Σε θρίλερ απειλεί να μετατρέψει η Standard & Poor’s την ήδη περιπετειώδη αύξηση κεφαλαίου της ATEbank, με τη χθεσινή υποβάθμιση της Ελλάδας στον παγκόσμιο πάτο των πιστοληπτικών αξιολογήσεων (κατηγορία CCC). Η ATEbank έχει μπροστά της μια... ρώσικη ρουλέτα που θα διαρκέσει μέχρι τις 7 Ιουλίου, κινδυνεύοντας ανά πάσα στιγμή να μείνει χωρίς εγγυητές κάλυψης της αύξησης κεφαλαίου! Η ATEbank πέρασε δια πυρός και σιδήρου από το περασμένο καλοκαίρι, όταν έγινε μια από τις ελάχιστες ευρωπαϊκές τράπεζες που πέρασαν κάτω από τον πήχη των ευρωπαϊκών τεστ αντοχής, παρότι αυτά ήταν σχεδιασμένα με τη μέγιστη δυνατή «επιείκεια» και ελάχιστες ήταν οι τράπεζες που δεν κατόρθωσαν να καλύψουν τα ελάχιστα όρια στο κακό σενάριο των ελέγχων.
Ύστερα από μια πολύμηνη προετοιμασία και εξαντλητική διαπραγμάτευση με τις Βρυξέλλες, που έπρεπε να εγκρίνουν το σχέδιο αναδιάρθρωσης της προβληματικής κρατικής τράπεζας, πριν δώσουν την έγκριση για νέα κεφαλαιακή ενίσχυση από το Δημόσιο, η ATEbank κατάφερε να χτίσει το οικοδόμημα της αύξησης του μετοχικού της κεφαλαίου και πριν από λίγες ημέρες, στις 10 του μήνα, έγινε η αποκοπή του δικαιώματος συμμετοχής στην αύξηση, ενώ έχει προγραμματισθεί στις 7 Ιουλίου η εισαγωγή στο ΧΑ των νέων μετοχών.
Πώς, όμως, μπαίνει στη δύσκολη εξίσωση της αύξησης ο οίκος Standard & Poor’s;
- Βασική παράμετρος της αύξησης κεφαλαίου, ώστε να είναι διασφαλισμένη εκ των προτέρων η κάλυψη της αύξησης κεφαλαίου, ήταν η παροχή εγγύησης κάλυψης από κοινοπραξία τραπεζών. Όπως σημείωνε η Κομισιόν στην ανακοίνωσή της για την έγκριση του σχεδίου αναδιάρθρωσης της ΑΤΕ, «τον Απρίλιο του 2011, η τράπεζα εξήγγειλε αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου κατά 1.259,5 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 1.144,5 εκατ. ευρώ από μέρους του Ελληνικού Δημοσίου και τουλάχιστον 115 εκατ. ευρώ από επενδυτές της αγοράς, με πλήρη εγγύηση από κοινοπραξία τραπεζών».
- Στην κοινοπραξία των εγγυητών κάλυψης αυτονόητο ήταν ότι δεν θα μετείχαν ξένες τράπεζες, καθώς η ATEbank κατατάσσεται στις τράπεζες εξαιρετικά υψηλού κινδύνου, λόγω των οικονομικών της ιδιαιτεροτήτων και της σχέσης της με το Δημόσιο. Έτσι, ρόλο εγγυητών ανέλαβαν η Εθνική, η Alpha, η Eurobank, η Πειραιώς και η Marfin Popular Bank (οι τέσσερις πρώτες με ποσοστό 21,7% επί των τυχόν αδιάθετων μετοχών, η πέμπτη με 13%).
