Επενδυτές και μία πετρελαϊκή κρίση

ING IM: Πώς πρέπει να αντιμετωπίσουν οι επενδυτές μία πετρελαϊκή κρίση;

Τα τελευταία σαράντα χρόνια έχουν σημειωθεί πέντε επεισόδια κατά τα οποία οι τιμές του πετρελαίου εκτοξεύθηκαν.

Πώς αντέδρασαν οι κεφαλαιαγορές στις περιόδους αυτές και τι μπορούμε να μάθουμε από αυτές;

Πρώτον, οι υψηλότερες τιμές πετρελαίου τείνουν να συρρικνώνουν την παγκόσμια ανάπτυξη, καθώς προκαλούν μεταφορά εισοδήματος από τους εισαγωγείς πετρελαίου προς του εξαγωγείς. Οι τελευταίοι τείνουν να δαπανούν λιγότερα χρήματα από αυτά που κερδίζουν. Έχουν περισσότερο την τάση να αποταμιεύουν (μέσω κρατικών επενδυτικών ταμείων), προκειμένου να δημιουργούν μία ασπίδα έναντι εποχών λιγότερο πλούσιων σε πετρέλαιο.

Δεύτερον, θα πρέπει να γίνει μία διάκριση μεταξύ πετρελαϊκών κρίσεων κατά τις οποίες η προσφορά πετρελαίου είχε διαρραγεί (1973, 1980, 1990) και κρίσεων ζήτησης (1999, 2007), κατά τις οποίες η ζήτηση για πετρέλαιο αυξήθηκε ραγδαία. Οι κρίσεις προσφοράς, οι οποίες συνήθως προκαλούνται από αναταραχές στη Μέση Ανατολή, τείνουν να επιδρούν αρνητικά στις αγορές κεφαλαίου. Αυτό δεν ισχύει απαραίτητα στις κρίσεις ζήτησης, καθώς αυτές συνήθως συνοδεύονται– από ισχυρή οικονομική ανάπτυξη.

Στο παρελθόν, τις πετρελαϊκές κρίσεις συνήθως τις ακολουθούσαν υφέσεις, εάν και οι κρίσεις δεν προκαλούσαν απαραίτητα τις τελευταίες. Ωστόσο, επέτειναν τις αρνητικές επιπτώσεις άλλων ζητημάτων, όπως της κρίσης αποταμιεύσεων και δανείων στις ΗΠΑ το 1990, την κατάρρευση τις φούσκας της Πληροφορικής Τεχνολογίας το 2000 και την έναρξη της πιστωτικής κρίσης το 2008.

Πώς αυτά τα γεγονότα επηρεάζουν τις αγορές κεφαλαίου;

Παραδόξως, η εκτίναξη των τιμών του πετρελαίου γενικά δεν έβλαψε τους επενδυτές σταθερού εισοδήματος, επισημαίνει ο αναλυτής της ING IM. Η απόδοση από τις επενδύσεις σε κρατικά ομόλογα των ΗΠΑ και της Ευρωζώνης δεν έγινε αρνητική σε καμία από τις πέντε περιόδους που αναφέρθηκαν. Συνολικά, ο φόβος πιο χαμηλής οικονομικής ανάπτυξης σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα υπερίσχυσε έναντι των φόβων υψηλότερου πληθωρισμού (λόγω των τιμών της ενέργειας) βραχυπρόθεσμα.

Στην περίπτωση των μετοχών, η αντίδραση της αγοράς διέφερε ανάλογα με τον τύπο της πετρελαϊκής κρίσης. Οι κρίσεις προσφοράς έτειναν να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στις μετοχικές αποδόσεις, ιδιαίτερα για τις μετοχές των κυκλικών κλάδων. Στον αντίποδα, οι κρίσεις ζήτησης δεν είχαν δυσμενείς επιπτώσεις και λειτουργούσαν σε γενικές γραμμές θετικά για τις κυκλικές μετοχές. Οι μόνες επενδύσεις που τα πήγαν καλά και στις δύο περιπτώσεις ήταν οι μετοχές ενέργειας και γενικά τα εμπορεύματα. Οι καταναλωτικές μετοχές, όπως τα αγαθά λιανικής, πολυτελείας και οι παραγωγοί αυτοκινήτων, συνήθως είχαν τις μεγαλύτερες απώλειες.

Την τρέχουσα περίοδο αντιμετωπίζουμε μία κατάσταση, κατά την οποία η αύξηση των τιμών πετρελαίου μπορεί να αποδοθεί κατά κύριο λόγο σε αύξηση της ζήτησης, ιδιαίτερα από τις αναδυόμενες αγορές. Επίσης, η επάνοδος του προβληματισμού αναφορικά με τους κινδύνους της πυρηνικής ενέργειας, μπορεί να ενισχύσει τη ζήτηση για πηγές ενέργειας όπως το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, μακροπρόθεσμα. Με βάση τα παραπάνω, η πρόσφατη κρίση ζήτησης θα μπορούσε να μετατραπεί σε κρίση προσφοράς εάν κλιμακωθεί η ένταση στη Μέση Ανατολή. Η Σαουδική Αραβία διαδραματίζει αποφασιστικό ρόλο υπό αυτό το πρίσμα, καθώς της αντιστοιχεί το μεγαλύτερο μέρος της πλεονάζουσας παραγωγικής ικανότητας του ΟΠΕΚ. Είναι επίσης και η χώρα που συνήθως κάλυπτε τις ελλείψεις στην παραγωγή κατά τη διάρκεια προηγούμενων πετρελαϊκών κρίσεων.

Η ING IMG πιστεύει ότι η πρόσφατη αύξηση στις πετρελαϊκές τιμές κατά κύριο λόγο άγεται από την αυξανόμενη ζήτηση και επομένως δεν βλάπτει τις αγορές κεφαλαίου, ωστόσο, η κατάσταση στη Μέση Ανατολή θέτει τον κίνδυνο μίας επιπλέον αύξησης της τιμής που θα οφείλεται στην προσφορά. Σε αυτό το σενάριο οι μετοχικές αγορές θα ήταν ευάλωτες, καθώς και οι αυξήσεις των επιτοκίων που σχεδιάζονται από τη ΕΚΤ πιθανώς θα ανακόψουν τις προοπτικές ανάπτυξης ούτως ή άλλως. Οι αγορές σταθερού εισοδήματος πιθανώς θα τα πάνε καλύτερα. Όποιες και αν είναι οι εξελίξεις, οι τιμές πετρελαίου θα παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα, υπογραμμίζοντας την επί μακρόν θετική άποψη του οίκου για τις μετοχές ενέργειας.