Πολιτική με το πιστόλι στον κρόταφο

Από το Νοέμβριο του 2010 οι Γερμανοί έχουν θέσει θέμα αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους προετοιμάζοντας το σχετικό μόνιμο μηχανισμό στήριξης τον οποίο είχε ανακοινώσει η Μέρκελ προκαλώντας πανικό στις αγορές ομολόγων.
Έκτοτε το θέμα πέφτει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων μέσω σποραδικών δηλώσεων Γερμανών αξιωματούχων οι οποίες κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση και μεταφράζονται με παρόμοιο τρόπο: 'μην περιμένετε άλλα χρήματα από τη Γερμανία - αν βάλουμε έστω και ένα ευρώ παραπάνω είτε θα πουλήσετε τα πάντα είτε θα προχωρήσετε σε αναδιάρθρωση'.
Μέσα στα πλαίσια αυτής της λογικής ήταν οι δηλώσεις του υπουργού Οικονομικών της Γερμανίας Σόιμπλε ο οποίος επέστρεψε την επόμενη ημέρα για να δηλώσει πως δεν είπε όσα είχε πει μόνο για να ακολουθήσει αμέσως ο αναπληρωτής υπουργός εξωτερικών Χόγιερ και να επαναλάβει τη θέση της Γερμανίας: 'ένα κούρεμα ή μία αναδιάρθρωση δε θα ήταν καταστροφή. Αν οι δανειστές της Ελλάδας συμφωνήσουν πως οι συζητήσεις για μία πιθανή αναδιάρθρωση χρέους θα ήταν βοηθητικές τότε εμείς σαφώς και θα υποστηρίξουμε αυτήν την προσπάθεια. Η Ελλάδα έχει κάνει μία φοβερή προσπάθεια αλλά το αν όλα αυτά θα είναι αρκετά είναι ένα άλλο ζήτημα - ανησυχούμε για τη δημοσιονομική κατάσταση στην Ελλάδα'.
Πόσο πιο καθαρά θα πρέπει να πει την άποψη της η γερμανική πλευρά;
Το ερώτημα είναι αν η ελληνική κυβέρνηση άκουσε και η απάντηση είναι 'ΝΑΙ'. Γι' αυτό το λόγο τρέχει με την ταχύτητα του φωτός να 'αξιοποιήσει' περιουσία 50 δις (για αρχή) και να λάβει νέα μέτρα άμεσα. Η αντίστροφη μέτρηση έχει αρχίσει από το Νοέμβριο και τόσο ο Πρωθυπουργός όσο και ο υπουργός Οικονομίας το γνωρίζουν καλά. Στο μεσοδιάστημα προσπαθούν να επικοινωνήσουν το μήνυμα και στους υπόλοιπους Έλληνες και να εξασφαλίσουν την αποδοχή των 'μέτρων' από τους πολίτες.
Το αν αυτό θα συνεχίσει να συμβαίνει χάρη στην ακαταμάχητη γοητεία του κ. Παπανδρέου ή αν θα χρειαστεί ένα σχέδιο τύπου Πορτογαλίας, με μία 'ηρωική' παραίτηση του πρωθυπουργού υπό τις οδηγίες του ΔΝΤ και στη συνέχεια της εκβίασης αποδοχής των μέτρων από την αντιπολίτευση και τους πολίτες ώστε να σωθεί η χώρα από το 'χείλος του γκρεμού', είναι ένα άλλο θέμα.
Μία αναδιάρθρωση χρέους θα πληγώσει ελληνικές και ξένες τράπεζες και ταμεία. Μία ελληνική πτώχευση, όμως, θα τις πληγώσει πολύ περισσότερο. Δεν υπάρχουν απόλυτες λύσεις σε αυτό το παιχνίδι. Η γερμανική λογική μετουσιώνει αυτήν την άποψη: θα πονέσουν και θα πληρώσουν όλοι οι εμπλεκόμενοι στην υπόθεση 'ελληνική κρίσηʼ.
Ο Γερμανικό ʽαλτρουισμόςʼ κοστίζει πιο ακριβά απʼ το χρυσάφι και παλαιότερες ευρωπαϊκές κρίσεις το έχουν αποδείξει αυτό πέρα από κάθε αμφιβολία. Μην περιμένετε να αλλάξει η Γερμανία - θα γίνει ακριβώς αυτό που επιθυμεί: είτε θα πουληθούν τα πάντα και θα ληφθούν όλα τα μέτρα που έχουν ζητηθεί και η Ελλάδα θα αναλάβει πλήρως το βάρος της αποπληρωμής του χρέους της ακόμη και αν αυτό την γονατίσει για δεκαετίες είτε θα μοιραστούν τη ζημία και οι δανειστές οι οποίοι, βέβαια, θα μας κάνουν να πληρώσουμε ακριβά για μία τέτοια επιλογή μας.
