Φαιδρές επιθέσεις στην Moody’s

Την ώρα που οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν αισθήματα οργής των περισσότερων ερωτώμενων για την «υποτακτικότητα» του υπουργού Οικονομικών στις ορέξεις των ξένων πιστωτών (βλ. δημοσκόπηση της ALCO στην εφημερίδα «Πρώτο Θέμα»), ο κ. Γ. Παπακωνσταντίνου προχωρά σε μια επίδειξη μαχητικότητας, με μια ανακοίνωση σε άκρως «πολεμικούς» τόνους κατά του οίκου Moody’s.

Με αφορμή τη «βαριά» υποβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης της χώρας σε επίπεδα… Αγκόλας, που ανακοινώθηκε χθες από τον αμερικανικό οίκο, ο κ. Παπακωνσταντίνου θυμήθηκε, σαν να ξύπνησε μόλις από κάποιο βαρύ λήθαργο με «πονοκέφαλο» και εκνευρισμό, τον ύποπτο ρόλο των οίκων πιστοληπτικής αξιολόγησης:

- «Η σημερινή υποβάθμιση από τη Moody’s είναι πιο αποκαλυπτική για τα λανθασμένα κίνητρα και την έλλειψη λογοδοσίας των οίκων αξιολόγησης παρά για την πραγματική κατάσταση της Ελληνικής οικονομίας», τονίζει μεταξύ άλλων στην ανακοίνωση το υπουργείο Οικονομικών.

- Και προσθέτει: «Οι οίκοι αυτοί δεν αντιμετώπισαν έγκαιρα την αύξηση του κινδύνου στον χρηματοπιστωτικό τομέα που οδήγησε στην κρίση του 2008, και τώρα ανταγωνίζονται μεταξύ τους για την πρωτιά στην «ανακάλυψη» κινδύνων που θα οδηγήσουν στην επόμενη κρίση. Σε μία ιδιαίτερα ευαίσθητη στιγμή για την παγκόσμια οικονομία και τις αγορές, παρόμοιες αδικαιολόγητες αποφάσεις ενέχουν τον κίνδυνο να εξελιχθούν σε αυτοεκπληρούμενες προφητείες. Σίγουρα βέβαια καθιστούν επιτακτική την ανάγκη πιο αποτελεσματικής ρύθμισης σε Ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο των ίδιων των οίκων αξιολόγησης».

Αυτή είναι η σχετικά «ήπια» εκδοχή των επιθέσεων που δέχθηκε χθες η Moody’s στην Ελλάδα. Σε μια πιο «προχωρημένη» μορφή επίθεσης, έγκυρος αρθρογράφος ημερήσιας εφημερίδας που έπαψε πρόσφατα να εκδίδεται και λειτουργεί πλέον μόνο στο διαδίκτυο προτρέπει την κυβέρνηση να… σύρει στα δικαστήρια τους «κακούς» οίκους αξιολόγησης, που επιβουλεύονται την εθνική μας οικονομία και το ευρώ. Ούτε λίγο, ούτε πολύ, ο αρθρογράφος ζητά από την κυβέρνηση να υποβάλει μηνυτήρια αναφορά κατά της Moody’s!

Η στήλη δεν θα διαφωνήσει επί της ουσίας με την κριτική που ασκείται στους οίκους αξιολόγησης. Είναι γνωστό, άλλωστε, ότι αποτέλεσαν μέρος του προβλήματος της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, βαθμολογώντας με τριπλά «Α» ακόμη και τα πιο «τοξικά» δομημένα προϊόντα μεγάλων τραπεζών για να λαμβάνουν τεράστιες αμοιβές. Ας μην ξεχνάμε, επίσης, κοιτάζοντας λίγο και στα καθ’ ημάς, ποιες βαθμολογίες έδιναν οι ίδιοι οίκοι σε άλλες εποχές και στις τιτλοποιήσεις από ελληνικές τράπεζες, που σήμερα έχουν μετατραπεί σε αχανείς… σκουπιδότοπους στοιχείων ενεργητικού.

Υπάρχουν, επίσης, πολλές ενδείξεις, ότι οι οίκοι αξιολόγησης, που δεν είναι μυστικό ότι εδρεύουν στις ΗΠΑ, έχουν παίξει ύποπτο ρόλο στην εξέλιξη της κρίσης στην Ελλάδα και, ευρύτερα, στην ευρωζώνη. Πολλοί τους χρεώνουν προσπάθεια υπονόμευσης του ευρώ, για να διατηρήσει το δολάριο το διεθνή ρόλο του, παρότι με τη νομισματική πολιτική που ασκεί εδώ και πολύ καιρό η Fed, αλλά και με τα δημοσιονομικά και οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η Αμερική, θα περίμενε εύλογα κανείς να μετατραπεί σε «κουρελού».

