέγξουμε.
Τι ελέγχουμε; Αν έχει καταθέσεις. Πόσα ξοδεύει με πιστωτικές κάρτες. Αν έχει άλλες επενδύσεις. Και άλλα τέτοια, βασικά πράγματα. Τίποτα παράξενο. Αν λοιπόν δούμε ότι έχει καταθέσεις, επενδύσεις, μεγάλη κατανάλωση με πιστωτικές κάρτες κλπ. τότε είμαστε πολύ κοντά στη σύλληψη του φοροφυγά.
Και τι κάνουμε; Τον καλούμε να εξηγήσει. Αν εξηγήσει, έχει καλώς. Αν δεν εξηγήσει, πρέπει να πληρώσει.
Και πληρώνει με πολλούς τρόπους. Με πρόστιμο, με κατάσχεση περιουσίας, με διαπόμπευση, με φυλάκιση. Ανάλογα τα κέφια του δικαστή και του εφόρου, ανάλογα με την εποχή και την κατάσταση του δημοσίου ταμείου, ανάλογα με το μήνυμα που θέλει η κυβέρνηση να δώσει στους πολίτες και κυρίως στους φοροφυγάδες.
Έτσι πιάνουμε τη φοροδιαφυγή κύριε Βενιζέλε. Όχι αναζητώντας αποδείξεις για το που ξοδεύτηκε το δηλωμένο εισόδημα.
Το ζητούμενο είναι να αποδείξεις ότι κάποιος έχει εισόδημα που δεν δήλωσε. Όχι να αποδείξει ο έντιμος φορολογούμενος ότι ξόδεψε το εισόδημα που δήλωσε.