Κοντά στο (γαλλικό) βασιλικό φαίνεται ότι ποτίστηκε και η (ελληνική) γλάστρα: το σχέδιο των Γάλλων τραπεζιτών για την αναχρηματοδότηση του ελληνικού χρέους προορίζεται να διασώσει πρώτα τις ίδιες τις γαλλικές τράπεζες από το επερχόμενο «κούρεμα» του ελληνικού χρέους, αλλά δημιουργεί προσδοκίες ότι, αν τελικά προχωρήσει, θα διασώσει και τις ελληνικές τράπεζες από την ίδια απειλητική προοπτική. Οι λεπτομέρειες του σχεδίου, που ήταν αρκετά ασαφείς στην αρχή, όταν έγινε για πρώτη φορά γνωστό από τις στήλες της κυριακάτικης “Figaro”, έχουν πλέον δοθεί στη δημοσιότητα και οι αγορές το αξιολογούν θετικά. Όχι για την Ελλάδα, βέβαια, που με αυτό το σχέδιο θα παραμείνει παγιδευμένη σε μια χιονοστιβάδα χρέους, αλλά για το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα.
Η απάντηση στο κλασικό ερώτημα «ποιος ωφελείται;» δίνεται από τη στήλη “Lex” των “Financial Times”, με την απλή επισήμανση των κινήσεων στην ευρωπαϊκή χρηματιστηριακή αγορά από την Δευτέρα, που οι επενδυτές άρχισαν να «ποντάρουν» στο γαλλικό σχέδιο: «Το σχέδιο απέχει πολύ από την επίσημη υιοθέτησή του, αλλά ήταν αρκετό για να ανεβάσει το δείκτη FTSE Eurofirst των ευρωπαϊκών τραπεζικών μετοχών, ο οποίος έχει κερδίσει σχεδόν 4% από την Δευτέρα», τονίζει η στήλη σε χθεσινό της σχόλιο.
Μέσα από την αρκετά περίπλοκη δόμηση του γαλλικού σχεδίου, που παραπέμπει στα «τοξικά» CDO’s της πρόσφατης μεγάλης κρίσης, όπως σχολίασαν αρκετοί αναλυτές, κρύβεται μια απλή αλήθεια: αναχρηματοδοτώντας... α λα γαλλικά την Ελλάδα, οι Ευρωπαίοι τραπεζίτες -και μεταξύ αυτών οι Έλληνες- προστατεύουν επαρκώς τα κεφάλαιά τους από το «κούρεμα» του ελληνικού χρέους, που όλοι στο τραπεζικό σύστημα θεωρούν αναπόφευκτο, παρά τα όσα λέγονται από τους πολιτικούς για «σωτήρια πακέτα» και μεσοπρόθεσμα προγράμματα ανόρθωσης της ελληνικής οικονομίας.
Η «μηχανική» του σχεδίου έχει ως εξής:
- Τα κράτη της ευρωζώνης και το ΔΝΤ θα καλύψουν μέχρι τα μέσα του 2014 τα χρεολύσια της Ελλάδας, δηλαδή θα πληρώνουν με νέα δάνεια τα «πακέτα» ελληνικών ομολόγων που θα λήγουν.
- Οι τράπεζες που θα μετάσχουν στο εθελοντικό σχήμα αναχρηματοδότησης της Ελλάδας θα παίρνουν, έτσι, το 100% των κεφαλαίων που έχουν επενδύσει σε ελληνικά ομόλογα στη λήξη τους.
- Ακολούθως, οι τράπεζες θα δίνουν για κάθε 100 ευρώ που θα παίρνουν από τα «πακέτα διάσωσης» τα 70 ευρώ πίσω στην Ελλάδα, ως νέο δάνειο 30ετούς διάρκειας, με επιτόκιο βάσης 5,5%. Σε αυτό θα προστίθεται ποσοστό μέχρι και 2,5%, αν η ελληνική οικονομία τον προηγούμενο χρόνο είχε ανάπτυξη. Δηλαδή, σε «κανονικές συνθήκες», όπου η ελληνική οικονομία θα βρίσκεται σε αναπτυξιακή τροχιά, οι τράπεζες θα παίρνουν ένα κουπόνι για τα νέα ομόλογα, που μπορεί να φθάσει το 8% (ελαφρώς τοκογλυφικό, αλλά αυτό είναι άλλο θέμα συζήτησης...).
