Πώς θα καίμε θερμίδες αντί να τις αποθηκεύουμε

Αλλάζοντας την έκφραση ενός γονιδίου που επηρεάζει τη ρύθμιση του σωματικού βάρους και μετατρέπει το «κακό» λευκό λίπος σε … «καλό» σκούρο, αμερικανοί ερευνητές πιστεύουν ότι μπορεί ενδεχομένως να ανακάλυψαν τον τρόπο να βοηθήσουν τον οργανισμό να καίει θερμίδες αντί να τις αποθηκεύει, ανοίγοντας το δρόμο για καλύτερη αγωγή έναντι της παχυσαρκίας.
Ο επικεφαλής της έρευνας, Dr Sheng Bi, του Johns Hopkins University School of Medicine, στη Βαλτιμόρη, ερευνούσε για τη ρύθμιση της όρεξης σε ποντίκια όταν έκανε την ανακάλυψη.
Δήλωσε ότι αν μπορούσαμε να οδηγήσουμε το ανθρώπινο σώμα να μετατρέπει το «κακό» λίπος σε καλό που καίει θερμίδες αντί να τις αποθηκεύει, θα μπορούσαμε να προσθέσουμε ένα σημαντικό νέο όπλο στην αντιμετώπιση της επιδημίας παχυσαρκίας.
Όταν γεννιόμαστε έχουμε πολλά κύτταρα σκούρου λίπους που θεωρείται «καλό» επειδή μας βοηθά να καίμε ενέργεια, καθώς κάθε σκούρο κύτταρο λίπους περιλαμβάνει πολλά μικρά μέρη το καθένα με τη δική του δυναμική παραγωγής θερμότητας. Η συγκεκριμένη ιδιότητα βοηθά τα παιδιά να διατηρούνται ζεστά.
Καθώς μεγαλώνουμε χάνουμε το σκούρο λίπος που καίει θερμίδες και συσσωρεύουμε περισσότερο και λευκό λίπος, κυρίως γύρω από τη μέση και τους γοφούς. Σε αντίθεση με το σκούρο λίπος, το λευκό αποθηκεύει θερμίδες.
Ο Bi ερευνούσε τις ιδιότητες του λευκού και σκούρου λίπους σε σχέση με την πρωτεΐνη NPY, που διεγείρει την όρεξη και που είναι ήδη γνωστό ότι εμπλέκεται στον έλεγχο της εξισορρόπησης ενέργειας, αλλά πριν από τη συγκεκριμένη έρευνα λίγα ήταν γνωστά σχετικά με τις υπόλοιπες φυσιολογικές επιδράσεις της.
Η NPY δρα στον υποθάλαμο, περιοχή του εγκεφάλου που βοηθά στη ρύθμιση της δίψας, της πείνας, της θερμοκρασίας του σώματος, της ισορροπίας νερού και της αρτηριακής πίεσης.
Ο Bi διερεύνησε το ρόλο της NPY σε έναν από τους πυρήνες του υποθάλαμου, και ανακάλυψε ότι η εξουδετέρωση της έκφρασης του NPY αλλάζει τη ρύθμιση του σωματικού βάρους, ενθαρρύνει την παραγωγή των κυττάρων σκούρου λίπους σε αποθήκες λευκού λίπους, αυξάνει το ξόδεμα ενέργειας και τη δημιουργία ζέστης και βελτιώνει τη σταθερότητα της γλυκόζης και αυξάνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη. Χρησιμοποίησε δυο ομάδες ποντικών. Αντιμετώπισε μια ομάδα με ιό για να εξουδετερώσει την έκφραση της NPY και άφησε την άλλη ομάδα χωρίς αντιμετώπιση για να χρησιμεύσει ως ομάδα ελέγχου.
Μετά από 5 εβδομάδες στην ίδια τακτική δίαιτα, η ομάδα που αντιμετωπίστηκε ζύγιζε λιγότερο σε σχέση με την ομάδα ελέγχου, υποδεικνύοντας ότι η καταστολή της NPY οδηγεί σε μειωμένη κατανάλωση φαγητού.
Στη συνέχεια οι ερευνητές χώρισαν καθεμία από τις 2 ομάδες σε 2 και προέκυψαν 4 ομάδες. Δυο αντιμετωπίστηκαν και 2 όχι. Χορήγησαν συνήθη διατροφή σε μια από τις ομάδες που αντιμετωπίστηκαν και σε μια από τις ομάδες ελέγχου, ενώ στην άλλη ομάδα που αντιμετωπίστηκε και στην άλλη που δεν αντιμετωπίστηκε έδωσαν διατροφή υψηλή σε λιπαρά.
