Δεν είναι καιροί αυτοί για σύσφιξη των τραπεζικών προτύπων, η Ευρώπη δεν αντέχει την ενίσχυση της αυστηρότητας στο τραπεζικό της σύστημα σήμερα. Αυτό μοιάζει να είναι το πνεύμα των προτάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την εφαρμογή των κανόνων της Βασιλείας ΙΙΙ στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα. «Είμαστε απολύτως πιστοί στο πνεύμα, το γράμμα και τις φιλοδοξίες της Βασιλείας ΙΙΙ», υποστήριζε ο Ευρωπαίος επίτροπος Μισέλ Μπαρνιέ τον Ιούλιο, ανακοινώνοντας τις προτάσεις για την εφαρμογή των νέων προτύπων της Βασιλείας ΙΙΙ στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα. Πώς λέμε καμία σχέση…
Μετά από πολλά μαγειρέματα, κι αφού έκανε ουσιαστικά αποδεκτό το μεγαλύτερο μέρος των ενστάσεων και των επιθυμιών αρκετών ευρωπαϊκών κρατών που – ορθώς – είχαν απορριφθεί στο επίπεδο των σκληρών διαπραγματεύσεων για τη Συμφωνία της Βασιλείας ΙΙΙ για την Τραπεζική Εποπτεία – μεταξύ αυτών της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Ισπανίας, της Δανίας και της Σουηδίας – η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέθεσε προτάσεις που… ξεδοντιάζουν τις αυστηρές προβλέψεις τις Βασιλείας ΙΙΙ, σαλπίζοντας ολική οπισθοχώρηση σε όλους τους κανόνες της: κεφαλαιακών απαιτήσεων, ρευστότητας και μόχλευσης. Ας δούμε λοιπόν αναλυτικότερα τι χατίρια έκανε στις ευρωπαϊκές τράπεζες η πρόταση της Επιτροπής:
• Την κατάργηση του κανόνα της Βασιλείας ΙΙΙ σύμφωνα με τον οποίο μόνο οι κοινές μετοχές θα μετρούν ως βασικά ίδια κεφάλαια, δηλαδή ως κεφάλαια ανώτατης ποιότητας και την επαναφορά της καταμέτρησης των υβριδικών κεφαλαίων – δηλαδή των κεφαλαίων που μετρούν και σαν χρέος και σαν ίδια κεφάλαια – μεταξύ των βασικών ιδίων κεφαλαίων. Να θυμηθούμε εδώ ότι κατά τις διαπραγματεύσεις του 2010 η χώρα που είχε διεκδικήσει τη διατήρηση της αναγνώρισης των υβριδικών κεφαλαίων ως βασικών ίδιων κεφαλαίων ήταν η Γερμανία. Τότε η Γερμανία είχε χάσει τη μάχη, όμως η πρόταση εφαρμογής της Βασιλείας ΙΙΙ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έρχεται να δικαιώσει τώρα τις γερμανικές θέσεις καταλήγοντας ότι τα υβριδικά κεφάλαια, εφόσον εκπληρώνουν ορισμένες προϋποθέσεις, θα λογίζονται κανονικά ως κεφάλαια ασφαλείας. Η οδηγία αυτή αποτελεί, συν τοις άλλοις, και μια νίκη της γερμανικής τράπεζας Helaba, με έδρα τη Φραγκφούρτη, που τα υβριδικά κεφάλαια της ξεπερνούν το 50% των βασικών της κεφαλαίων και που είχε αποσυρθεί από τα πρόσφατα ευρωπαϊκά τεστ αντοχής των τραπεζών επειδή οι όροι τους απέκλειαν την καταμέτρηση των υβριδικών κεφαλαίων.
• Η πρόταση της Επιτροπής επιτρέπει ακόμη να λογίζονται ως βασικά ίδια κεφάλαια χωρίς περιορισμούς τα κεφάλαια που υπολογίζονται ως φορολογικές απαλλαγές προβλεπόμενες για την επόμενη χρήση και που αφορούν φορολογία παθητικού από ζημιές της παρούσας χρήσης. Αυτό αντιπροσωπεύει την ικανοποίηση ενός αιτήματος της Ιταλίας και ευεργετεί ορισμένες ιταλικές τράπεζες, ενώ σύμφωνα με τη Βασιλεία ΙΙΙ επιτρεπόταν ο υπολογισμός αυτών των κεφαλαίων στα βασικά ίδια κεφάλαια ως το 10%.
• Η Επιτροπή ακυρώνει επίσης τον κανόνα της Βασιλείας ΙΙΙ που ήθελε να θέσει τέλος στον διπλό υπολογισμό των κεφαλαίων των ασφαλιστικών θυγατρικών τους που κάνουν πολλές ευρωπαϊκές τράπεζες. Οι προτεινόμενοι ευρωπαϊκοί κανονισμοί του Μπαρνιέ δεν ζητούν πλέον από τις τράπεζες αυτές να αφαιρέσουν τις επενδύσεις τους σε αυτές τις θυγατρικές από τα βασικά κεφάλαιά τους, επιτρέποντας έτσι τη διπλή καταμέτρηση των κεφαλαίων. Η ρύθμιση αυτή αναμένεται να ωφελήσει αρκετές τράπεζες, μία εκ των οποίων είναι η γαλλική Credit Agricole που η θυγατρική ασφαλιστική της αντιπροσωπεύει το10% των εσόδων της.
• Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής χαλαρώνει επίσης τους νέους κανόνες ρευστότητας της Βασιλείας ΙΙΙ που υποχρέωναν τις τράπεζες να κρατούν επαρκή ρευστότητα ή εύκολα ρευστοποιήσιμα στοιχεία ενεργητικού προκειμένου να ανταποκρίνονται στις βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις τους. Συγκεκριμένα οι τράπεζες δεν υποχρεούνται πλέον να κρατούν ρευστότητα για τις καλυμμένες ομολογίες τους που πρόκειται να λήξουν μέσα τους επόμενους 12 μήνες και επιτρέπεται ο υπολογισμός των καλυμμένων ομολογιών ως στοιχείων ρευστότητας. Οι χώρες που είχαν ζητήσει αυτή την τροποποίηση και την πήραν ήταν η Δανία, η Σουηδία και η Ισπανία επειδή οι τράπεζες τους έχουν αξιοσημείωτη έκθεση σε καλυμμένες ομολογίες, που στηρίζονται σε ρευστότητα από στεγαστικά δάνεια.
• Τέλος η πρόταση της Επιτροπής δεν δεσμεύει πλέον τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στην εφαρμογή του κανόνα μείωσης της μόχλευσης από το 2018, όπως όριζε η Βασιλεία ΙΙΙ, και αντ’ αυτού καλεί για μια 5ετή αναβολή του ζητήματος προκειμένου να επανεξεταστεί η αποτελεσματικότητα του κανόνα στη μείωση των κινδύνων.