Η καταβαράθρωση στις αποτιμήσεις των τραπεζικών μετοχών σε συνδυασμό με τα σενάρια για επιθετική αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, ξυπνούν τον… εφιάλτη της κρατικοποίησης. Το χρηματοπιστωτικό σύστημα βρίσκεται σε οριακό σημείο και οι πληροφορίες θέλουν τρεις τράπεζες να έχουν καταφύγει σήμερα στον έκτακτο μηχανισμό ρευστότητας (ELA), ενώ προβληματισμός υπάρχει και από τη συνεχιζόμενη εκροή στις καταθέσεις. Να σημειωθεί πως το τον Σεπτέμβριο επανήλθε η ανασφάλεια στους καταθέτες, με αποτέλεσμα να εξανεμιστεί το 1,5 δισ. ευρώ αποταμιεύσεων που επέστρεψε τον Αύγουστο μετά τα αποτελέσματα της Συνόδου Κορυφής της 21ης Ιουλίου. Την ίδια στιγμή αυξάνεται και πάλι ο βαθμός εξάρτησης των ελληνικών τραπεζών από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Τα μεγέθη για τον Αύγουστο εκτιμάται ότι θα δείξουν πως το ύψος της συνολικής χρηματοδότησης των ελληνικών τραπεζών από την ΕΚΤ να υπερβαίνει εκ νέου τα 100 δισ. ευρώ, ενώ θα περιλάβουν για πρώτη φορά και το επίπεδο της χρήσης του ELA. Συνολικά, με βάση τα τελευταία επίσημα στοιχεία που αφορούν τον Ιούλιο, οι ελληνικές τράπεζες έχουν λάβει χρηματοδότηση από το ευρωσύστημα ύψους 96,3 δισ. ευρώ, έχοντας δώσει collateral ύψους 148 δισ. ευρώ. Πρόβλημα δημιουργείται από την υποχώρηση στην αξία των ενεχύρων που δίνονται στην ΕΚΤ, είτε είναι κρατικά ομόλογα είτε είναι τίτλοι που εξέδωσαν οι τράπεζες, με αποτέλεσμα να απαιτείται η αναπλήρωση αυτών με άλλους ισοδύναμους τίτλους ή μετρητά, ενώ από την 1η Ιουλίου υπάρχουν πρόσθετοι περιορισμοί για τα έντοκα γραμμάτια του Δημοσίου που δίνονται ως collateral.
Σε μια προσπάθεια να πάρει ανάσες ρευστότητας το πιστωτικό σύστημα, το οικονομικό επιτελείο και η Τράπεζα της Ελλάδος δρομολογούν την δυνατότητα παροχής νέου πακέτου εγγυήσεων του δημοσίου προς τις τράπεζες ύψους 30 δισ. ευρώ, καθώς οι εγγυήσεις του Δημοσίου θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την άντληση ρευστότητας από τον ELA ή την ΕΚΤ. Έτσι σύμφωνα με τις πληροφορίες που υπάρχουν στο τραπεζικό σύστημα, είναι θέμα χρόνου ο υπουργός Οικονομικών Ε. Βενιζέλος να φέρει σχετική νομοθετική ρύθμιση στη Βουλή με την οποία θα παρέχεται η δυνατότητα στο Δημόσιο να διαθέσει πρόσθετες εγγυήσεις στις τράπεζες (πέραν των 85 δισ. ευρώ που ήδη έχει διαθέσει) μέχρι του ποσού των 30 δισ. ευρώ.
Πάντως στα τραπεζικά επιτελεία επικρατεί αναβρασμός τα τελευταία 24ωρα, λόγω των πληροφοριών για τροποποίηση της συμφωνίας της 21ης Ιουλίου και ενδεχόμενο μεγαλύτερο κούρεμα των ελληνικών ομολόγων. «Οι προοπτικές για ένα μεγαλύτερο κούρεμα έχουν ενισχυθεί. Σίγουρα η αγορά των CDS βλέπει πιθανότητες μεγαλύτερες του 90% να γίνει κάτι τέτοιο εντός πέντε ετών» σχολίασε ο Niall O'Connor, αναλυτής της Credit Suisse στο Λονδίνο. "Είναι πιθανό και θα μπορούσε να συμβεί μέσα σε ένα χρόνο. Δεν θα το απέκλεια», τόνισε.
Υψηλόβαθμοι τραπεζικοί παράγοντες προειδοποιούν πως το εγχώριο χρηματοπιστωτικό σύστημα δεν αντέχει άλλες απομειώσεις. Ηδη οι πέντε μεγάλες τράπεζες - Εθνική , Eurobank , Alpha, Πειραιώς και Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο έχουν εγγράψει ζημίες ύψους 4,3 δισ. ευρώ για την συμμετοχή τους στο σχέδιο ανταλλαγής ελληνικού χρέους. Αν οι ελληνικές τράπεζες χρειάζονταν να προχωρήσουν σε κούρεμα 50% ομολόγων αξίας 40 δισ. ευρώ, αυτό θα σήμαινε καθαρές ζημίες ύψους 16 δισ. ευρώ περίπου και επομένως η μόνη επιλογή που θα έχουν τα ιδρύματα είναι να στραφούν στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και να κρατικοποιηθούν. "Οι τράπεζες θα χρειάζονταν άμεσα κεφαλαιακή ενίσχυση και, προφανώς, κρατικοποίηση, επειδή οι μέτοχοί τους δεν θα είναι σε θέση να καλύψουν το κενό κεφαλαίων", σχολίασε ο Γιάννος Παπαντωνίου, πρώην υπουργός Οικονομικών επί κυβέρνησης Κώστα Σημίτη.
Οσον αφορά ενδεχόμενες συμμαχίες μεταξύ των ελληνικών τραπεζών οι αναλυτές θεωρούν πως είναι αδύναμες οι προοπτικές εξαγοράς ελληνικών τραπεζών από ξένες όσο συνεχίζονται οι ανησυχίες για πιθανή χρεοκοπία της Ελλάδας. Οι υποψήφιοι επενδυτές που αναζητούν φθηνή λεία μάλλον θα περιμένουν μέχρι να σταθεροποιηθεί η ελληνική οικονομία πριν επιλέξουν να αγοράσουν ποσοστά μέσω του ΤΧΣ, το οποίο σε δύο χρόνια από τώρα θα ψάχνει να τα πουλήσει. "Είναι εξαιρετικά απίθανο μια ξένη τράπεζα να έρθει και να επενδύσει κεφάλαια σε μια ελληνική τράπεζα όσο παραμένει τόσο μεγάλος ο κίνδυνος χρεωκοπίας", σχολίασε ο αναλυτής της Deutsche Bank Δημήτρης Γιαννούλης. "Το ΤΧΣ παραμένει η μόνη επιλογή για τις τράπεζες", είπε.