Μετά από 11 εβδομάδες τα ποντίκια ζυγίστηκαν και πάλι και οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι από τις 2 ομάδες με τη φυσιολογική διατροφή η ομάδα που αντιμετωπίστηκε ζύγιζε λιγότερο σε σχέση με την ομάδα ελέγχου.
Ενώ οι 2 ομάδες που ακολούθησαν διατροφή υψηλή σε λιπαρά κέρδισε βάρος, τα ποντίκια με εξουδετερωμένο NPY κέρδισαν λιγότερο βάρος σε σχέση με τα ποντίκια της ομάδας ελέγχου, που κατέληξαν παχύσαρκα.
Τα ευρήματα δεν προκάλεσαν έκπληξη, καθώς οι ερευνητές ήδη πίστευαν ότι η εξουδετέρωσή της θα κατέστελλε την όρεξη για φαγητό και θα οδηγούσε σε λιγότερη αύξηση βάρους, ανεξάρτητα από δίαιτα.
Τους έκανε εντύπωση αυτό που ανακάλυψαν όταν εξέτασαν τις αποθήκες λίπους στη βουβωνική περιοχή των ποντικών που αντιμετωπίστηκαν. Η βουβωνική περιοχή σε ενήλικα ποντίκια φυσιολογικά περιέχει αποθέματα λευκού λίπους. Ωστόσο τα ποντίκια στην ομάδα με την εξουδετερωμένη NPY είχαν επίσης ορισμένα αποθέματα σκούρου λίπους εκεί που φυσιολογικά θα υπήρχε μόνο λευκό λίπος.
Επιβεβαίωσαν την παρουσία σκούρου λίπους μετρώντας τα επίπεδα πρωτεΐνης που ονομάζεται UCP-1 την οποία καίει το σκούρο λίπος για να παράγει θερμότητα.
Σημειώνουν ότι η εξουδετέρωση της NPY στον υποθάλαμο οδήγησε στην ανάπτυξη κυττάρων σκούρου λίπους στη βουβωνική χώρα, μέσω του συμπαθητικού νευρικού συστήματος. Αυτό οδήγησε σε αυξημένη έκφραση του UCP-1 στο λευκό και σκούρο λίπος.
Σε ευθυγράμμιση με την αυξημένη έκφραση του UCP-1 στο σκούρο λίπος, οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι η εξουδετέρωση της NPY οδηγεί επίσης σε αυξημένη χρήση ενέργειας, μεγαλύτερη σωματική δραστηριότητα, ενισχυμένη ικανότητα δημιουργίας ζέστης βελτιωμένη ισορροπία σακχάρου και ενισχυμένη ευαισθησία στην ινσουλίνη.
Οι ερευνητές καταλήγουν ότι τα αποτελέσματα δείχνουν σημαντικό ρόλο της NPY στη ρύθμιση του βάρους, καθώς επηρεάζει τη λήψη τροφής, τη θερμογένεση, την απώλεια ενέργειας και τη σωματική άσκηση.
Σχετικά με τους πιθανούς βιολογικούς μηχανισμούς που οδηγούν στο συγκεκριμένο αποτέλεσμα, ο ερευνητής εικάζει ότι η εξουδετέρωση της NPY ενεργοποιεί βλαστικά σκούρα λιπώδη κύτταρα που υπάρχουν στο λευκό λιπώδη ιστό. Ενώ τα σκούρα λιπώδη κύτταρα εξαφανίζονται σταδιακά καθώς μεγαλώνουμε, τα βλαστικά κύτταρα που τα παράγουν δεν εξαφανίζονται και μπορεί απλώς να γίνονται αδρανή με το πέρασμα του χρόνου, εξήγησε.
Αυτό σημαίνει ότι η αγωγή για παχυσαρκία θα μπορούσε να είναι τόσο απλή όσο το να εγχύσει κάποιος σκούρα βλαστικά κύτταρα λίπους υποδόρια, για να καεί το λευκό λίπος και να προκληθεί απώλεια βάρους.

Τα ευρήματα δημοσιεύονται στο περιοδικό «Cell Metabolism».