Αυτό που άρχισε σαν μια περιθωριακή μορφή διαμαρτυρίας πολιτών στα εν πολλοίς αυθαίρετα «χαράτσια» των διοδίων, φαίνεται ότι αρχίζει να εκλαμβάνεται πλέον και από τα «κέντρα αποφάσεων» των ιδιωτών πιστωτών της χώρας σαν μια αρκετά υπολογίσιμη απειλή στα συμφέροντά τους: αλλιώς δεν μπορεί να ερμηνευθεί η εκτενής ανταπόκριση που φιλοξενούν οι “Financial Times” από την Αθήνα, στην οποία παρουσιάζεται με αρκετές λεπτομέρειες αυτό το φαινόμενο κοινωνικής ανυπακοής και οι πιθανές προεκτάσεις του.
Οι τραπεζίτες του Σίτι έχουν, άλλωστε, αρκετούς λόγους να φοβούνται την ανυπακοή των πολιτών στα κελεύσματα της κυβέρνησης και των πιστωτών: η «κόπωση» της κυβέρνησης στις μεταρρυθμίσεις του μνημονίου, η εμφανής αδυναμία της ακολουθούμενης πολιτικής να παραγάγει τα αναμενόμενα αποτελέσματα και η ολοένα αυξανόμενη ένταση των κοινωνικών αντιδράσεων αποτελούν επικίνδυνους δείκτες πιθανής αποτυχίας του προγράμματος διάσωσης της χώρας από τη χρεοκοπία.
Η ίδια η συνταγή «διάσωσης», άλλωστε, είναι ευρέως αμφισβητούμενη από σοβαρούς οικονομολόγους. Η προσθήκη περισσότερου χρέους σε ένα ήδη υψηλό χρέος και η επιβολής μιας δημοσιονομικής θεραπείας-σοκ, που είναι αβέβαιο αν θα επιτρέψει στο ορατό μέλλον στην οικονομία να επανέλθει στην ανάπτυξη, βρίσκονται πίσω από τις περισσότερες «μαύρες» προβλέψεις για την τύχη της Ελλάδας.
Την ίδια στιγμή, όμως, οι τραπεζίτες του Λονδίνου έχουν ένα ακόμη λόγο να πάρουν αρκετά σοβαρά τη δυναμική των κινημάτων κοινωνικής ανυπακοής στην Ελλάδα. Όσοι θυμούνται την πρόσφατη ιστορία της ίδιας της Μ. Βρετανίας, θυμούνται καλά και ότι ένας από τους σημαντικότερους λόγους που οδήγησαν στην πτώση της Μάργκαρετ Θάτσερ, αυτής της «ηρωίδας του νεοφιλελευθερισμού», ήταν η μεγάλη απήχηση του κινήματος ανυπακοής, που εκδηλώθηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’80 στη χώρα, όταν η Θάτσερ επιχείρησε να επιβάλει τον περιβόητο «κεφαλικό φόρο» (poll tax) σε όλα τα νοικοκυριά.
Η αυθαιρεσία εκείνου του «χαρατσιού» προκάλεσε έντονες αντιδράσεις και, παρότι η κυβέρνηση χρησιμοποίησε σκληρά μέτρα εναντίον όσων αρνήθηκαν να πληρώσουν, τελικά βγήκε πολιτικά ηττημένη: τρεις στους δέκα Βρετανούς φορολογουμένους υπολογίζεται ότι αρνήθηκαν να πληρώσουν τον φόρο και η Θάτσερ δεν άργησε να αφήσει τη θέση της στον Τζον Μέιτζορ, εν μέρει εξαιτίας των κραδασμών που προκάλεσε στην κοινωνία ο «κεφαλικός φόρος».
Με τα τελευταία στοιχεία για την ανεργία και τον πληθωρισμό, ο δείκτης δυστυχίας, που υπολογίζεται ως άθροισμα των δύο δεικτών, έχει φθάσει πολύ κοντά στο 20%, επίπεδο που θεωρείται άκρως επικίνδυνο για την εκδήλωση ακραίων κοινωνικών και πολιτικών φαινομένων. Όταν η οικονομική ασφυξία συνδυάζεται με ένα πρόγραμμα οικονομικής πολιτικής, που απορρίπτεται από τη μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών, είναι μοιραίο κινήματα κοινωνικής ανυπακοής να κερδίζουν διαρκώς έδαφος και ίσως αναπόφευκτη η εκδήλωση στο κοντινό μέλλον ακόμη ισχυρότερων αντιδράσεων από την ελληνική κοινωνία.
Δεν είναι, λοιπόν, τυχαίο, ότι το “Den plirono” κάνει πλέον την εμφάνισή του στις στήλες της πιο ιστορικής εφημερίδας του Σίτι. Ο υπολογισμός της αντοχής μιας κοινωνίας στα μέτρα που επιβάλλονται για την εξυπηρέτηση χρεών σε ξένους πιστωτές αρχίζει πλέον να αποκτά όλο και πιο βαρύνουσα σημασία για τους πιστωτές της χώρας και να επηρεάζει σε πολύ σημαντικό βαθμό τις προβλέψεις τους για την τύχη του πρωτοφανούς προγράμματος διάσωσης μιας οικονομίας της ευρωζώνης από το ΔΝΤ.
-
- Το Γνωρίζατε;
-
- Στη Βρετανία, το 24% των παιδιών κάτω των 4 ετών έχει τηλεόραση στο δωμάτιο του!