Τον πιο «σκληρό» προϋπολογισμό από την ημέρα που η Ελλάδα εισήλθε στον μηχανισμό στήριξης ετοιμάζει το οικονομικό επιτελείο. Στο προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2012, το οποίο κατατίθεται στη Βουλή μεθαύριο Δευτέρα, περιλαμβάνονται πρόσθετα μέτρα ύψους 9 δισ. ευρώ.Η κυβέρνηση, για να... κατευνάσει την τρόικα και να ανοίξει τον δρόμο για την 6η δόση των 8 δισ. ευρώ μετά έναν και πλέον μήνα επίπονων διαπραγματεύσεων, θέτει έναν εξαιρετικά φιλόδοξο στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα, το οποίο θα προσεγγίσει τα 3 δισ. ευρώ στο τέλος της επόμενης χρονιάς. Για να τον επιτύχει προχωρεί σε δραστικές περικοπές μισθών και συντάξεων αλλά και σε υπέρμετρη φορολόγηση εισοδημάτων και ακινήτων.
Αξίζει να σημειωθεί πως η κατάρτιση του προϋπολογισμού μοιάζει με «ραντεβού στα τυφλά» εξαιτίας τριών αστάθμητων παραγόντων που είναι πιθανόν να τον θέσουν από πολύ νωρίς εκτός στόχων. Ο πρώτος σχετίζεται με τις πολύ μεγάλες αστοχίες στην εκτέλεση του τρέχοντος προϋπολογισμού, οι οποίες ενδέχεται να αλλάξουν τη βάση... εκκίνησης του 2012, τη βαθύτερη, σε σχέση με τις προβλέψεις του υπουργείου Οικονομικών, ύφεση και την αμφίβολη αποτελεσματικότητα σειράς μέτρων.
Το βέβαιο είναι πως η κυβέρνηση, μετά την απαίτηση της τρόικας για δημιουργία πρωτογενών πλεονασμάτων από το 2012 και όχι το 2014, όπως ήταν ο αρχικός στόχος, αλλάζει τα μεγέθη του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος, ενσωματώνοντας στο προσχέδιο του προϋπολογισμού νέες προβλέψεις. Πιο αναλυτικά, στο Μεσοπρόθεσμο είχε περιληφθεί πρόβλεψη για πρωτογενές έλλειμμα 1,02 δισ. ευρώ και πλέον στον προϋπολογισμό τίθεται ως στόχος πρωτογενές πλεόνασμα κοντά στα 3 δισ. ευρώ.
Οπως γίνεται αντιληπτό, πρέπει να καλυφθεί μια διόλου ευκαταφρόνητη διαφορά της τάξης των 4 δισ. ευρώ και για τον λόγο αυτό λαμβάνονται μέτρα, πέραν όσων προβλέπονται στο Μεσοπρόθεσμο, ύψους 9 δισ. ευρώ, με το σκεπτικό ότι η τρόικα ζητεί πάντα η δημοσιονομική απόδοση των μέτρων να είναι πολλαπλάσια από το μέγεθος της δημοσιονομικής προσαρμογής που πρέπει να επιτευχθεί.
Εξ αυτών, τα 5 δισ. ευρώ αφορούν πρόσθετες φορολογικές επιβαρύνσεις, με στόχο τα τακτικά έσοδα του προϋπολογισμού να ξεπεράσουν τα 60 δισ. ευρώ και τα 4 δισ. ευρώ περικοπές δαπανών .
Στο σκέλος των κρατικών εξόδων το μεγάλο «μαχαίρι» θα πέσει στις μισθολογικές δαπάνες, με στόχο την περιστολή του κατά 20% ή 3 δισ. ευρώ εντός του 2012. Αυτός θα επιτευχθεί με τις μειώσεις στις αποδοχές των δημοσίων υπαλλήλων με το νέο μισθολόγιο, τις μηδενικές προσλήψεις (ο κανόνας «μία πρόσληψη για κάθε πέντε αποχωρήσεις» διατηρείται έως το 2014, αν και στο Μεσοπρόθεσμο η αναλογία για την επόμενη τριετία ήταν 1 προς 5), το «πάγωμα» των ωριμάνσεων, τις καταργήσεις φορέων αλλά και τις απολύσεις υπαλλήλων μέσω της εργασιακής εφεδρείας ή άμεσα κατ' απαίτηση της τρόικας.
Στις συντάξεις η μεσοσταθμική μείωση κατά 4% θα οδηγήσει σε εξοικονόμηση 1 δισ. ευρώ.
Προϋπολογισμός: Ποιες είναι οι απειλές
Η παρατεταμένη, μεγάλη ύφεση, οι φετινές αστοχίες και τα αμφιβόλου αποτελεσματικότητας εισπρακτικά μέτρα... απειλούν να καταστήσουν κενό γράμμα τον νέο προϋπολογισμό πριν καλά καλά αυτός αρχίζει να υλοποιείται. Για το τρέχον έτος, η μείωση του ΑΕΠ υπολογίζεται στο 5,5% και για του χρόνου θα προσδιοριστεί στο προσχέδιο στο 2,5%. Ομως ήδη στο τέλος Ιουνίου η εξέλιξη του ρυθμού συρρίκνωσης του ΑΕΠ είχε διαψεύσει κάθε πρόβλεψη με την ύφεση να εκτοξεύεται πάνω από το 7%. Πλέον, πολλοί οικονομολόγοι θεωρούν ότι θα παραμείνει εκεί μέχρι το τέλος του έτους.
Επιπρόσθετα μετά τον καταιγισμό των νέων μέτρων πιστεύεται πως ιδιωτική κατανάλωση και επενδύσεις θα διατηρήσουν τη φθίνουσα πορεία τους και το 2012.
Το αναμενόμενο χαμηλότερο ΑΕΠ «μεταφράζεται» αυτόματα και σε υψηλότερο έλλειμμα ως ποσοστό του ΑΕΠ. Επίσης, προδικάζει αύξηση της ανεργίας.
Εξάλλου, ευρέως διατυπώνεται πλέον η άποψη ότι η αποδοτικότητα των εισπρακτικών μέτρων δεν θα είναι η προβλεπόμενη λόγω αντικειμενικής δυσκολίας χιλιάδων νοικοκυριών να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους.
Τώρα όσον αφορά την εκτέλεση του τρέχοντος προϋπολογισμού απαιτούνται έσοδα άνω των 5 δισ. ευρώ τον μήνα κατά τη διάρκεια του τελευταίου 4μήνου και συγκράτηση των δαπανών για να επιβεβαιωθεί η πρόβλεψη του Μνημονίου για δημοσιονομικό έλλειμμα 17 δισ. ευρώ. Αν δεν επιτευχθεί ο στόχος αλλάζει η βάση εκκίνησης του νέου προϋπολογισμού.
2,5 δισ. ευρώ Το τέλος ακινήτων
Στο μέτωπο της φορολογίας τα υψηλότερα έσοδα αναμένεται να εισρεύσουν στα δημόσια ταμεία από το ειδικό τέλος ακινήτων. Από την... έκτακτη αυτή επιβάρυνση της ακίνητης περιουσίας, η οποία όμως θα ισχύσει για όλη τη διάρκεια του Μεσοπρόθεσμου, αναμένονται έσοδα της τάξης των 2,5 δισ. ευρώ. Από την κατάργηση των φοροαπαλλαγών αναμένεται 1 δισ. ευρώ και 500 εκατ. ευρώ από την πλήρη εξίσωση της φορολογίας στο πετρέλαιο τον Οκτώβριο του 2012.