Σκληρό παζάρι για επαναγορά χρέους!

Παπακωνσταντίνου από το Νταβός: «συζητάμε την ιδέα» - Επίσημη επιβεβαίωση από Κομισιόν και την Γαλλίδα υπουργό Οικονομικών - Δρακόντειοι όροι της Γερμανίας για διευκολύνσεις στους υπερχρεωμένους - Γιατί οι Έλληνες τραπεζίτες φοβούνται τη συζήτηση για επαναγορά χρέους

Στο χιονισμένο θέρετρο του Νταβός άνοιξαν πέρυσι οι ουσιαστικές συζητήσεις για τη διάσωση της Ελλάδας με δάνειο από τα κράτη της ευρωζώνης και το ΔΝΤ, στο Νταβός αναπτύσσεται και φέτος έντονη κινητικότητα για τα επόμενα βήματα αντιμετώπισης της κρίσης με το ελληνικό χρέος. Ύστερα από δεκάδες μονότονες διαψεύσεις τις προηγούμενες ημέρες, ο υπουργός Οικονομικών, Γ. Παπακωνσταντίνου δήλωσε χθες ότι πράγματι συζητείται η γερμανική ιδέα για επαναγορά ελληνικού χρέους με δάνειο χαμηλού κόστους από το μηχανισμό στήριξης της ευρωζώνης, φέρνοντας και στο προσκήνιο της δημοσιότητας το σκληρό παζάρι, που ως τώρα γινόταν στο παρασκήνιο.

Έτσι, η νέα γραμμή της κυβέρνησης στη διαπραγμάτευση μετατοπίζεται αρκετά από την πλήρη άρνηση ως τώρα των συζητήσεων για οποιαδήποτε μορφή αναδιάρθρωσης του χρέους προς τους ιδιώτες πιστωτές της χώρας. Ο υπουργός Οικονομικών τόνισε στο Reuters, ότι η ιδέα της επαναγοράς χρέους σε τιμή χαμηλότερη της ονομαστικής, αξίζει να συζητηθεί, αλλά θα απαιτήσει χρηματοδότηση. Με τον τρόπο αυτό, ο κ. Παπακωνσταντίνου ανέδειξε το μεγάλο ζήτημα της ανάγκης να συναινέσει και η Γερμανία, όπως και οι άλλες πέντε χώρες της ευρωζώνης με κορυφαία πιστοληπτική αξιολόγηση, στην επέκταση του πεδίου δράσης και την αύξηση χρηματοδότησης του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Οικονομικής Σταθερότητας (EFSF), ώστε να είναι σε θέση να υλοποιήσει τις ιδέες για «ήπια» αναδιάρθρωση χρέους, με επαναγορά ομολόγων.

Πάντως, ο Πρωθυπουργός ξεκαθάρισε και πάλι από το Νταβός, πριν από τις χθεσινές δηλώσεις του υπουργού Οικονομικών, ότι η Ελλάδα δεν συζητά ενδεχόμενο αναδιάρθρωσης χρέους με «κούρεμα» πιστωτών, κάτι που η κυβέρνηση φοβάται ότι θα αποτελέσει «casus belli» για τις αγορές. Όπως τόνισε χθες ο κ. Παπακωνσταντίνου, άλλωστε, η κυβέρνηση σχεδιάζει μέσα στο 2011 να δοκιμάσει επιστροφή στην αγορά ομολόγων. Ακόμη και αν δεν μπορέσει η χώρα να διαθέσει ομόλογα με δημοπρασίες ή κοινοπρακτικές εκδόσεις, θα γίνει μια προσπάθεια άντλησης κεφαλαίων, έστω και με τα λεγόμενα «ομόλογα διασποράς», που θα απευθυνθούν σε Έλληνες του εξωτερικού, όπως διευκρίνιζαν στελέχη του υπουργείου Οικονομικών. Ενόψει της προοπτικής αυτής, είναι προφανές ότι η κυβέρνηση δεν θέλει να φοβίσει τους επενδυτές, επαναφέροντας τη συζήτηση στο «κούρεμα» πιστωτών.

Η Κομισιόν επιβεβαίωσε ότι «βρίσκεται στο τραπέζι» ένα σχέδιο δανεισμού της Ελλάδας από το EFSF για επαναγορά ελληνικού χρέους σε χαμηλές τιμές. Η Επιτροπή έχει αποστείλει «έγγραφα εργασίας και όχι επίσημες προτάσεις» στα κράτη μέλη της ευρωζώνης σε σχέση με ένα σχέδιο που θα προβλέπει τον δανεισμό της Ελλάδας από το EFSF για την επαναγορά ομολόγων, δήλωσε χθες ο εκπρόσωπος του επιτρόπου Οικονομικών Υποθέσεων, Όλι Ρεν.

Η εμπλοκή του EFSF σε αγορές κρατικών ομολόγων είναι μια ιδέα που συζητείται, δήλωσε, στο ίδιο κλίμα, και η υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας, Κριστίν Λαγκάρντ. «Διεξάγονται συζητήσεις, αλλά δεν νομίζω ότι υπάρχει συμφωνία ακόμα», δήλωσε η Λαγκάρντ, επίσης από το Νταβός.

