“Στο σημερινό καπιταλισμό, ο οποίος δεν έχει πια τη δυνατότητα να δημιουργήσει πραγματική ανάπτυξη, οι ανθρώπινες σχέσεις λειτουργούν ουσιαστικά σαν την πρώτη ύλη, η οποία παράγει μία τεχνητή υπεραξία – αφού τα νέα προϊόντα των περισσοτέρων μοντέρνων επιχειρήσεων, όπως τα κινητά, οι Η/Υ, το διαδίκτυο κλπ., στηρίζονται αποκλειστικά και μόνο στην «εκμετάλλευση» των ανθρώπινων σχέσεων και όχι στην ικανοποίηση των υλικών αναγκών τους. Περαιτέρω, η δύναμη του χρήματος γίνεται τόσο μεγαλύτερη, όσο λιγότερο προσιτό είναι στην όραση και στην αφή – όσο περισσότερο μεταβάλλεται δηλαδή σε λογιστικό, σε διαδικτυακό, σε πιστωτικές κάρτες κλπ. Η εξουσία δε αυτών των ελάχιστων προνομιούχων, οι οποίοι παράγουν και διακινούν το χρήμα, αυξάνεται γεωμετρικά, όσο πιο αόρατο γίνεται.
Τέλος, επειδή ο καθένας πιστεύει ότι, μπορεί να αποκοιμίσει όλους τους φόβους του με τη βοήθεια των χρημάτων, δημιουργείται εντός του μία τυπική νευρωτική δομή, μέσα στην οποία τα «εργαλεία» για την καταπολέμηση του φόβου, επιδεινώνουν ακόμη περισσότερο τον ίδιο το φόβο.
Οι υπαρξιακοί αυτοί φόβοι προέρχονται, πηγάζουν καλύτερα από τις ελλειμματικές ανθρώπινες σχέσεις, από την απομόνωση των ατόμων δηλαδή σε μία «αποστεωμένη» διαδικτυακή κοινωνία, την οποία εκμεταλλεύονται όλο και περισσότερο τα ΜΜΕ (μεταξύ άλλων - σαν «πρώτη ύλη»), θησαυρίζοντας με τη διασπορά αποκλειστικά και μόνο τρομακτικών ειδήσεων – κρίσεις, χρεοκοπίες, κλιματικές καταστροφές, διατροφικά σκάνδαλα, επιδημίες κλπ. Εάν ταυτόχρονα, σε συνεργασία φυσικά με τους κυρίαρχους του σύμπαντος, τις εκτρέφουν, είναι πολύ δύσκολο να το διαπιστώσουμε”.
Ανεξάρτητα από τις παραπάνω ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις του γνωστού Ελβετού ερευνητή, υπάρχουν δυστυχώς πολύ περισσότερες «εστίες πυρκαγιάς στον πλανήτη», από όσες φανταζόμαστε. Αν και τα διεθνή ΜΜΕ έχουν επικεντρώσει την προσοχή τους στα προβλήματα της Δύσης (στις Η.Π.Α. – με κύριο πρόσφατο αποδέκτη την Bank of America και την ενδεχόμενη εξαγορά της από την J.P.Morgan, στην Ευρωζώνη και στην Ιαπωνία), με τις εταιρείες αξιολόγησης, το ΔΝΤ, τους οικονομολόγους κλπ. να απασχολούνται διαρκώς τόσο με αυτά, όσο και με τα εμφανή μόνο προβλήματα του τραπεζικού συστήματος, λειτουργεί υπόγεια μία ακόμη ωρολογιακή βόμβα αρκετά απειλητικών διαστάσεων: τα δάνεια των ιδιωτών σε ξένο νόμισμα, ιδιαίτερα αυτά των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης.
Το πρόβλημα προέρχεται κυρίως από την άνοδο της ισοτιμίας του ελβετικού φράγκου το οποίο, λόγω του χαμηλού επιτοκίου του, χρησιμοποιήθηκε για το δανεισμό της αγοράς κατοικίας από τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης – στις οποίες δραστηριοποιούνται αρκετές Ελληνικές τράπεζες. Στην Ουγγαρία, στην Κροατία, στην Πολωνία και στη Ρουμανία, ο ενυπόθηκος δανεισμός σε ελβετικά φράγκα ήταν μάλλον ο κανόνας, παρά η εξαίρεση – με αποτέλεσμα, η συνεχής υποτίμηση των τοπικών νομισμάτων απέναντι στο φράγκο, να οδηγήσει τράπεζες, επιχειρήσεις, δήμους και ιδιώτες σε τεράστιες δυσκολίες αποπληρωμής των δόσεων των δανείων τους.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα από όλα τα κράτη της Α. Ευρώπης αντιμετωπίζει χωρίς καμία αμφιβολία η Ουγγαρία – επειδή, τα δάνεια των κατοίκων της σε ελβετικά φράγκα, πλησιάζουν το 15% του ΑΕΠ της (μαζί με τα δάνεια σε ευρώ, γεν, δολάρια κλπ. φτάνουν στο τρομακτικό μέγεθος του 20% του ΑΕΠ της χώρας). Στην Πολωνία, τα δάνεια σε φράγκα φτάνουν το 10% του ΑΕΠ (12% συνολικά σε ξένο συνάλλαγμα), στη Ρουμανία το 3% (12% συνολικά) κοκ.
