Με ανακούφιση υποδέχθηκαν οι τράπεζες τη συμφωνία για τη συγκρότηση κυβέρνησης εθνικής ευθύνης, καθώς δόθηκε ένα τέλος στην πολιτική αστάθεια των προηγούμενων ημερών, η οποία προκάλεσε κύμα μαζικών αναλήψεων, φτάνοντας το σύστημα στα όρια των αντοχών του. Σύμφωνα με πληροφορίες, η κίνηση στο δίκτυο των τραπεζικών καταστημάτων τη Δευτέρα ήταν φυσιολογική, με τις εκροές να διαμορφώνονται σε πολύ χαμηλά επίπεδα.
Η επιδείνωση των συνθηκών ρευστότητας την προηγούμενη εβδομάδα σήμανε «συναγερμό» στην Τράπεζα της Ελλάδος, η οποία με επιστολή της προς όλα τα πιστωτικά ιδρύματα, ζήτησε και θα λαμβάνει από εδώ και στο εξής, καθημερινή ενημέρωση για την πορεία των καταθέσεων.
Παράλληλα, ενεργοποιήθηκε μετά από πολλούς μήνες καθυστέρησης το τελευταίο πακέτο εγγυήσεων του ελληνικού δημοσίου ύψους 30 δισ. ευρώ, για την άντληση κεφαλαίων μέσω του Ευρωσυστήματος, αυξάνοντας τη χρηματοδοτική δυνατότητα των τραπεζών κατά τουλάχιστον 20 δισ. ευρώ.
Ήδη από την περασμένη Παρασκευή αρκετές τράπεζες προχώρησαν στην έκδοση ομολογιακών τίτλων με κάλυμμα κρατικές εγγυήσεις, οι οποίοι όταν κριθεί απαραίτητο θα χρησιμοποιηθούν για τη δανειοδότηση μέσω της ΕΚΤ ή της Τράπεζας της Ελλάδος.
Με την απεμπλοκή των συγκεκριμένων ενεχύρων, οι τράπεζες παίρνουν μία βαθιά ανάσα μετά από ένα δίμηνο «φωτιά», κατά τη διάρκεια του οποίου τα επίπεδα της ρευστότητάς τους δέχθηκαν καίριο πλήγμα, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό «μέτωπο».
Συγκεκριμένα, η αβεβαιότητα που επικράτησε μέχρι τη συμφωνίας της 26ης Οκτωβρίου και ο πανικός που δημιουργήθηκε στις τάξεις των αποταμιευτών λίγα 24ωρα αργότερα, μετά την εξαγγελία δημοψηφίσματος από το Πρωθυπουργό, προκάλεσε σημαντικές διαρροές στις καταθέσεις.
Από την άλλη πλευρά, η σημαντική πτώση των τιμών των ομολόγων που έχουν ενεχυριάσει οι τράπεζες στην ΕΚΤ, έχει μειώσει ανάλογα το περιθώριο δανεισμού τους.
Υποχώρηση δανείων
Οι δυσκολίες που περιγράφονται παραπάνω επηρεάζουν αναπόφευκτα και τη χρηματοδότηση της ελληνικής οικονομίας μέσω των δανείων, τα οποία πέρασαν από «κόσκινο» το προηγούμενο διάστημα από τον ελεγκτικό οίκο Blackrock.
Τα στοιχεία που έδωσε χθες στη δημοσιότητα η Τράπεζα της Ελλάδος είναι ενδεικτικά της πιστωτικής ασφυξίας που καταγράφεται τους τελευταίους μήνες στην εγχώρια αγορά.
Το Σεπτέμβριο τα υπόλοιπα των χορηγήσεων προς νοικοκυριά και επιχειρήσεις κατέγραψαν σε μηνιαία βάση πτώση άνω των 1 δισ. ευρώ, με το ρυθμό μεταβολής τους να διαμορφώνεται στο -2,2% από 0% στην αρχή του χρόνου.
Οι νέες δανειοδοτήσεις περιορίζονται όλο και περισσότερο καθώς περνούν οι μήνες, καθώς οι τράπεζες έχουν αυστηροποιήσει τα κριτήρια αξιολόγησης των υποψήφιων δανειοληπτών, την ίδια στιγμή που η ζήτηση για δανεικά από νοικοκυριά και επιχειρήσεις χωρίς υψηλά χρέη και ιστορικό καθυστερήσεων παραμένει «παγωμένη».
Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και για αύξηση γραμμών πίστωσης κατά πολύ μικρά ποσά της τάξης ακόμη και των 5.000 ευρώ, ορισμένες τράπεζες ζητούν πρόσθετες καλύψεις από ήδη υπάρχοντες πελάτες τους που δεν έχουν επιδείξει στο παρελθόν τάσεις αθέτησης πληρωμών.
Όπως τονίζουν τραπεζικά στελέχη με δεδομένη την ύφεση που πλήττει την ελληνική οικονομία, το ρίσκο δημιουργίας νέων επισφαλειών έχει διαμορφωθεί σε ιστορικά υψηλά στην εποχή του ευρώ, γεγονός που αναγκάζει τα πιστωτικά ιδρύματα να επιδιώκουν την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη εξασφάλισή τους για κεφάλαια που χορηγούν.