Από τις ιδέες στη λύση…

Πάντως, από τη συζήτηση για μια «ήπια» αναδιάρθρωση μέρους του ελληνικού χρέους που κατέχουν σήμερα ιδιώτες πιστωτές, μέσω του EFSF, μέχρι την εφαρμογή της λύσης στην πράξη, υπάρχει μεγάλη απόσταση. Η γερμανική κυβέρνηση, ενόψει της τελικής διαπραγμάτευσης, δείχνει να σκληραίνει τη στάση της, σε βαθμό που προκλήθηκε στο Νταβός «διπλωματικό επεισόδιο» μεταξύ της Άνγκελα Μέρκελ και του επικεφαλής της Deutsche Bank, Γιόζεφ Άκερμαν, ο οποίος τάχθηκε ευθέως κατά του σχεδίου Μέρκελ για ελεγχόμενες χρεοκοπίες στην ευρωζώνη και της «ακαμψίας» της Γερμανίας στις συζητήσεις για εναλλακτικές λύσεις διάσωσης υπερχρεωμένων οικονομιών.

Στο πλαίσιο των περιορισμένων περιθωρίων που αφήνει η γερμανική κυβέρνηση, έχοντας να αντιμετωπίσει πολύ σύντομα και τις κρίσιμες εκλογές στην Βάδη-Βυρτεμβέργη, η ειδική επιτροπή που επεξεργάζεται στο παρασκήνιο προτάσεις προς συζήτηση στην προσεχή σύνοδο του Eurogroup καταλήγει στο ακόλουθο πλαίσιο για την επαναγορά ελληνικού χρέους, που θα μπορούσε να αποτελέσει το μοντέλο και για τις επόμενες αντίστοιχες κινήσεις για τις υπερχρεωμένες χώρες της ευρωζώνης:

- Το διαθέσιμο κεφάλαιο του EFSF μπορεί να αυξηθεί στα 440 δις. ευρώ, αν προσφέρουν οι χώρες με υψηλή πιστοληπτική αξιολόγηση περισσότερες εγγυήσεις δανεισμού. Με αυτό τον τρόπο, δεν θα χρειασθεί η κυβέρνηση της Μέρκελ να φέρει το θέμα αύξησης των κονδυλίων του EFSF πάνω από το όριο των 440 δις. ευρώ στη γερμανική Βουλή.

- Ακολούθως, το EFSF μπορεί να προχωρήσει στην πρώτη «πρόβα» για την επαναγορά ελληνικού χρέους από την κυβέρνηση της Αθήνας. Να εγκρίνει, δηλαδή, τη χορήγηση δανείου στην Ελλάδα, ή να προσφέρει εγγυήσεις για ομόλογα που θα εκδώσει η Αθήνα και με τα έσοδα από αυτές τις εκδόσεις να αγορασθούν από την ΕΚΤ τα ελληνικά ομόλογα που έχει συγκεντρώσει από το πρόγραμμα στήριξης των περιφερειακών οικονομιών. Η ΕΚΤ θα μπορούσε να προσφέρει αυτά τα ομόλογα, ονομαστικής αξίας 35-40 δις. ευρώ, στην τιμή που τα αγόρασε, δηλαδή περίπου 30% χαμηλότερα από το άρτιο.

- Με τον τρόπο αυτό θα γίνει μια πρώτη κίνηση προς την κατεύθυνση της «ήπιας» αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους. Σε αυτή την φάση, όμως, δεν μπορεί να γίνει κάτι περισσότερο, δηλαδή να ζητήσει η Αθήνα δάνειο από το EFSF για να βγει στην αγορά με μια προσφορά επαναγοράς του συνόλου των ελληνικών ομολόγων, που βρίσκονται σήμερα στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών και των θεσμικών επενδυτών. Και αυτό γιατί οι τράπεζες, που έχουν τον κύριο όγκο (80% περίπου) αυτού του χρέους στα χαρτοφυλάκιά τους το αποτιμούν με βάση την ονομαστική αξία και θα αρνηθούν να το πουλήσουν με τρέχουσες τιμές αγοράς, εγγράφοντας σημαντικές απώλειες κεφαλαίων. Αυτό ισχύει σε μεγάλο βαθμό για τις ελληνικές τράπεζες, που θα χρειάζονταν μια κεφαλαιακή ενίσχυση της τάξεως των 10 δις. ευρώ για να καλύψουν τις απώλειες και θα οδηγούνταν στην «αγκαλιά» του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Γι’ αυτό και οι Έλληνες τραπεζίτες δεν είναι ιδιαίτερα ενθουσιώδεις σε αυτή την φάση με την ιδέα της επαναγοράς χρέους και περιορίζουν τις κινήσεις της κυβέρνησης στη διαπραγμάτευση.

- Πάντως, αν γίνει το πρώτο βήμα, εκτιμάται ότι στο χρόνο που μεσολαβεί μέχρι το 2013, οπότε ενεργοποιείται ο μόνιμος μηχανισμός στήριξης και οι ελεγχόμενες χρεοκοπίες, θα μπορούσε με τον ίδιο τρόπο να προχωρήσει μέχρι το τέλος η «ήπια» αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. Δηλαδή, η ΕΚΤ να συνεχίσει να αγοράζει ομόλογα της Ελλάδας από τη δευτερογενή αγορά σε «χτυπημένες» τιμές και σε δόσεις να τα επαναγοράζει η ελληνική κυβέρνηση, με δάνεια από το EFSF. Έτσι, οι τράπεζες, ελληνικές και ευρωπαϊκές, θα πουλήσουν τα ομόλογα που κατέχουν όταν θα έχουν τη δυνατότητα να απορροφήσουν τις ζημιές. Απαραίτητη προϋπόθεση για να προχωρήσει αυτό το σχέδιο, βέβαια, θα είναι μεσοπρόθεσμα να εγκρίνει η Γερμανία μια μεγάλη αύξηση των κονδυλίων του EFSF.