Τα stress test και το «κούρεμα» των 20 δισ. ευρώ!

Αρχίζουν τα τεστ αντοχής των ευρωπαϊκών τραπεζών και τα αποτελέσματά τους θα δοθούν στη δημοσιότητα τον Ιούνιο, όπως συμφώνησαν χθες οι ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές στις Βρυξέλλες, χωρίς να ανακοινώσουν όμως και κάποια συμφωνία για τη μεθολογία των ελέγχων. Στις λεπτομέρειες της μεθοδολογίας κρύβεται ο… διάβολος για τις ελληνικές τράπεζες, καθώς ανάλογα με τους όρους των ελέγχων το «εικονικό κούρεμα» των χαρτοφυλακίων τους μπορεί να ξεπεράσει και τα 20 δις. ευρώ!

Ισχυρές φωνές στην Ευρωπαϊκή Ένωση ζητούν να γίνει τώρα το μεγάλο ξεκαθάρισμα στον τραπεζικό τομέα, με εξοντωτικούς ελέγχους κεφαλαιακής επάρκειας, που θα καλύπτουν όλα τα σενάρια κινδύνων: από τις πιστωτικές απώλειες των χαρτοφυλακίων χορηγήσεων, μέχρι και μια ελεγχόμενη χρεοκοπία κράτους της ευρωζώνης.

Σύμφωνα με το σκεπτικό όσων ζητούν αυστηρούς ελέγχους, η ευρωπαϊκή κρίση θα ξεπεραστεί μόνο όταν αποκαλυφθούν σε όλη τους την έκταση οι κίνδυνοι απωλειών των τραπεζών και ληφθούν άμεσα μέτρα από τα κράτη για την κεφαλαιακή τους ενίσχυση, ώστε να πειστεί η διεθνής αγορά, ότι το τραπεζικό σύστημα δεν είναι ο μεγάλος ασθενής της Ευρώπης και ο βασικός παράγοντας που τροφοδοτεί την κρίση εμπιστοσύνης στα κράτη, που εκδηλώνεται με τις συνεχείς πιέσεις των αγορών στα ομόλογα των ασθενέστερων οικονομιών.

Μετά τη χθεσινή τους συνάντηση, τα στελέχη της νεοσύστατης Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής (European Banking Authority – EBA) ανακοίνωσαν ότι τα σενάρια των νέων ελέγχων αντοχής και λεπτομέρειες για τις τράπεζες που θα ελεγχθούν θα δοθούν στη δημοσιότητα στις 18 Μαρτίου. Πιθανότατα, για το θέμα θα υπάρξει «παζάρι» και μεταξύ των ηγετών της Ε.Ε., στην έκτακτη Σύνοδο Κορυφής της 11ης Μαρτίου. Οι διοικήσεις των τραπεζών θα πάρουν στα χέρια τους αύριο τα σενάρια των ελέγχων.

Όπως προκύπτει από την ανακοίνωση της EBA, αυτή την φορά θα επιδιωχθεί να εξαλειφθούν οι πιθανότητες αυθαιρεσιών από τις εθνικές αρχές που θα εφαρμόσουν τα σενάρια ελέγχου στις τράπεζες της χώρας τους, καθώς στον πρώτο γύρο ελέγχων, πέρυσι το καλοκαίρι, υπήρξαν σοβαρές ενδείξεις, ότι αρκετές εποπτικές αρχές κρατών βοήθησαν τις εποπτευόμενες τράπεζες στις «εξετάσεις». Αυτή την φορά, θα υπάρξει αυστηρός έλεγχος της μεθοδολογίας που ακολουθεί κάθε εθνική αρχή από άλλες εθνικές αρχές που θα μετάσχουν στους ελέγχους (peer review) ώστε να μειωθεί το περιθώριο για λαθροχειρίες.

Η EBA, αν και δεν αποσαφήνισε αρκετά πώς θα μετρηθούν οι αντοχές των τραπεζών, άφησε σαφώς να εννοηθεί, ότι τα τεστ θα είναι πολύ αυστηρότερα από τα περσινά και είναι πιθανό να ελεγχθεί η ανθεκτικότητα των τραπεζών σε σενάρια χρεοκοπίας κράτους. Στα σενάρια ελέγχου θα ενσωματώνονται υποθέσεις μεγάλων σοκ στις τιμές των ακινήτων, στα επιτόκια και στα κρατικά ομόλογα, αναφέρει η EBA, αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο να μετρηθεί η αντοχή τραπεζών ακόμη και σε χρεοκοπία κράτους.

Ενόψει των ελέγχων, που εκτιμάται ότι θα αποδειχθούν καθοριστικής σημασίας για τις εξελίξεις στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα, γι’ αυτό άλλωστε και εμφανίζεται μεγάλη κινητικότητα στην κατεύθυνση της κεφαλαιακής ενίσχυσης από όλες τις μεγάλες τράπεζες, το “B” αποκαλύπτει σήμερα τα στοιχεία έκθεσης της Piraeus Securities, η οποία προσπάθησε να υπολογίσει τις πιθανές «απώλειες» των ελληνικών τραπεζών από τις δύο βασικές κατηγορίες κινδύνων που θα ελεγχθούν από τις αρχές: τις τοποθετήσεις σε κρατικά ομόλογα και τα χαρτοφυλάκια δανείων.