Ό,τι και να συμβεί η κυβέρνηση έκανε από την πρώτη στιγμή και συνεχίζει να κάνει πολιτική με το πιστόλι στο κρόταφο. Έτσι, δε λαμβάνει η ίδια αποφάσεις αλλά αναλαμβάνει να υλοποιήσει αυτές που η Τρόικα επιβάλλει. Το βασικό πρόγραμμα της κυβέρνησης ονομάζεται Μνημόνιο και το κατάρτισε η Τρόικα. Τα επικαιροποιημένα Μνημόνια αποτελούν τροποποιήσεις του βασικού προγράμματος και προετοιμάστηκαν και πάλι από την Τρόικα. Το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα που θα 'αναδιαρθρώσει' την Ελλάδα το οποίο συμπεριλαμβάνει την 'αξιοποίηση' δημόσιας περιουσίας ύψους 50 δις (για αρχή) προετοιμάστηκε από την Τρόικα και ανακοινώθηκε, αρχικά, από αυτήν προκαλώντας μεγάλες αντιδράσεις, κυβερνητικές δηλώσεις κλπ. Όταν οι πολίτες ζητούν κάτι και η κυβέρνηση δε μπορεί να το πράξει το χρεώνει στην Τρόικα. Όταν λαμβάνει νέα σκληρά μέτρα και προκαλούνται αντιδράσεις υπενθυμίζει πως αποτελούν επιταγές της Τρόικας.
Μία παροιμία λέει πως αν κάτι περπατά σαν ελέφαντας, τρώει σαν ελέφαντας, μυρίζει σαν ελέφαντας και μοιάζει με ελέφαντα, τότε μάλλον είναι και ελέφαντας. Δε χρειάζεται πολύ σκέψη.
Έτσι, το ερώτημα δεν είναι αν γνωρίζει η κυβέρνηση που πάει η χώρα αλλά αν το γνωρίζει η Τρόικα. Και η απάντηση, μάλλον, είναι όχι και μάλιστα δεν ενδιαφέρεται και ιδιαίτερα γι' αυτό. Οι τρεις πλευρές της Τρόικας δεν έχουν καταφέρει να συμφωνήσουν ούτε στο ρόλο των μηχανισμών διάσωσης, ούτε στο αν η Ελλάδα πρέπει να αναδιαρθρώσει το χρέος της ή όχι, ούτε στα μέτρα που πρέπει να λάβει προκειμένου να αποφύγει την πτώχευση κλπ. Αυτό που βλέπουμε ως πρόγραμμα το οποίο καλείται να υλοποιήσει η ελληνική κυβέρνηση είναι το αποτέλεσμα διαπραγματεύσεων μεταξύ των τριών πλευρών της Τρόικας οι οποίες γίνονται αφού, πρωταρχικώς, η κάθε πλευρά λάβει υπόψη το δικό της συμφέρον.
Έτσι, η Γερμανία προωθεί τα μέτρα που εξυπηρετούν την ίδια με τη Μέρκελ να αποφασίζει τί θα προτείνει στην Ελλάδα ανάλογα με τις εκάστοτε δημοσκοπήσεις στη χώρα της, η ΕΚΤ φροντίζει τα του οίκου της γι' αυτό και έχει σταματήσει εδώ και καιρό να αγοράζει ελληνικά ομόλογα αφού πρώτα βοήθησε τις γαλλικές τράπεζες να ξεφορτωθούν όσα περισσότερα μπορούσαν μέσα από το πρόγραμμα της για την αγορά καλυμμένων ομολόγων και το ΔΝΤ παίζει το δικό του ρόλο εξυπηρετώντας ένα κοκτέιλ αμερικανικών - αγγλοσαξονικών και της ελίτ του τραπεζικού λόμπι συμφερόντων σε ένα παιχνίδι που είναι ασύλληπτα μεγαλύτερο από αυτό που έχει ονομαστεί 'ελληνική κρίση'.
Πώς θα είναι, λοιπόν, η Ελλάδα σε πέντε χρόνια από σήμερα με βάση το σχέδιο της Τρόικας; Αν ρωτήσετε την κυβέρνηση των ΗΠΑ, της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Ελβετίας, της Βρετανίας κλπ θα μπορέσει να σας πει πώς, περίπου, θα είναι η χώρα τους μετά από πέντε ή δέκα χρόνια. Ίσως υπάρξουν αποκλίσεις από τη βασική πρόβλεψη αλλά η απάντηση θα είναι σε μεγάλο βαθμό σωστή. Αν ρωτήσετε την Τρόικα ή την ελληνική κυβέρνηση πώς θα είναι η Ελλάδα σε πέντε χρόνια από σήμερα το πιθανότερο είναι η απάντηση να συμπεριλαμβάνει τόσα πολλά ʽανʼ που να κάνει τους χρησμούς της Πυθίας να μοιάζουν σαφείς.
Η Τρόικα και η κυβέρνηση δε γνωρίζουν την απάντηση ούτε καν στα πιο καίρια και άμεσα ερωτήματα όπως το πού θα βρεθούν περισσότερα από 25 δις ευρώ για να καλυφθούν οι ανάγκες του 2012, πόσο μάλλον σε ερωτήματα όπως το πώς θα είναι η Ελλάδα με 20% ανεργία και 1 εκ ανέργους.