Συνεχίζοντας εάν υπολογίσει κανείς ότι, το νόμισμα της Ουγγαρίας (φιορίνι) έχει χάσει σχεδόν τα δύο τρίτα της αξίας του απέναντι στο φράγκο από το 2008, θα κατανοήσει τόσο το μέγεθος του προβλήματος, όσο και την αδυναμία αποπληρωμής των δόσεων εκ μέρους των Ούγγρων – κάτι που φυσικά θα «εκβάλλει» στους Ισολογισμούς των τραπεζών (επισφάλειες), οδηγώντας πολλές από αυτές σε κρίσιμες καταστάσεις.
Μεταξύ των οφειλετών δε ευρίσκονται αρκετές κοινότητες (δήμοι) της χώρας, οι οποίες έχουν εκδώσει περισσότερα από το 80% των ομολόγων δανεισμού τους με «ρήτρα» ελβετικού φράγκου (περί τα 4,5 δις € - ένα τεράστιο ποσόν για τα ουγγρικά δεδομένα, αφού το ΑΕΠ της χώρας είναι λιγότερο από 100 δις €). Εάν λοιπόν η κυβέρνηση δεν αναλάβει ένα μέρος των χρεών των κοινοτήτων, η πιθανότητα κατάρρευσης πολλών εξ αυτών είναι μάλλον αρκετά μεγάλη.
Οι υπεύθυνοι στη Βουδαπέστη, γνωρίζοντας το μέγεθος του προβλήματος, έχουν συναποφασίσει με τις τράπεζες και τους πελάτες τους την επιμήκυνση της αποπληρωμής των δανείων σε ελβετικά φράγκα. Ειδικότερα, τόσο οι τόκοι, όσο και τα χρεολύσια, υπολογίζονται με μία υποθετική ισοτιμία ανταλλαγής (180 φιορίνια ανά φράγκο), όπου η διαφορά με την κανονική ισοτιμία (250 φιορίνια) θα χρεωθεί στους οφειλέτες από τις τράπεζες, μετά την πάροδο τριών ετών.
Το γεγονός αυτό συνιστά προφανώς μία τεράστια επιβάρυνση για τις τράπεζες – πόσο μάλλον αφού οι «ζημίες» από την τεχνητή ισοτιμία που συμφωνήθηκε θα συνεχίσουν να υφίστανται για τα επόμενα τρία χρόνια. Κατ’ επέκταση, μία ακόμη «επιδείνωση» του οικονομικού κλίματος πλησιάζει επικίνδυνα, με εστία πυρκαγιάς αυτή τη φορά τα κράτη και τις τράπεζες της Α. Ευρώπης.
Γνωρίζοντας τώρα ότι, τα ξένα πιστωτικά ιδρύματα που δραστηριοποιούνται στην Ανατολική Ευρώπη είναι κυρίως Αυστριακά, ενώ οι ευρωπαϊκές τράπεζες αποτελούν ανάλογα συγκοινωνούντα δοχεία με τα κράτη, η εξάπλωση της πυρκαγιάς φαίνεται μάλλον δεδομένη – κάτι που ίσως να συνιστά μία από τις ερμηνείες, για τη μεγάλη άνοδο των ασφαλίστρων κινδύνου (CDS) των τραπεζών.
Το πρόβλημα θα επηρεάσει επίσης την Ελβετία, η οποία υποφέρει σημαντικά από πολλές διαφορετικές πλευρές - λόγω της ραγδαίας ανατίμησης του νομίσματος της αλλά και των τραπεζών, μετά την πρόσφατη αποκάλυψη ότι, οι δύο μεγαλύτερες χρηματοδοτήθηκαν μυστικά (όπως και πολλές άλλες ευρωπαϊκές), από την κεντρική τράπεζα των Η.Π.Α. Οι μαζικές απολύσεις τραπεζικών στελεχών, καθώς επίσης οι ενέργειες κάποιων επιχειρήσεων της να πληρώνουν μισθούς με «ρήτρα» Ευρώ, είναι χαρακτηριστικές των δυσκολιών που αντιμετωπίζει.
ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ
Όπως φαίνεται, δύο μόνο χώρες θα μπορούσε να επιλέξει κανείς σήμερα για την επαγγελματική διαμονή του (για όλα τα υπόλοιπα, δεν υπάρχει πιο πλούσια και πιο προικισμένη χώρα από την Ελλάδα, η οποία δυστυχώς «μαστίζεται» αποκλειστικά και μόνο από τη συνεχή διαδοχή ανεπαρκών κυβερνήσεων, προϊόντα μίας ιδιοτελούς εκλογικής πελατείας, καθώς επίσης από μία απίστευτη έλλειψη μεθοδικών και μακροπρόθεσμων «πλαισίων» - νομικού, επιχειρηματικού, φορολογικού κλπ.): τη Νορβηγία και την Αυστραλία.
Η μεν πρώτη είναι η μοναδική με «δίδυμα πλεονάσματα», λόγω του πάμπλουτου υπεδάφους της, ενώ αποτελεί μία κοινωνικά ευαίσθητη, πλήρως οργανωμένη κοινωνία (αν και από άλλες απόψεις, με την οργάνωση να είναι εις βάρος της ελευθερίας, οι συνθήκες διαβίωσης είναι μάλλον αποπνικτικές – γεγονός που απέδειξε το πρόσφατο, αποτρόπαιο έγκλημα με τα πολυάριθμα θύματα). Αντίθετα η Σουηδία, η οποία είχε την τύχη να βιώσει μία τραπεζική κρίση σε περίοδο παγκόσμιας ανάπτυξης (1992), δεν φαίνεται να διατηρεί τα πλεονεκτήματα της, ενώ η Δανία έχει αρκετά μεγάλο τραπεζικό πρόβλημα, το οποίο «καλύπτεται» ακόμη από το κράτος (η πρόσφατη έξαρση του εθνικισμού στη Φιλανδία είναι ένας σημαντικός λόγος, για να την αποφεύγει κανείς).
Η δεύτερη, η Αυστραλία, έχει έναν πολύ ικανό υπουργό οικονομικών (είναι από τους ελάχιστους που δεν επενέβησαν στην αγορά συναλλάγματος, παρά το ότι αυξήθηκε σημαντικά η ισοτιμία του αυστραλιανού δολαρίου), καθώς επίσης αρκετό φυσικό πλούτο – με μοναδικό ίσως κίνδυνο την αυξανόμενη στρατιωτική δύναμη της Κίνας στην περιοχή.
Περαιτέρω, όσον αφορά τον Καναδά, για τον οποίο πολλά θετικά γράφονται, η μεγάλη εξάρτηση του από τις Η.Π.Α. (το 14,5% των εισαγωγών της υπερδύναμης, το 19,5% των εξαγωγών της), παρά τον πλούτο και την οργάνωση που τον διέπει, είναι μάλλον προβληματική για το μέλλον του.
Κλείνοντας, σύμφωνα με πρόσφατες δημοσιεύσεις κάποιων γερμανικών ΜΜΕ, η τουρκική οικονομία ευρίσκεται δυστυχώς σε ελεύθερη πτώση, όπως είχαμε προβλέψει στο άρθρο μας – με τη λίρα να υποτιμάται απέναντι στο ευρώ κατά περίπου 25% από την αρχή του έτους. Το δημόσιο χρέος της Τουρκίας αυξάνεται ραγδαία (κατά 24 δις € τελευταία), το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου της εξακοντίζεται στα ύψη (άνω του 70% αύξηση), το 95% των νοικοκυριών είναι υπερχρεωμένο και η ανεργία ευρίσκεται σε διαρκή άνοδο (ιδιαίτερα των νέων, όπου οι ξένοι διπλωμάτες αναφέρουν ότι, περί τα 2 εκ. νέοι Τούρκοι επιθυμούν να μεταναστεύσουν στην Ευρώπη).
Στα πλαίσια αυτά η χώρα φαίνεται να σχεδιάζει (εάν βέβαια ισχύουν οι αναφορές των γερμανικών ΜΜΕ), μετά την πτώση της ηγεσίας της Λιβύης, πόλεμο εναντίον της Συρίας. Όπως αναφέρεται, η Τουρκία έχει ειδοποιήσει δύο φορές το ΝΑΤΟ για τα σχέδια της – επίσης τη Γερμανία, τη Γαλλία, τη Μ. Βρετανία και την Ιταλία. Προφανώς, στόχος της τουρκικής ηγεσίας είναι ο αποπροσανατολισμός των πολιτών της από τα συνεχώς αυξανόμενα προβλήματα της Οικονομίας της - όπως συνήθως συμβαίνει σε τέτοιες περιπτώσεις.