Χρέος και εθνική κυριαρχία

Σε μια αρκετά καλοστημένη ανάλυση των προοπτικών αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους (στο International Financing Review του Reuters) ένας ειδικός θέματα αναδιάρθρωσης κρατικού χρέους έκανε μια ιδιαίτερα εύστοχη παρατήρηση: όσο περνά ο χρόνος χωρίς αναδιάρθρωση του χρέους, τόσο μεγαλύτερη γίνεται και η εκχώρηση εθνικής κυριαρχίας από την Ελλάδα στους επίσημους πιστωτές της (ΔΝΤ και κράτη της ευρωζώνης).

«Το χρέος της Ελλάδας δεν είναι βιώσιμο. Αυτό θα δημιουργήσει πρόβλημα σε δυο χρόνια. Μέχρι τότε, ποσοστό του χρέους που μπορεί να φθάνει και τα 2/3 θα έχει μετακινηθεί από τους ιδιώτες κατόχους ομολόγους στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΔΝΤ», σχολιάζει ο ειδικός που μίλησε στο Reuters. «Μετά, αν προσπαθήσει η Ελλάδα να αναδιαρθρώσει το χρέος που θα ανήκει σε αυτούς τους προνομιούχους πιστωτές, θα βρεθεί αντιμέτωπη με πολύ δύσκολες επιλογές. Θα ήταν καλύτερο να γίνει κάτι τώρα (σ.σ.: προς την κατεύθυνση της αναδιάρθρωσης χρέους), παρά να εκχωρηθεί ο ουσιαστικός έλεγχος της διαδικασίας σε αυτούς τους επίσημους πιστωτές», προσθέτει.

Αυτή είναι μια παράμετρος της υπόθεσης που δεν έχει εξηγηθεί επαρκώς από την κυβέρνηση, η οποία συνεχίζει να υποστηρίζει με πείσμα, ότι μια αναδιάρθρωση του χρέους σήμερα ισοδυναμεί με καταστροφή. Μέχρι το 2013, ποσοστό 50-75% του ελληνικού χρέους θα βρίσκεται στα χαρτοφυλάκια κρατών και διεθνών οργανισμών, όπως η ΕΚΤ και το ΔΝΤ.

Σήμερα, σχεδόν το 90% του χρέους βρίσκεται σε χέρια ιδιωτών και στο μεγαλύτερο μέρος του είναι τίτλοι που έχουν εκδοθεί με βάση το ελληνικό δίκαιο. Όσο περνά, δηλαδή, ο καιρός χωρίς αναδιάρθρωση, τόσο δυσκολότερη υπόθεση θα γίνεται η ελάφρυνση της χώρας από το χρέος και τόσο μεγαλύτερη θα γίνεται η διαπραγματευτική ισχύς κρατών και οργανισμών, ώστε τελικά θα τείνει να εξαφανίσει και τα τελευταία ψήγματα αυτονομίας της ελληνικής κυβέρνησης στη διαχείριση του χρέους της.

Το 2010 η κυβέρνηση δεν αποφάσισε να προχωρήσει σε μια στάση πληρωμών και σε επαναδιαπραγμάτευση του χρέους. Η απόφαση αυτή από πολλούς θεωρείται σωστή και επιβεβλημένη, από άλλους ως ιστορικό λάθος. Σε κάθε περίπτωση ανήκει στο παρελθόν και θα κριθεί από τον ιστορικό του μέλλοντος.

Σήμερα, όμως, όσο προχωρά η εφαρμογή της προφανώς αδιέξοδης πολιτικής του μνημονίου, η κυβέρνηση οφείλει να εξηγήσει καλύτερα στους πολίτες τι σημαίνει η απεγνωσμένη προσπάθεια αποτροπής ή αναβολής της αναδιάρθρωσης του χρέους, που από τους περισσότερους παρατηρητές θεωρείται επιβεβλημένη. Πρέπει να ξέρουν οι πολίτες, ότι αν η αναδιάρθρωση του χρέους γίνει το 2013, με τους όρους που έχει αποφασίσει η Ευρωπαϊκή Ένωση, υπό την πίεση της Γερμανίας, η Αθήνα θα έχει να διαπραγματευθεί με κράτη και διεθνείς οργανισμούς και θα διαπραγματευθεί από θέση απόλυτης αδυναμίας.

Είναι γνωστό ότι το χρέος περιορίζει την ελευθερία και, όταν πρόκειται για δημόσιο χρέος, την εθνική κυριαρχία. Όμως, αυτό δεν σημαίνει ότι οι πολίτες αυτής της χώρας πρέπει να μένουν στο σκοτάδι για το τι πραγματικά σημαίνει ελεγχόμενη χρεοκοπία με όρους Γερμανίας το 2013 και τι πραγματικά κρύβουν οι αποφάσεις της 25ης Μαρτίου, που φέρουν την υπογραφή και του Έλληνα πρωθυπουργού. Πέρα από γενικούς αφορισμούς του τύπου «αναδιάρθρωση = καταστροφή», καλό θα είναι να εξηγηθεί τι μας περιμένει το 2013, αν η πολιτική του μνημονίου δεν αποδειχθεί επαρκής για να επαναφέρει τη χώρα στις αγορές, όπως είναι και το πιθανότερο.