Στις αναπτυγμένες χώρες του κόσμου η ανάπτυξη είναι και ήταν πάντα άμεσα συνυφασμένη με την εκπαίδευση, την έρευνα, την τεχνολογία και την εξειδίκευση. Πώς μπορούν η Τρόικα και η κυβέρνηση να μιλούν για ανάπτυξη όταν πετσοκόβουν τα κονδύλια για όλους τους παραπάνω τομείς; Από πότε η ανάπτυξη μεταφράζεται σε εισροή ξένων κεφαλαίων τα οποία θα χρησιμοποιηθούν για να γίνουν έργα όπου όπου οι Έλληνες θα κάνουν αίτηση με την ελπίδα να εργαστούν ως χαμηλόμισθοι υπάλληλοι; Αυτό είναι το αναπτυξιακό μέλλον που οραματιζόμαστε για τη χώρα μας;
Αν ο κατώτατος μισθός φτάσει στα 350 ευρώ, η νομοθεσία αλλάξει και ξένα εργοστάσια ανοίξουν στη χώρα προσλαμβάνοντας χιλιάδες Έλληνες αυτό θα θεωρηθεί ανάπτυξη; Μα η Βουλγαρία το πράττει ήδη εδώ και χρόνια και συγκαταλέγεται μεταξύ των 20 πιθανότερων προς πτώχευση χωρών και των 15 πιθανότερων χωρών για κοινωνική κρίση. Πώς ταυτίστηκε η έννοια της ανάπτυξης με τη μετατροπή μίας χώρας από αναπτυγμένης σε αναδυόμενης οικονομίας;
Πώς θα κρατήσει η Ελλάδα τα καλύτερα μυαλά και πώς θα προσελκύσει άλλα από το εξωτερικό αν οι θέσεις εργασίας που θα μπορεί να τους προτείνει θα είναι αυτές χαμηλόμισθων υπαλλήλων σε πολυκαταστήματα τύπου Wall Mart;
Και τί θα συμβεί όταν το 1 εκ Ελλήνων ανέργων αρχίσει να ανταγωνίζεται το 1 εκ μεταναστών στην Ελλάδα για μία θέση εργασίας και όταν η οικονομική απόσταση μεταξύ των κοινωνικών ομάδων γίνει τόσο μεγάλη που αρχίσουμε να μιλούμε για 'τάξεις' φτωχών και πλουσίων;
Η αλήθεια είναι πως δε γνωρίζει κανείς. Η κυβέρνηση μπορεί να ελπίζει για το καλύτερο αλλά σίγουρα δεν έχει προετοιμάσει τη χώρα για το χειρότερο.
Μπορεί ένα πιστόλι στον κρόταφο να σε κάνει να βλέπεις τα πράγματα από μία άλλη οπτική γωνία και να σε αναγκάζει να κάνεις πράγματα που δε φαντάστηκες ποτέ ότι είχες τη δύναμη να κάνεις αλλά το μέλλον σου θα εξαρτάται από τί θα σου ζητήσει αυτός που κρατά το πιστόλι. Και στην περίπτωση της Ελλάδα το πιστόλι το κρατούν τρία διαφορετικά χέρια που παλεύουν μεταξύ τους απειλώντας να προκαλέσουν ακούσια εκπυρσοκρότηση.
Όσο και αν η κυβέρνηση διατυμπανίζει πως μέσα σε μερικούς μήνες έκανε αλλαγές που δεν είχαν συντελεστεί ούτε σε διάστημα δεκαετιών δεν πρόκειται να αλλάξει το γεγονός πως ό,τι κάνει το κάνει με ένα πιστόλι στο κεφάλι. Η κυβέρνηση έχει συνηθίσει τόσο σε αυτήν την κατάσταση που ούτε καν η ίδια αλλά ούτε και κανείς άλλος δε γνωρίζει πως θα λειτουργήσει αν το πιστόλι αυτό σταματήσει να τη σημαδεύει.
Πόσο γρήγορα, άραγε, θα επέστρεφαν οι παλιές 'καλές' ημέρες του πολιτικού ρουσφετιού, των παροχών και των υποσχέσεων; Ίσως το καλύτερο επιχείρημα για να διεκδικήσει η κυβέρνηση την εξουσία μετά από αρκετά χρόνια θα ήταν να ζητήσει να δείξει στον ελληνικό λαό πώς είναι να κυβερνά η ίδια και όχι η Τρόικα, γιατί αυτό σίγουρα θα υπάρχουν πολλοί που θα ήθελαν να το δουν.
Μέχρι τότε, όμως, η Ελλάδα εξακολουθεί να βαδίζει στο άγνωστο, με περισσότερη ελπίδα απʼ όσο ορθολογισμό. Και ενώ φαίνεται ότι η χώρα ʽνοικοκυρεύεταιʼ στην πραγματικότητα γίνονται άτσαλα και κακότεχνα μπαλώματα που απειλούν να οδηγήσουν στη δημιουργία ενός ʽκαρκινικούʼ ελληνικού οικονομικοκοινωνικού μορφώματος πολύ διαφορετικού από αυτό που η Γερμανία περιγράφει στο Σύμφωνο για το Ευρώ και από αυτό που η κυβέρνηση υπόσχεται (;) για το μέλλον