- Το «μυστικό» του προγράμματος που επινόησαν οι Γάλλοι τραπεζίτες κρύβεται στο στάδιο μετά την παροχή των νέων δανείων στην Ελλάδα. Από τα 70 ευρώ που ήδη αναφέραμε, η Ελλάδα θα έχει την υποχρέωση να τοποθετεί τα 20 σε ομόλογα μηδενικού επιτοκίου (zero coupon), που θα εκδώσει ο προσωρινός Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Οικονομικής Σταθερότητας (EFSF) ή η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και θα τα κρατά ένα ειδικό ταμείο εγγύησης του ελληνικού χρέους.
- Αυτά τα ομόλογα κορυφαίας πιστοληπτικής διαβάθμισης («ΑΑΑ») θα είναι άμεσα διαθέσιμα στις τράπεζες που θα μετάσχουν στην αναχρηματοδότηση, σε περίπτωση οποιασδήποτε μορφής χρεοκοπίας της Ελλάδας και αναδιάρθρωσης του χρέους. Πρόκειται, δηλαδή, για μορφή «εγγύησης κινδύνου χρεοκοπίας», που θα προσφέρει η ίδια η Ελλάδα στους πιστωτές της, με κεφάλαια που θα πάρει από ένα πανάκριβο δάνειο 30ετών!
- Όπως επισημαίνει η JP Morgan σε χθεσινή της ανάλυση, η «μαγεία» του σχεδίου είναι ότι, αν αθροίσουμε τα 30 ευρώ που θα κρατήσουν οι τράπεζες και τα 20 ευρώ, που θα έχουν γίνει 70 μέχρι τη λήξη των ομολόγων «ασφάλισης» με τους τόκους που θα πληρώνει η Ελλάδα, οι τράπεζες καλύπτουν το σύνολο των κεφαλαίων που έχουν σήμερα επενδεδυμένα σε ελληνικά ομόλογα. Και αυτό πριν καν υπολογίσουμε στην εξίσωση τους «πλούσιους», αλλά άκρως επισφαλείς, τόκους των 30ετών ομολόγων, που θα μείνουν στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών.
Οι ελληνικές τράπεζες έχουν κάθε λόγο να σπεύσουν να ανεβούν στο... γαλλικό τρένο, αφού με το σχέδιο θα εξαλείψουν τον κίνδυνο «κουρέματος» για ένα σημαντικό τμήμα των κρατικών ομολόγων που έχουν στα χαρτοφυλάκιά τους (15 δισ. ευρώ τουλάχιστον, επί συνολικών θέσεων άνω των 50 δισ. ευρώ). Αυτή η προοπτική δικαιολογεί μια πολύ καλύτερη μεταχείριση των τραπεζικών μετοχών του ΧΑ από τους επενδυτές και αυτό φάνηκε μέχρι και λίγο πριν τη λήξη της χθεσινής συνεδρίασης, όπου εκδηλώθηκαν «βαριές» ρευστοποιήσεις, αμέσως μόλις έγινε γνωστή η θετική ψήφος των βουλευτών στο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα, που φάνηκε να σηματοδοτεί το κλείσιμο ενός γρήγορου ράλι και την αποκόμιση κερδών από τους «παίκτες».
Βέβαια, οι αγορές έχουν λόγους να ανησυχούν για πολλά ακόμη ανοικτά μέτωπα της ελληνικής οικονομίας και των τραπεζών. Γι’ αυτό και στη χθεσινή συνεδρίαση στην Wall Street το ADR της Εθνικής Τράπεζας δέχθηκε ισχυρές πιέσεις και έκλεισε με απώλειες που πλησίασαν το 3,6%, ξεπερνώντας τις απώλειες στην Αθήνα και προϊδεάζοντας για συνέχιση των πιέσεων σήμερα στην ελληνική αγορά. Παρά ταύτα, η αξία της γαλλικής πρότασης για τις ελληνικές τράπεζες δεν παύει να είναι πολύ σημαντική, καθώς μια απλή αναχρηματοδότηση της Ελλάδας, χωρίς το περίπλοκο γαλλικό σχήμα, θα μεγιστοποιούσε τους κινδύνους από το μελλοντικό «κούρεμα» του χρέους.