Τα αποτελέσματα αυτής της άσκησης «προσομοίωσης» των τεστ αντοχής δείχνουν ότι οι τράπεζες μπορεί να υποστούν μεγάλο «κούρεμα κεφαλαίων» στις ασκήσεις της EBA, τόσο από ένα σενάριο μείωσης της ονομαστικής αξίας των ομολόγων κατά 30%, όσο και από ένα σενάριο μεγάλων απωλειών από τα χαρτοφυλάκια των δανείων τους. Το συμπέρασμα είναι, ότι η κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών είναι επαρκής για να καλύψει ξεχωριστά τους κινδύνους από τα ομόλογα και τα δάνεια.

Όμως, αν στα τεστ αντοχής μετρηθούν σωρευτικά οι πιθανές απώλειες και από τις δύο κατηγορίες κινδύνων (ομόλογα και δάνεια), οι απώλειες κεφαλαίων των τραπεζών ξεπερνούν τα 20 δις. ευρώ και τίθεται θέμα άμεσης κεφαλαιακής ενίσχυσης με ένα συνολικό ποσό της τάξεως των 10 δις. ευρώ, που όσες τράπεζες δεν καταφέρουν να το εξασφαλίσουν από την αγορά, θα πρέπει να το λάβουν με σκληρούς όρους από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.

Ειδικότερα, για καθεμιά από τις τράπεζες που «μέτρησαν» οι αναλυτές της χρηματιστηριακής θυγατρικής της Τρ. Πειραιώς προκύπτουν τα ακόλουθα σενάρια απωλειών:

- Η Εθνική χάνει 2,49 δις. ευρώ από «κούρεμα» ομολόγων κατά 30% και άλλα 3,68 δις. ευρώ από ένα σενάριο σχηματισμού υψηλών προβλέψεων για επισφαλείς απαιτήσεις, το οποίο είναι πιθανό να χρησιμοποιήσει η EBA. Συνολικά, δηλαδή, αν εφαρμοσθεί η αυστηρότερη εκδοχή ελέγχων, οι πιθανές απώλειες κεφαλαίων για την τράπεζα αθροίζονται σε 6,17 δις. ευρώ. Είναι ενδιαφέρον, πάντως, ότι για την Εθνική, όπως και για άλλες ελληνικές τράπεζες, ο μεγαλύτερος κίνδυνος για απώλειες προέρχεται από το χαρτοφυλάκιο των δανείων και όχι από τα ομόλογα.

- Το ίδιο ισχύει και για την Alpha, που χάνει 1,93 δις. ευρώ από τις πρόσθετες προβλέψεις και «μόνο» 1,098 δις. ευρώ από «κούρεμα» ομολόγων. Αθροιστικά, οι ενδεχόμενες απώλειες αυτού του ακραίου σεναρίου φθάνουν για την τράπεζα τα 3 δις. ευρώ.

- Η Eurobank φαίνεται να χάνει περισσότερα από τα ομόλογα (1,5 δις. ευρώ) και «μόνο» 1,322 δις. ευρώ από τις πρόσθετες προβλέψεις, δηλαδή συνολικά περίπου 2,8 δις. ευρώ. Πολύ κοντά σε αυτά τα μεγέθη βρίσκεται και η Τράπεζα Πειραιώς (1,3 από τις προβλέψεις, 1,584 από τα ομόλογα).

- Για την Τράπεζα Κύπρου, ο μεγαλύτερος κίνδυνος προέρχεται από το χαρτοφυλάκιο των δανείων της, καθώς στο ακραίο σενάριο για τις προβλέψεις αυτές θα φθάσουν τα 1,374 δις. ευρώ. Από τα ομόλογα η τράπεζα χάνει «μόνο» 630 εκατ. ευρώ, δηλαδή αθροιστικά οι απώλειές της είναι περίπου 2 δις. ευρώ.

- Για την ΑΤΕ και το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, τις δύο κρατικές τράπεζες του δείγματος, ασφαλώς οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι προέρχονται από τα ομόλογα. Η ΑΤΕ χάνει 1,178 δις. ευρώ από το «κούρεμα» ομολόγων και 440 εκατ. ευρώ από τις πρόσθετες προβλέψεις (συνολικές απώλειες περίπου 1,6 δις. ευρώ) και το Τ.Τ. χάνει 1,073 δις. ευρώ από τα ομόλογα και 605 εκατ. ευρώ από τις προβλέψεις.

Συνολικά για τις τράπεζες, ο μεγαλύτερος κίνδυνος απωλειών κεφαλαίων προέρχεται από τα χαρτοφυλάκια δανείων, που μπορεί να τους «κοστίσουν» 10,651 δις. ευρώ σε πρόσθετες προβλέψεις, ενώ το συνολικό κόστος ενός «κουρέματος» των ομολόγων κατά 30% είναι 9,553 δις. ευρώ, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της χρηματιστηριακής.

Διευκρινίζεται ότι όλες αυτές οι αναφορές σε «απώλειες» αποτελούν μια θεωρητική άσκηση προσομοίωσης των πιθανών σεναρίων που θα χρησιμοποιηθούν στα τεστ αντοχής για να μετρηθούν οι ανάγκες κεφαλαίων των τραπεζών σε ακραίες συνθήκες. Αυτό δεν σημαίνει, ότι πράγματι οι τράπεζες θα υποστούν αυτές τις απώλειες.