- Όμως, ακόμη και αυτές οι ελληνικές τράπεζες δεν ανέλαβαν το ρόλο του εγγυητή κάλυψης χωρίς να έχουν θέσει πλήθος σοβαρών όρων, που κατοχυρώνουν τη θέση τους έναντι πιθανών κινδύνων. Όπως σημειώνεται στο ενημερωτικό δελτίο για την αύξηση, «οι υποχρεώσεις των Εγγυητών Κάλυψης τελούν υπό ορισμένες προϋποθέσεις, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται (...) η μη υποβάθμιση από οποιοδήποτε αναγνωρισμένο οίκο αξιολόγησης της πιστοληπτικής διαβάθμισης κινητών αξιών που έχει εκδώσει η Τράπεζα ή η μη ανακοίνωση ότι τέτοιος οίκος προχωρά σε επιτήρηση ή αναθεώρηση με πιθανές αρνητικές επιπτώσεις στην υφιστάμενη πιστοληπτική διαβάθμιση των κινητών αξιών της Τράπεζας μέχρι την έναρξη διαπραγμάτευσης των Νέων Μετοχών».
Η τελευταία υποβάθμιση της ATEbank από οίκο αξιολόγησης έγινε στις 3 Ιουνίου, δηλαδή μια εβδομάδα πριν την αποκοπή του δικαιώματος για την αύξηση, από τον οίκο Moody’s. Μετά και αυτό το «τσεκούρωμα», επικρατούσε αισιοδοξία ότι οι οίκοι αξιολόγησης θα «σιγούσαν», ενόψει της κρίσιμης Συνόδου Κορυφής στα τέλη του μήνα. Έτσι, η ATEbank θα προχωρούσε κανονικά την αύξηση κεφαλαίου και, μέχρι τις 7 Ιουλίου που εισάγονται προς διαπραγμάτευση οι νέες μετοχές, δεν θα είχε να ανησυχεί για μια νέα υποβάθμιση από τους οίκους αξιολόγησης.
Όμως, η χθεσινή εξαιρετικά δυσάρεστη έκπληξη από την S&P προϊδεάζει πλέον για τα χειρότερα. Η ίδια η S&P αναμένεται να υποβαθμίσει μέσα στα επόμενα 24ωρα τις τέσσερις μεγάλες ελληνικές τράπεζες (Εθνική, Eurobank, Alpha, Πειραιώς). Ευτυχώς για την ATEbank, ο οίκος δεν την παρακολουθεί και δεν αναμένεται να εκδώσει νέα αξιολόγηση, που θα έθετε τους εγγυητές κάλυψης εκτός αύξησης κεφαλαίου.
Όμως, είναι γνωστό ότι οι οίκοι αξιολόγησης, μετά τις δραματικές αποτυχίες τους σε προηγούμενα στάδια της παγκόσμιας κρίσης, βρίσκονται συνεχώς με το... δάκτυλο στη σκανδάλη για υποβαθμίσεις. Και, συνήθως, μια υποβάθμιση από κορυφαίο οίκο φέρνει σε πολύ σύντομο χρόνο ανάλογες αντιδράσεις και από τους άλλους δύο. Δυστυχώς για την ATEbank, μέχρι τις 7 Ιουλίου μεσολαβεί αρκετός χρόνος (τρεις εβδομάδες) και δεν μπορεί να αποκλεισθεί το ενδεχόμενο νέας υποβάθμισης της Ελλάδας από την Moody’s ή την Fitch, δηλαδή από τους δύο οίκους που παρακολουθούν και την ATE και αμέσως μετά την υποβάθμιση της Ελλάδας θα ανακοινώσουν την υποβάθμισή της.
Μια υποβάθμιση από την Moody’s ή την Fitch θα δημιουργήσει ένα πρωτόγνωρο φαινόμενο στα χρηματιστηριακά χρονικά: θα πρέπει να ενεργοποιηθεί για πρώτη φορά ένας από τους όρους απόσυρσης των πέντε τραπεζών από το ρόλο του εγγυητή κάλυψης της αύξησης κεφαλαίου. Φαίνεται, λοιπόν, ότι το θρίλερ με την αναδιάρθρωση της ΑΤΕ, που πήρε χρονικές διαστάσεις... σαπουνόπερας, έχει ακόμη αρκετό δρόμο πριν την τελευταία σκηνή του. Ελπίδα όλων είναι να αποφευχθούν τα χειρότερα...