Παρόλα αυτά, οι επιθέσεις που δέχθηκε χθες η Moody’s δεν παύουν να χαρακτηρίζονται από έντονη φαιδρότητα. Αν διαβάσει κανείς προσεκτικά την ανακοίνωση του οίκου, φθάνοντας μέχρι το τελευταίο εδάφιο, υπό το γενικό τίτλο «Regulatory Disclosures», θα διαπιστώσει ότι η ελληνική κυβέρνηση συνεργάσθηκε στενά με την Moody’s, προκειμένου ο οίκος να προχωρήσει στην αξιολόγηση της πιστοληπτικής της ικανότητας. Η κυβέρνηση παραχώρησε στοιχεία και άνοιξε τα βιβλία της στην Moody’s, για να διαμορφώσει αντίληψη και να προχωρήσει στην αξιολόγηση, όπως σημειώνεται στην ανακοίνωση που εξέδωσε ο οίκος.

Όσοι, μάλιστα, παρακολουθούν στενότερα το οικονομικό ρεπορτάζ, γνωρίζουν ότι το υπουργείο Οικονομικών στις αρχές του χρόνου σχεδόν εκλιπαρούσε την Moody’s να αναβάλει την ανακοίνωση της αξιολόγησης του Δημοσίου. Μάλιστα, επιστρατεύθηκαν στον «αγώνα» και οι ελληνικές τράπεζες, που ως πελάτες της Moody’s έχουν αρκετή επιρροή στον οίκο, προκειμένου να καθυστερήσει η ανακοίνωση και να είναι όσο το δυνατόν «ηπιότερο» το περιεχόμενό της.

Με απλά λόγια, η κυβέρνηση που σήμερα «ξεθάβει Τόμαχοκ πολέμου» κατά της Moody’s, όχι μόνο αναγνωρίζει τον οίκο και τις αξιολογήσεις του, αλλά κάνει κάθε δυνατή προσπάθεια για να επηρεάσει τις βαθμολογίες. Θα μπορούσε θαυμάσια να ακολουθήσει μια εντελώς διαφορετική πολιτική, παρότι αυτή θα έκρυβε άλλους κινδύνους: θα μπορούσε να διακόψει τη συνεργασία με την «κακή» Moody’s, όπως έκαναν πολλές άλλες κυβερνήσεις με την S&P, η οποία πρόσφατα ανακοίνωσε, όπως είναι πλέον υποχρεωμένη από κοινοτικό κανονισμό, ότι διαμόρφωσε τις βαθμολογίες τους χωρίς την έγκρισή τους και χωρίς συνεργασία μαζί τους, αντλώντας πληροφόρηση από δημόσιες πηγές.

Η κυβέρνηση δεν το έκανε. Συνεργάσθηκε σχεδόν δουλοπρεπώς με την Moody’s και, όταν το αποτέλεσμα της συνεργασίας την ενόχλησε, στράφηκε εναντίον των ίδιων αναλυτών, που μέχρι χθες φιλοξενούνταν με τιμές στην Αθήνα από το υπουργείο Οικονομικών και την Τράπεζα της Ελλάδος και είχαν πλήρη πρόσβαση σε όλα τα στοιχεία για την ελληνική οικονομία. Πρόκειται για μια στάση προδήλως υποκριτική, που αφαιρεί κάθε νομιμοποίηση από τη χθεσινή ανακοίνωση του υπουργείου Οικονομικών, η οποία θύμισε σε πολλούς την ανάλογης σοβαρότητας επίθεση στην τρόικα για τις ιδιωτικοποιήσεις των 50 δις. ευρώ, που το ίδιο το υπουργείο Οικονομικών είχε προσυπογράψει νωρίτερα. Τέτοιες ασκήσεις επικοινωνιακής πολιτικής ίσως δίνουν πρόσκαιρα κάποιους πόντους στην κυβέρνηση στο εσωτερικό πολιτικό παιχνίδι εντυπώσεων, αλλά δεν προσθέτουν το παραμικρό στη διεθνή της αξιοπιστία.

Όσο για τις προτροπές για ποινικές διαδικασίες κατά της Moody’s, είναι προφανές ότι πρόκειται για φαιδρότητες: πώς θα αντιμετώπιζε, άραγε, ένας εισαγγελέας μια μηνυτήρια αναφορά της κυβέρνησης κατά του οίκου που η ίδια αναγνωρίζει ως έγκυρο φορέα αξιολόγησης της πιστοληπτικής της ικανότητας, έχοντας υπογράψει σχετικές δεσμευτικές συμφωνίες μαζί του; Μάλλον με πολλά χαμόγελα αμηχανίας.